Argos
Wie betaalt de kosten van de afbraak van kerncentrale Dodewaard
Argos over de kosten van de afbraak van de in 1996 gesloten kerncentrale in Dodewaard. Wie gaat er opdraaien voor die kosten: de eigenaren van de centrale (GKN), de electriciteits-producenten of de belastingbetaler? De hoge toekomstige afbraakkosten waren voor de milieubeweging jarenlang een belangrijk argument tegen kernenergie. Ze werden namelijk niet meegewogen in de kostprijs van kernenergie. Krijgt de anti-kernenergie-beweging achteraf alsnog gelijk? Hoe komt het dat GKN niet voldoende geld heeft gereserveerd om de centrale snel te kunnen ontmantelen? Worden de afbraakkosten afgewenteld op de overheid? En hoeveel boter heeft de overheid zelf op het hoofd? GKN (Gemeenschappelijke Kernenergiecentrale Nederland) dreigde begin deze maand met een kort geding. Tegen de zin van milieuminister Pronk wil GKN de centrale pas over veertig jaar gaan afbreken. Op 4 februari komen de ministers Pronk (PvdA), Jorritsma (VVD) en De Vries (PvdA) bij elkaar om dit probleem te bespreken.
Aansluitend Gerard Legebeke telefonisch in gesprek met Jan Hoekema, Tweede Kamerlid van D'66, over het wapenembargo tegen Indonesië.
------------
Argos over de ontmantelingskosten van de in 1996 gesloten kerncentrale in Dodewaard en de vraag wie deze gaat betalen.
De hoge toekomstige afbraakkosten waren voor de milieubeweging jarenlang een belangrijk argument tegen kernenergie. Ze werden namelijk niet meegewogen in de kostprijs van kernenergie. Krijgt de anti-kernenergiebeweging achteraf alsnog gelijk? Hoe komt het dat de eigenaren van de centrale, de Samenwerkende Energie Producenten (Sep), niet voldoende geld hebben gereserveerd om de centrale snel te kunnen ontmantelen? Worden de afbraakkosten afgewenteld op de overheid?
De reportage bevat vraaggesprekken hierover met:
- hoogleraar energiefysica, Cees Andriesse, en voormalig onderzoeker bij de KEMA;
- woordvoerder Peer de Rijk van de anti-kernenergiebeweging World Information Service on Energy (WISE)(telefonisch); De verslaggever bezoekt de kerncentrale in Dodewaard en spreekt met directeur Hoekstra en projectleider ontmanteling Peter van Hulst over de keuze van de directie om de kerncentrale niet meteen, maar pas over veertig jaar te ontmantelen. Daarnaast spreekt de verslaggever met een medewerker van de kerncentrale over de huidige werkzaamheden in de kerncentrale en de motivatie van het personeel.
Geïllustreerd met historische geluidsfragmenten, een fragment van het NOS-Journaal waarin een stemfragment van een woordvoerder van de Sep die de kerncentrale pas over veertig jaar wil ontmantelen, een fragment van een commissieoverleg in de Tweede Kamer waarin een stemfragment van minister Pronk van Milieu, een fragment van het Polygoon-journaal over de opening van kerncentrale Dodewaard en een citaat uit een notitie van de directie van kerncentrale Dodewaard aan de Sep.
-----------
Inleidende teksten, misschien niet volledig:
Tekst 1
“Dodewaard gaat dicht”, zongen de tegenstanders van kernenergie in de jaren ’80. De kerncentrale in Dodewaard, eigendom van de SEP, de Samenwerkende Elektriciteitsproductiebedrijven, was in die jaren uitgegroeid tot hét symbool van het anti-kernenergieprotest. Drie jaar geleden ging Dodewaard echt dicht. Maar daarmee rezen ook meteen weer nieuwe problemen. Over de ontmanteling: hoe en wanneer moet de centrale worden afgebroken. En vooral: wie moet er opdraaien voor de kosten? De belastingbetaler. Of eigenaar SEP, de elektriciteitsproducenten, die begin vorige week zelfs met gerechtelijke stappen dreigden.
Argos onderzoekt vandaag die ontmanteling van Dodewaard.
De hoge toekomstige afbraakkosten waren voor de milieubeweging jarenlang een belangrijk argument tégen kernenergie. Ze werden namelijk niet meegewogen in de kostprijs van kernenergie. Krijgt de anti-kernenergie-beweging achteraf alsnog gelijk?
Hoe komt het dat de SEP niet voldoende geld heeft gereserveerd om de centrale snel te kunnen ontmantelen? Worden de afbraakkosten afgewenteld op de overheid? En hoeveel boter heeft de overheid zelf op het hoofd?
Tekst 2
Het NOS-journaal van anderhalve week geleden, 17 januari. Het dilemma is: onmiddellijk afbreken of eerst wachten.
Tekst 3
Minister Pronk van Milieu. Twee dagen na de dreiging met gerechtelijke stappen door de directie van Dodewaard verraste hij vriend en vijand tijdens een commissieoverleg in de Tweede Kamer op 19 januari. Pronk liet duidelijk merken niet erg overtuigd te zijn door de argumentatie van de directie.
Tekst 4
Het standpunt van Pronk was een breuk met de opstelling die achtereenvolgende regeringen tot nu toe hadden ingenomen over de ontmanteling van Dodewaard. Binnen het paarse kabinet is daarover dan ook onenigheid gerezen, zo bleek uit de nadere uitleg die Pronk gaf na het Kameroverleg.
Tekst 5
Het Polygoonjournaal over de opening van de kerncentrale Dodewaard in 1969. In die beginjaren was kernenergie een veelbelovende, nieuwe manier van energieopwekking en als zodanig nauwelijks omstreden. Over het afbreken van kerncentrales dacht toen nog niemand na. En al helemaal niet binnen het Nederlandse kernergiewereldje, vertelt Kees Andriessen. Hij is hoogleraar Energiefysica aan de universiteit van Utrecht. Tot begin jaren ’90 was hij onderzoeker bij de KEMA en bekleedde zelfs vijf jaar lang een bijzondere leerstoel energievoorziening aan diezelfde universiteit, die werd ingesteld en betaald door de SEP. Hij moest beide posities opgeven, toen hij zich ontpopte als een criticus van kernenergie van binnenuit. Als onderzoeker bij de KEMA was hij nauw betrokken bij de ontwikkeling van kernenergie in Nederland en dus bij de kerncentrale van Dodewaard . Hij kan zich nog goed herinneren hoe tot in de jaren ‘80 in Dodewaard over ontmanteling werd gedacht.
Tekst 6
Ook echt geld opzij leggen voor die ontmanteling, dat gebeurde niet in die jaren. Dat veranderde pas in 1983, na de opkomst van de antikernergiebeweging, vertelt Peer de Rijk van WISE, een internationale netwerkorganisatie tegen kernenergie.
Tekst 7
Hoogleraar en insider in de kernenergiewereld Kees Andriessen vertelt hoe Dodewaard toen reageerde.
Tekst 8
In datzelfde jaar 1983 kwam ook de commissie-Beek met zijn rapport. Die onderzocht in opdracht van de regering de effecten van het openhouden dan wel sluiten van de twee Nederlandse kerncentrales.
Peer de Rijk van WISE:
Tekst 9
Ook daarna bleven de momenten schaars dat er concrete cijfers werden genoemd over de ontmantelingskosten van Dodewaard, vertelt De Rijk.
Tekst 10
Een verslag van de grote blokkadeactie van de anti-kernergiebeweging bij de kerncentrale van Dodewaard in september 1981. Een weekeinde vol rumoer en harde politiecharges. Nu, bijna 20 jaar later, zijn de tijden veranderd in Dodewaard.
Tekst 11
In 1996 werd besloten de centrale op korte termijn te sluiten. De leiding van Dodewaard nam toen het standpunt dat het het beste was om de centrale pas over 40 jaar af te breken. Dat zou goedkoper zijn. Hoogleraar en kernenergiedeskundige Kees Andriessen was het daar van begin af aan mee oneens.
Tekst 12
Hoogleraar Andriessen moet lachen om de suggestie van de heer Arnold, de vorige directeur van Dodewaard.
De huidige directeur is Jan Hoekstra. Hij vertelt tegen verslaggever Kees van den Bosch dat hij een keuze moest maken.
Tekst 13
De keuze van de Dodewaard-directie voor het uitstel van de ontmanteling is dus ingegeven door geld, vertelt directeur Hoekstra. Naast hem aan tafel zit Peter van Hulst, projectleider ontmanteling in Dodewaard.
We vragen aan hem of zijn schatting over de kosten van ontmanteling over véértig jaar eigenlijk niet gewoon natte-vinger-werk is.
Tekst 14
Peter van Hulst, projectleider ontmanteling in Dodewaard. Volgens hoogleraar Kees Andriessen zit er een groot gevaar in de gedachte dat je dat geld rustig opzij kunt zetten voor de afbraak over veertig jaar.
Tekst 15
In de kerncentrale van Dodewaard loopt de verslaggever naar de regelkamer. Samen met Bert Jansen, voorzitter van de ondernemingsraad van Dodewaard.
Tekst 16
Uit: Notitie directeur J. Hoekstra voor de Raad van Commissarissen van de SEP
Betreft: Kernenergiecentrale Dodewaard
Datum: 16 februari 1999
Tekst 17
De Nederlandse staat wordt dus binnenkort de enige eigenaar van de COVRA, de Centrale Opslag van Radioactief Afval. Tevens is het de bedoeling dat de COVRA het eigendom van Dodewaard overneemt van de SEP. Als over 40 jaar de kosten van de ontmanteling hoger uitvallen dan gepland, dat betekent dat dat de COVRA, dus de Nederlandse overheid ervoor moeten opdraaien. En niet de planners, bouwers en exploitanten van Dodewaard, de inmiddels geprivatiseerde elektriciteitsproducenten.
Directeur Jan Hoekstra van Dodewaard: