Malariavaccin Malaria eist in Afrika dagelijks duizenden levens en een vaccin ertegen is nog niet beschikbaar. Meestal worden mensen gevaccineerd door ze in te spuiten met een paar eiwitten van een ziekmakend organisme (een bacterie of parasiet). Later, als het lichaam geïnfecteerd wordt door de echte bacterie, herkent het immuunsysteem die aan de eiwitten waarmee het lichaam eerder gevaccineerd was en komt het meteen in actie. Bij malaria heeft die strategie nog niets opgeleverd omdat die paar eiwitten niet voldoende zijn om de parasiet aan te herkennen. De groep van parasitoloog Robert Sauerwein van het UMC St. Radboud in Nijmegen pakt het anders aan. Zij hebben de larve van de malariaparasiet genetisch gemanipuleerd, zodat één van de ongeveer 5300 eiwitten die aan de buitenkant van de parasiet zitten, niet aangemaakt wordt. Het beestje gaat daar niet dood van, maar kan zich niet meer ontwikkelen tot een volwassen ziekmakende parasiet. Het immuunsysteem leert de indringer aan de overgebleven 5299 eiwitten kennen en zal, bij infectie met een normale parasiet, meteen in actie komen. Sauerwein doet dus precies het omgekeerde als de meeste andere malaria-onderzoekers. In plaats van de mens bloot te stellen aan een paar eiwitten van de malaria-parasiet, spuit hij de complete parasiet in, die ontdaan is van een paar eiwitten. In het laboratorium geeft het vaccin een bescherming van 100%. Maar ja, dat is bij muizen. Nu moet de methode nog geschikt gemaakt worden voor mensen. Daarvoor moet nog wel het een en ander gebeuren. Je moet er bijvoorbeeld voor zorgen dat de genetische veranderingen aan de parasiet niet spontaan teruggedraaid worden, zodat het ongevaarlijke en ten dode opgeschreven beestje in het lichaam weer terugverandert in een dodelijke ziekteverwekker. En het productieproces moet geschikt worden gemaakt voor productie op industriële schaal. Als dit vaccin geschikt blijkt voor mensen, zal het dus nog jaren duren voor er voldoende van geproduceerd wordt om het malariaprobleem uit te roeien. Nog even geduld dus. ----- Prijs voor lichtonderzoek Tal van prominenten uit de wetenschap, het bedrijfsleven en andere hoeken van de samenleving kwamen maandag 3 november bijeen in de Haagse Ridderzaal voor de jaarlijkse Avond van Wetenschap en Maatschappij. Er werd gegeten en natuurlijk volop gediscussieerd, maar er werd ook een prijs uitgereikt. Deze Prijs van Wetenschap en Maatschappij ging naar Theo Rasing, hoogleraar natuurkunde aan de Radboud Universiteit in Nijmegen. Rasing ontdekte dat magneten omgepoold kunnen worden met licht, iets wat binnen de wetenschappelijke wereld voorheen nooit voor mogelijk werd gehouden. De ontdekking heeft bovendien een praktische toepassing, want computers kunnen daardoor wel tienduizend keer sneller worden. Rasing ontvangt later deze maand de Spinozapremie (anderhalf miljoen euro) en in 2007 kreeg hij hij de Physica Prijs. ----- De vloek van de winnaar Op een veiling is degene met het hoogste bod de winnaar. Vaak blijkt dat bod echter te hoog: de aankoopprijs van het product is zo hoog, dat de bieder er geen winst meer mee kan maken. Dit verschijnsel staat bekend als “winners curse”, de vloek van de winnaar. Tot nu toe gingen psychologen er van uit dat de bieders gewoon niet genoeg kennis hadden over het geveilde product om de waarde goed te kunnen schatten, maar neuropsycholoog Wouter van den Bos toonde aan dat de winnaar de vloek aan zichzelf te danken heeft: hij heeft te veel betaald omdat hij per se wilde winnen. (Presentatie: Remy van den Brand)