Noorderlicht
Nieuwjaarslezing
Rond de jaarwisseling zendt Noorderlicht Radio een serie Nieuwjaarslezingen uit over drie verschillende onderwerpen. De Nieuwjaarslezingen zijn voor een live-publiek opgenomen in de Sterrenwacht Sonnenborgh in Utrecht. Na afloop van de lezing geven de sprekers antwoord op vragen uit de zaal. In de eerste lezing vertelt neurowetenschapper Michel Hofman van het Nederlands Instituut voor Hersenonderzoek over de grenzen aan de groei van de menselijke hersenen. ----- Hersenen en Intelligentie: van muis tot superman Biologische intelligentie kan worden beschouwd als het vermogen van organismen adequate oplossingen te vinden voor problemen waarmee zij tijdens hun leven worden geconfronteerd. Deze problemen variëren van klimaatveranderingen en het vergaren van voedsel tot het vinden van een geschikte partner en het ontsnappen aan predatoren. Organismen die in een complexe omgeving leven, zoals de mens, zullen derhalve moeten beschikken over een hoog ontwikkeld en complex zenuwstelsel. In feite is de complexiteit van de hersenen een afspiegeling van de hoeveelheid informatie die het kan verwerken, en daarmee een maat voor de intelligentie van een dier. De uniformiteit in de bouw en het functioneren van de hersenen, in het bijzonder van de primaten, heeft het mogelijk gemaakt modellen te ontwikkelen die de groei en evolutie van de hersenen beschrijven in simpele mathematische termen. Het blijkt dat er fysieke grenzen zijn aan de groei van de hersenen en dat met de expansie van de menselijke hersenen in de afgelopen 2-3 miljoen jaar de grenzen van de biologische intelligentie bijna zijn bereikt. Luistert u naar Michel Hofman over de haperende evolutie van de menselijke hersenen, het grapefruit-brein van de Flores-mens (of toch de Flores-aap?) en veel meer. Klik op de bovenste bijlage voor de illustraties bij de Nieuwjaarslezing. ----- In de volgende Noorderlicht Nieuwjaarslezing (uitzending: 4 januari 2005) geeft emeritus hoogleraar microbiologie Wiel Hoekstra een verklaring voor het mega-succes van de bacterie, want zoals hij zelf ooit schreef in een dichterlijke bui: "Hemel en aarde zullen vergaan Maar bacteriën blijven eeuwig bestaan".