Noorderlicht
Interview met prof. Kapteyn De arbeidsongeschiktheid in Nederland is vele malen hoger dan in de Verenigde Staten. De econoom Arie Kapteyn onderzoekt wat hiervan de oorzaken zijn. Zijn Nederlanders écht minder gezond, of stellen ze zich gewoon aan? ---- Interview met prof. Roebroeks Naar aanleiding van de serie Paradisolezingen, waarin wetenschappers op zoek gaan naar de oorsprong van de mens, dit keer een gesprek met Wil Roebroeks, hoogleraar Archeologie aan de Universiteit van Leiden. Hoe verklaart hij de veranderingen in het gedrag van de mens over de afgelopen 2,5 miljoen jaar? ---- NIEUWSBERICHTEN * Snuffelmetingen op een chip. Blaasapparaten om bijvoorbeeld alcohol te meten, krijgen er een klein gevoelig broertje bij. De Twentse promovendus Björn Timmer wilde de hoeveelheid ammoniak in adem meten, omdat dit aanwijzingen geeft over mogelijke besmetting met een maagzweer. De blaastesten waren hiervoor te langzaam. Daarom ontwikkelde hij een heel klein chipje, van slechts een paar vierkante centimeters groot, dat supersnelle metingen tijdens het blazen mogelijk maakt. Bijkomend voordeel is, dat er ook nog eens stukken minder adem voor nodig is. * Bacteriedodende vogelnestjes. Sommige vogels gebruiken kruiden en mos om bacteriën uit hun nest te weren. De Amerikaanse microbiologe Jann Ichida ontdekte dit, toen ze wilde weten waarom kolibries soms mos als bouwmateriaal gebruiken. Ichida merkte op dat bepaalde schadelijke bacteriën, die het op veertjes hebben gemunt, minder snel groeien in de buurt van het gebruikte mos. Ook extracten van allerlei andere nestmaterialen bleken als een soort antibioticum te werken * Wat is oud worden? Oud worden komt ruw gezegd, omdat het lichaam het aflegt tegen de schadelijke, oxiderende bijproducten van de stofwisseling in cellen. Ons lijf en ons erfelijk materiaal roesten in de loop der tijd letterlijk weg. Nils-Göran Larsson van het Zweedse Karolinska Instituut denkt dat ouder worden voor een belangrijk deel wordt aangezwengeld door de mitochondriën, de energiefabriekjes van de cel. Die mitochondriën – het zijn er duizenden per cel - hebben elk hun eigen stukje DNA. Het was al bekend dat dat mitochondriaal DNA bij ouden van dagen vol zit met foutjes en andere slijtagesporen. Maar was dat nou het gevolg is van veroudering, of brachten deze defecten het oud worden juist op gang? De onderzoekers deden een experiment met muizen, en ontdekten dat dit laatste het geval is. Larsson paste de muizen genetisch zodanig aan, dat ze extra snel slijtend mitochondriaal DNA hebben. En dat zorgde voor versnelde ouderdom. De dieren waren nog geen halfjaar oud toen ze overleden. In mensenleeftijd is dat slechts twintig jaar oud. * Frisse lucht. In augustus 2003 viel de stroom uit in het zuidoosten van Canada, en in het Noordoosten en het middenwesten van de Verenigde Staten. Een economische ramp leek zich te voltrekken. Toch had deze stroomstoring een onverwacht positief effect: de lucht werd namelijk schoner. Het team van meteoroloog Russell Dickerson van de universiteit van Maryland vloog met een vliegtuig in het midden van de uitvalzone, net nadat de stroom was uitgevallen. Het onderzoeksteam vergeleek de luchtverontreiniging boven het gebied met die van een andere zonnige dag een jaar eerder. Resultaat: het zwavel dioxide niveau nam met 90 procent af; er was ongeveer de helft van de normale hoeveelheid ozon in de lucht en het zicht nam met 40 procent toe. Overig nieuws over... * De motor van Methusalem * Nijlpaardzweet ...vindt u op de website van Noorderlicht bij 'Nieuws' en 'Noorderlog' (zie bovenste 2 links). ---- Buiten de wetenschap: De ACT-methode, deel 6 Deel 6 van de reportageserie over hoe Rotterdam zijn overlastbezorgers actief aanpak. Vorige week maakten burgemeester en wethouders van Rotterdam trots bekend dat het veiliger is geworden in de Maasstad. En dat komt mooi uit, want het gehele stadsbestuur heeft zijn goede naam en positie op het spel gezet in de strijd tegen overlast en criminaliteit. Eén manier die men heeft bedacht om rust in de straten van Rotterdam te krijgen is om de 700 meest irritante Rotterdammers op een lijst te zetten en deze overlastbezorgers vervolgens in een traject te rangeren waarin zij zullen worden getransformeerd tot brave burgers, goedwillende huisvaders en eerlijke belastingbetalers. Deze PGA(persoonsgerichte aandacht)-lijst opent de deuren naar vijf mogelijke trajecten, waarvan het laatste, het vijfde traject, wordt bestierd door zogenaamde ACT-teams. ACT staat voor Assertive Community Treatment en is een uit de Verenigde Staten overgewaaide behandelmethode om mensen met zowel verslavingsproblematiek als een psychiatrische aandoening te benaderen en te behandelen. In Rotterdam zijn verschillende teams actief en met één ervan, van het Riagg Rijnmond Zuid (onderdeel van de GGZ Groep Europoort) gaat de VPRO op pad. Onze verslaggever Gerrit Kalsbeek bericht vanuit de onderbuik van de stad; volgt hulpverleners op zoek naar probleemmensen van de PGA-700 lijst en praat met verslaafden, bestuurders, ambtenaren, vrijwilligers en andere stadgenoten. Kortom, laat u meenemen langs goten en koopgoot, stadhuis en Pauluskerk, drugspanden en opvanghuis. Ervaar wat er in onze grootste havenstad in de geest van Pim allemaal geschiedt.