met Awraham Soetendorp, aan de beurt is de tweede wereldoorlog: Awraham groeide op in een generatie die zichzelf afvroeg hoe dat allemaal in godsnaam had kunnen gebeuren. Hij woonde van zijn vijfde tot zijn tiende jaar (1948-1953) in Israel.
Awraham Soetendorp, rabbijn, over leven en werk, zionisme en anti-semitisme. INHOUD: Cor Galis, Stationcall, muziek. Rogier Proper:"Ischa Meijer spreekt met rabbijn Soetendorp, afgewisseld met bijbellezing door Ischa Meijer speciaal voor de atheïstische regisseur van dit programma". 00:01:11 Ischa Meijer:"Awraham, wat heb je vandaag gedaan?" A. Soetendorp:"Ik ben naar de rechtbank geweest, ik was als Jood beledigd door het blad De Bazuin, in juli 1982 stond in dat blad over het orthodox Joodse geloof 'een dergelijke religie verdient afgeschaft te worden'. IM:"Waarom hebben de 'echte Joden', de orthodoxe zich niet tegen die Bazuin gekeerd?". AS legt uit waarom juist hij die aanklacht heeft in-gediend. 00:04:19 IM:"Waarom heb je gekozen om rabbijn te worden?" AS:"Omdat mijn vader rabbijn was en ik van mijn vader hield". IM:"Wat vond je het aantrekkelijke in het vak?" AS:"Ik zat met God, zoals jij" IM:"O, ik denk meer dat God met mij zit.-- AS:"Ik groeide op in een generatie die zichzelf afvroeg hoe dat allemaal in godsnaam had kunnen gebeuren. (over zijn jeugd in Israel, van z'n vijfde tot tiende jaar 1948-1953, IM en AS zijn even oud). 00:09:25 Muziek, bijbellezing door IM uit Genesis 16. Rogier Proper en IM zeggen dat ze het niet begrijpen, IM wordt er wel door ontroerd. 00:13:52 AS (verder over zijn Joodse opvoeding in Jerusalem, anec-dotes). 00:16:32 IM:"Jouw vader, die ook rabbijn was, heeft het Jodendom geleerd volgens nogal strenge calvinistische methode, ik heb een vader gehad die dat op mij heeft willen overbrengen, was het bij jouw vader ook zo dat hij dat strenge 'lernen' zoals dat heet, op jou wilde overdragen?". AS:"Jouw vader en mijn vader waren menseneters, zoals we wel eens gezegd hebben, ze waren alle twee arm en mochten twee keer in de week ergens bij mensen eten.--- M'n vader werd op het seminarium Jezus genoemd, omdat hij over God sprak, omdat hij zich bezig hield met Joodse theologie, hij voelde al dat hij zich wilde bevrijden van een bepaald keurslijf en dat heeft hij bij mij overgebracht". IM:"Waar had jouw vader zijn theologie vandaan?". AS:"Ik denk uit Kattenburg (vertelt over de jeugd van zijn vader). Mijn vader vocht tegen de wijze waarop ook rabbijnen vaak zich voegen naar de regenten. IM:"Dat zich voegen naar de regenten is eigenlijk een soort voorloper geweest van het model van de Joodse Raad, zou je kunnen zeggen". AS:"Mijn moeder vertelde dat hij in de oorlog op straat liep en schreeuwde 'ga onderduiken'... Ik weet niet of ik een held zou zijn geweest, ik weet niet of ik zelf niet in die Joodse Raad had gezeten. Muziek IM leest uit Bijbel uit NT Lucas 2. 00:24:11 AS:"In 1954 zijn we weer in Nederland gekomen.--- (over de positie van zijn vader in Nederland,verschillen tussen liberaal en orthodox Jodendom). IM:"(AS was op z'n 25ste jaar al rabbijn):"Ik heb me altijd afgevraagd hoe kan iemand van mijn leeftijd rabbijn zijn. Zowel in technisch opzicht als in pastoraal opzicht . Was dat niet ingewikkeld?". 00:29:24 AS:"Natuurlijk is dat ingewikkeld... ik had thuis veel geleerd...(over het les geven aan kinderen, dat begint al heel vroeg, geeft voorbeelden van wat hij kleine kinderen vertelt). 00:33:50 IM leest uit Genesis 1 --- Muziek. 00:37:18 IM:"Leer je ze al heel jong Ivriet. AS:"Ja... In Amerika heb je al vrouwelijke rabbijnen. IM:"Ik moet er niet aan denken. Wat vindt jij daar nou echt van, doe me een lol dat kan toch niet!". AS:"Waarom niet?". AS:"Het zal wel onfeministisch zijn, ik vind het een cultureel misverstand een vrouwelijke rabbijn". AS:"Daar zul je aan moeten wennen...ik heb er een hele tijd moeite mee gehad. IM:"Als een vrouw rabbijn wordt dan geldt een heel deel van de wet niet meer, dan zul je hem heel anders moeten gaan interpreten". AS:"De orthodoxie heeft moeite met vrouwelijke rabbijnen". IM:"De orthodoxie heeft moeite met vrouwen, zo zit het". AS:"... ik vind dat je je bewust kunt zijn van het feit dat niet mannen in mannelijke termen God en alles wat met God te maken heeft voor zichzelf kunnen houden". 00:44:35 Muziek IM:"(leest uit Genesis 1)--- Ik zie God wel zitten, jij?". Rogier Proper:"Nee--- Slap verhaal. Heb je niks mooiers geleerd. Is die Talmud ook een soort bijbel?". IM:"Nee, dat is meer hoe je het moet doen, leven, als een normaal keurig Joods mens.-- Muziek. 00:47:05 IM;'Ik wil tenslotte met je praten over een caput, een hoofdstuk of een boek in Tenach (OT) dat jou aanspreekt, jij mag kiezen". AS:"Dat is moeilijk om aan een rabbijn te vragen.--- in het begin wordt gezegd laten wij de mens maken, dat is Genesis, God dicteert als het ware deze tekst aan Mozes. Mozes zegt dat schijf ik niet op (dit alles volgens de Midras, de verhalen rond de tekst) omdat er mensen zullen zijn die zeggen als er staat laten wij de mens maken dat dat dan wil zeggen God is een wij, meervoud, dus er zijn meer Joden. Waarop God zegt als mensen zich willen vergissen dan mogen ze zich vergissen. ---God kan niet als een automatisme een mens laten ontstaan, je moet er zelf aan werken. Als het ware is God afhankelijk van wat de mens doet.--- God heeft de mens nodig, dat is een van de diepste gedachten die uit het Jodendom komen". IM:"Hebben wij nou de ware godsdienst?.Ik vind eigenlijk van wel. Dat meen ik ook nog. Ik bedoel je hoeft er niet aan te doen, maar". AS:"Elke dag komen er mensen vragen kunnen wij Joods worden, wat moet je dan zeggen in de Joodse traditie. Hoe is het in hemelsnaam mogelijk dat je lid wilt worden van een vervolgd volk, dat steeds getreiterd wordt, dat steeds onzeker is over z'n bestaan en wetend dat als je Joods word je ziel niet goed, dan ben je geen beter mens. --- Een Chassidische uitspraak:Als ik ik ben, omdat jij jij bent, dan ben ik werkelijk niet ik en jij niet werkelijk jij, maar als ik ik ben omdat ik ik ben en jij jij bent omdat jij jij bent dan ben ik werkelijk ik en jij werkelijk jij". 00:52:47 Applaus, tune, afsluiting, afkondiging.