Noorderlicht
Wiet: zo gek nog niet Cannabis, de plant die wiet en hasj voortbrengt, is erg populair bij mensen met schizofrenie. Wordt hun ziekte aangewakkerd door de wiet? Of is het net andersom, en blowen zij zo veel omdat zij zich daar beter door voelen? Psychiater Don Linszen ziet een derde mogelijkheid: veel cannabis is slecht, maar een klein beetje kan goed zijn voor schizofrenen. Geef iemand met schizofrenie een stevige joint, en je ziet het volgende gebeuren: de patiënten gaan zich paranoïde voelen, ze krijgen het idee dat anderen over ze praten en ze kunnen hun gedachten niet meer ordenen. De klassieke verschijnselen van een psychose. Begin jaren negentig zag psychiater Don Linszen dat voor het eerst gebeuren met zijn eigen patiënten in het Academisch Medisch Centrum in Amsterdam. Mensen met schizofrenie werden psychotisch van de cannabis en hoe meer ze blowden, hoe ernstiger de gevolgen. Sindsdien staat Linszen bekend als fel tegenstander van softdrugs. En hij kreeg steeds meer bijval. In recent onderzoek werd aangetoond dat zelfs gezonde mensen psychotisch kunnen worden van een joint. Toch bleef één probleem onopgelost: schizofrenen blowen twee keer zoveel als andere mensen. Waarom hebben zij zo'n behoefte aan cannabis? In zijn promotie-onderzoek had Don Linszen daar al een eerste aanwijzing voor gevonden. Schizofrene mensen die slechts een klein beetje cannabis gebruiken, lijken minder last te hebben van angsten en depressies dan de groep die helemaal niet blowt. Maar hoe is dat te rijmen met het risico van een psychose? Nieuw genetisch onderzoek kan een verklaring bieden voor dit raadsel, denkt Don Linszen. Onderzoekers aan het King’s College in Londen hebben ontdekt dat het zogenaamde COMT-gen mensen gevoelig maakt voor psychoses bij gebruik van cannabis. Linszen vermoedt dat dit gen ook verantwoordelijk is voor de neiging om te gaan blowen. Het idee is simpel: mensen met een bepaalde variant van het COMT-gen hebben een tekort aan de signaalstof dopamine in de hersenen. Daardoor voelen ze zich geïsoleerd, ongemotiveerd en hebben ze weinig plezier in hun leven. Blowen zorgt ervoor dat de dopaminespiegel stijgt, waardoor schizofrenen zich prettiger voelen en makkelijker contacten maken. Maar helaas schiet het dopamineniveau bij deze groep zo ver door dat ze ervan in een psychose raken. Linszen: "Dat is de duivel uitdrijven met Beëlzebub”. Linszen is zeer enthousiast over de vondst van het gen, omdat het nieuwe behandelingen van schizofrenie mogelijk maakt. De truc zou zijn om de dopamine-spiegel licht te verhogen, zodat de negatieve gevoelens verdwijnen, maar zonder dat de patiënten in een psychose raken. En Linszen wil nog verder gaan. Hij ziet een toekomst voor zich waarbij coffeeshops speciale cannabis verkopen, op maat gemaakt voor mensen met schizofrenie. Linszen: "Ik denk dat je het een kans moet geven. Dat je cannabis in zó’n lage dosis geeft dat het helpt.” Cannabis als middel tegen schizofrenie. Het is nogal een overgang voor iemand die altijd gewaarschuwd heeft voor de gevaren van een joint. Maar Linszen ziet het als een een logische stap. Hij denkt immers nog steeds dat cannabis schizofrenie kan verergeren bij overmatig gebruik. “Maar”, zegt Linszen, “ik ben daar niet dogmatisch in”. Of de speciale mediwiet voor schizofrenen er ooit zal komen, is zeer de vraag. Linszen weet dat medisch-ethische commissies niet staan te springen om cannabis uit te proberen op mensen met psychoses. En ook de politiek lijkt er nog niet klaar voor. Als het aan minister Hoogervorst ligt, worden alle lopende experimenten met mediwiet binnenkort stopgezet. Jair Stein ----- NIEUWSBERICHTEN Klantenbinding Als u volmaakt gelukkig met uw aankoop een winkel verlaat, dan lijkt het logisch dat u daar wéér naar toe gaat, als u opnieuw iets nodig hebt. Maar een tevreden klant leidt nog niet tot klantenbinding, zo blijkt uit onderzoek van de Universiteit van Tilburg. De onderzoekers, onder leiding van promovenda Maria Louro, merkten dat er twee typen klanten bestaan. De één wil een zo goed mogelijke aankoop doen. Maar het andere type probeert vooral te vermijden dat hij een miskoop doet. Een verwaarloosbaar verschil denkt u. Niets is minder waar. Uit het Tilburgse onderzoek blijkt dat dit laatste type niet zomaar terugkeert naar de winkel waar hij eerder naar volle tevredenheid shopte. Hoe dit te verklaren? Aan de telefoon, een van de medewerkers aan het onderzoek, Marcel Zeelenberg. ***** Overige berichten over Maya-zout; de fruitafossor; muizen die genezen zijn van hun kattenallergie; en het zeptogram vindt u bij Noorderlicht Nieuws en Noorderlog (zie bovenste twee links). ----- De Boer en de Borstelworm Drie Zeeuwse boeren beginnen komend voorjaar met de kweek van borstelwormen. Ze dienen als verrijking van visvoer, en dat is hard nodig. Kweekvissen, zoals zalm, paling en kabeljauw, krijgen nu vismeel en visolie te eten, maar op den duur dreigt een voedseltekort. Momenteel bedraagt de productie 50 miljoen ton zeedieren (mossels, garnalen, kreeften en vissen) en de industrie groeit jaarlijks met negen procent. Om ons zeebanket van voldoende voedsel te voorzien, moet dus een duurzaam en smakelijk alternatief gevonden worden. Verslaggever Jos Wassink bezocht de borstelworm-kweker en sprak met wetenschappers op zoek naar innovatief visvoer. ----- Buiten de wetenschap: medicijnen opgedrongen door de industrie. In Groot-Brittannië wordt te weinig toezicht gehouden op de farmaceutische industrie. Vooral huisartsen zijn gevoelig voor de enorme reclamecampagnes van de pillenindustrie, met als gevolg dat ze meer pillen voorgeschrijven dan strikt noodzakelijk. Dat schrijft het dagblad Trouw deze ochtend. Op 18 april wordt in de Tweede-Kamer een hoorzitting gehouden over het toezicht op de farmaceutische industrie in Nederland. Daar zal ook Trudy Dehue aan het woord komen, wetenschapshistoricus aan de Rijksuniversiteit Groningen. Zij is aan de telefoon.