Noorderlicht radio
Malaria Infectie van de lever is een essentiële stap in de levenscyclus van de malaria-parasiet. Een internationale groep wetenschappers heeft nu ontdekt hoe de parasiet de lever binnendringt. Een van de onderzoekers is Dr.Wijnand Eling, microbioloog aan de Katholieke Universiteit Nijmegen. Hij zoekt al dertig jaar naar een vaccin tegen malaria, waar jaarlijks zo'n anderhalf miljoen mensen aan sterven. Het artikel over de wijze waarop malaria toegang krijgt tot de lever verschijnt deze week in Nature Medicine. **** Optic Flow De meeste treinreizigers kennen het gevoel wel. Denk je dat die vertraagde trein eindelijk begint op te trekken; is het de trein op het andere spoor die in tegenovergestelde richting vertrekt. Dit verwarrende gevoel wordt veroorzaakt doordat je hersenen een verkeerde interpretatie doen van hetgeen je ziet. ‘Optic flow’ -het bewegen van de buitenwereld over je netvlies- speelt een centrale rol bij dit fenomeen. Sonja Gabel promoveerde onlangs op onderzoek naar ‘optic flow’. Zij bestudeerde de rol van de pariëtaalkwab (het hersengebied op het achterhoofd, onder de kruin) bij het waarnemen van de dingen die voorbijgaan. **** NIEUWSBERICHTEN Ruimte-wezens Wetenschappers hebben micro-organismen tot leven gebracht, die zijn gevonden op 41.000 meter hoogte. De microben zijn twee jaar geleden aangetroffen in luchtmonsters boven India. Men vond twee soorten bacteriën, B.simplex en S.pasteur en een schimmel, genaamd E.albus. De organismen vertonen verrassende overeenkomsten met de gewone microbes op aarde. Toch vragen de onderzoekers zich af of de microbes misschien buitenaards zijn. Het is namelijk onduidelijk hoe de organismen zo ver van huis konden raken. Volgens onderzoeker Wainwright is er geen logische verklaring voor de verdwaalde organismen. Windhozen, vulkaan-uitbarstingen en experimentele verontreiniging kunnen geen van alle verklaren hoe de microben in de ruimte zijn gekomen. De tweede auteur van het artikel opperde al in de jaren zeventig dat het leven op aarde afkomstig zou kunnen zijn van andere planeten. Niet alleen micro-organismen, maar ook intelligente wezens zouden een buitenaardse oorsprong hebben. ---- Mannen beter bestand tegen pijn Hoewel er niet speciaal naar gezocht is, kwamen verschillende onderzoeksgroepen tot een zelfde opmerkelijk resultaat: mannen verdragen beter pijn dan vrouwen. Daar is een eenvoudige biologische verklaring voor. Er is gevonden dat er een klein verschil is in de wijze waarop de pijnboodschap wordt overgebracht. Het eiwit GIRK-2 speelt hierbij een belangrijke rol. Alleen mannen beschikken over dat eiwit. Uit experimenten met muizen blijkt dat, wanneer je het eiwit GIRK-2 bij de mannetjes verwijdert, mannetjes en vrouwtjes dezelfde pijnervaring hebben. Eerdere studies toonden ook al aan dat mannen een hogere pijndrempel hebben dan vrouwen, in tegenstelling tot de volkswijsheid dat vrouwen, omdat ze kinderen baren, beter pijn zouden kunnen verdragen dan mannen. Gary Rollman van de Universiteit van West-Ontario, gespecialiseerd in pijnonderzoek, benadrukt nog eens dat vrouwen zich niet aanstellen als het om pijn gaat, omdat ze gewoon gevoeliger zijn. Ook is bekend dat sommige pijnbestrijders, zoals morfine, beter werken voor mannen dan voor vrouwen. De vinding geeft aan dat het belangrijk is om meer aandacht te besteden aan pijnbestrijding bij vrouwen. ---- Domme Spelletjes Goed nieuws voor slechte schakers en kneuzen in het Chinese bordspel GO: deze spelen blijken niet te berusten op intelligentie, maar op oefening. Dat melden onderzoekers aan de Universiteit van Minnesota in het tijdschrift Cognitive Brain Research. Gelegen onder een hersenscanner moesten proefpersonen nadenken over de beste zet tijdens een spelletje schaak of GO. Tijdens dit denkproces blijkt het hersengebied dat betrokken is bij algemene intelligentie, geen activiteit te vertonen. De uitkomsten hebben intelligentie-deskundigen met stomheid geslagen. Schaak en GO zijn immers schoolvoorbeelden van hogere hersenarbeid. De onderzoekers hebben zich ook verbaasd over de kleine verschillen tussen de voor schaak- en GO vereiste hersenactiviteit. In tegenstelling tot het schaakspel, kent GO een onbeperkt aantal mogelijke zetten. Daardoor zou GO een instinctiever spel zijn dan schaken. Hiervan bleek echter niets zichtbaar in het brein. ---- Dom geheugenwonder Het spel-onderzoek sluit aan op een ander experiment, waaruit blijkt dat mensen met een briljant geheugen niet bijzonder slim zijn en geen speciale hersenstructuren hebben die hun talent verklaren. Gewapend met de juiste strategie kan iedereen een geheugenwonder worden. In een experiment kregen geheugenwonders en gewone proefpersonen de opdracht om nummers en verschillende soorten sneeuwvlokken te onthouden. De geheugenkampioenen wisten bijzonder goed de nummers te onthouden, maar bij de sneeuwvlokjes scoorden ze niet beter dan de andere proefpersonen. Volgens de onderzoekers is het lastig om sneeuwvlokjes te onthouden, omdat zij zich niet laten verbaliseren. Daardoor zijn nog geen geheugen-strategieën ontwikkeld voor het vastleggen van sneeuwvlokjes. Geheugenwonders zijn dus beter in het ontwikkelen van ezelsbruggetjes, waar volgens de onderzoekers geen intelligentie voor nodig is. ---- Nieuwsgierig goed voor u! Nieuwsgierige mensen zullen sneller een intieme relatie aangaan met een onbekende. Dat melden Amerikaanse psychologen van de universiteit van Buffalo. Volgens een nieuwe theorie zouden individuele verschillen in nieuwsgierigheid kunnen voorspellen of er wel of niet een band zal ontwikkelen tussen twee vreemden. Nieuwsgierigheid blijkt niet alleen aan te zetten tot leren maar ook tot intimiteit. De onderzoekers denken dat nieuwsgierige mensen meer voldoening halen uit contacten met anderen en ook succesvoller zijn op het sociale vlak. Ze concluderen dat de mate van nieuwsgierigheid van invloed is op je persoonlijke groeimogelijkheden en het niveau van intimiteit dat ontstaat wanneer je een onbekend persoon leert kennen. Nieuwsgierig geworden? Kijk ook op de nieuws-pagina voor wetenschappelijke weetjes en achtergronden bij het wetenschapsnieuws. **** Tempelrituelen in het oude Irak De religieuze cultuur in het zuiden van Mesopotamie, het huidige Irak, ontstond ongeveer 4000 jaar voor de gebruikelijke jaartelling. Belangrijke steden als Ur, Uruk en Babylon waren natuurlijk al bekend van de de Bijbel en klassieke schrijvers, maar de ontcijfering van het spijkerschrift halverwege de 19e eeuw heeft de kennis van deze cultuur enorm vergroot. Maar er valt nog heel veel te ontdekken, duizenden kleitabletten met teksten liggen nog te wachten om vertaald en geanalyseerd te worden. Marc Linssen promoveerde onlangs aan de Vrije Universiteit tot doctor in de letteren op een onderzoek naar de vraag of de Babylonische religieuze cultuur zich wel of niet wist te handhaven onder de Hellenistische overheersing van Alexander de Grote. Proefschrift: "The cults of Uruk and Babylon - the Temple ritual texts as evidence for Hellenistic cult Practices".