Noorderlicht radio
Dodelijk speeksel Hoe handig zou het niet zijn als je gewoon even simpel de mond kon spoelen zodat je daarmee de bacteriën doodt die gaatjes in je tanden of tandvleesontsteking veroorzaakt. Dat kan! Spoel met speeksel! Speeksel zou zelfs wel eens het nieuwste wapen kunnen zijn in de strijd tegen de gevreesde MRSA-bacterie, die met regelmaat opduikt in Nederlandse ziekenhuizen (vorige week nog in Twente). Dat is de boodschap van het promotie onderzoek van Anita Ruissen. Gisteren promoveerde zij aan de Vrije Universiteit. Speeksel bevat eiwitten die blijken te werken als een soort antibiotica. Als je die eiwitten kunt namaken, heb je een krachtig nieuw geneesmiddel in handen, zo betoogt Ruissen in haar promotie. De antibacteriële stoffen uit het speeksel kunnen worden nagemaakt en versterkt, waardoor de werking veel krachtiger is dan van gewoon speeksel. Deze synthetische eiwitten blijken dodelijk voor een indrukwekkende reeks bacteriën en schimmels, waaronder de MRSA-bacterie en Hepatitis A en –B. Ook mensen die door HIV of taaislijmziekte last hebben van moeilijk behandelbare ontstekingen, zouden eveneens met deze eiwitten geholpen kunnen worden. Dr. Anita Ruissen heeft gevonden dat de eiwitten ook goed werken bij mensen die door een speekseltekort aan mondinfecties lijden. Gisteren promoveerde zij op haar onderzoek aan de Vrije Universiteit in de orale biochemie. Haar onderzoek biedt nieuwe mogelijkheden voor de aanpak van bacteriën in tandplak. Natuurlijke eiwitten hebben hier geen effect, omdat er in biofilms zoals plak, onvoldoende zuurstof aanwezig is. De synthetische eiwitten hebben echter geen zuurstof nodig voor de bacteriedodende werking. Dit zijn niet de enige voordelen, zo stelt Dr Ruissen: De speeksel-eiwitten werken binnen enkele minuten; er treedt minder snel resistentie op; ze zijn stabiel en daardoor lang werkzaam en ze doden zelfs bacteriën die bestand zijn tegen klassieke antibiotica. De eiwitten zijn zo veelbelovend dat inmiddels een bedrijf is opgericht voor de productie van deze anti microbiële peptiden. Of zoenen (toch ook een alternatief soort speekselinjectie) een even heilzame werking heeft tegen infecties is nog niet duidelijk, aangezien speeksel niet alleen bacteriedodende eiwitten bevat, maar paradoxaal genoeg ook ook veel bacteriën. ---- Navelpluis en asymmetrische testikels Het was een feestelijke bijeenkomst op de Harvard University, waar vorige week donderdag de jaarlijkse ‘Ig Nobelprijzen’ werden uitgereikt voor onwaarschijnlijk onderzoek. Voor een begeerde Ig Nobelprijs komt onderzoek in aanmerking dat mensen eerst aan het lachen maakt, voor het tot nadenken stemt. “Technically speaking, the Igs honor people whose achievements "cannot or should not be reproduced".” Winnaars dit jaar zijn ondermeer onderzoek naar navelpluis (Ig Nobelprijs voor interdisciplinair onderzoek), een studie naar asymmetrische testikels bij mannen en antieke sculpturen (Ig Nobelprijs voor medicijnen) en een computergestuurd systeem dat hondengeblaf in mensentaal omzet, een produkt dat vogens de ontwerper bijdraagt aan de harmonie tussen de soorten (Ig Nobelprijs voor de vrede). Meer over de Ig Nobelprijzen op de Noorderlicht ‘nieuws’-pagina NB Ten onrechte werd in de uitzending vermeld dat het woord 'Ig Nobel' verwijst naar het Engelse 'to ignore' (negeren). Eerder is het een woordspeling op 'Ignoble', dat oneervol of schaamtevol betekent. ---- Waterstofwagen Hoewel sceptici blijven wijzen op problemen en gevaren, is de komst van de waterstofwagen onvermijdelijk. Veel autofabrieken, zoals DaimlerChrysler, Opel en GM werken aan de productie van elektrische auto's die niet op benzine, maar waterstof rijden. Ook Shell ziet waterstof als de brandstof van de toekomst. Waterstof wordt al jaren gezien als dé opvolger van de fossiele brandstoffen die wij verstoken in onze auto’s. Waterstof verbrandt samen met zuurstof tot puur schoon water. Wat is er mooier dan rond te rijden in een auto waar alleen waterdamp uit de uitlaat komt? Het klinkt leuk maar het heeft nogal wat voeten in de aarde. Allereerst moet je het maken, want waterstof is niet los in de natuur aanwezig. Maar als je het hebt, moet je het ook nog veilig in je auto kunnen stoppen. En dat is niet zo makkelijk, omdat waterstof uiterst brandbaar is en zeer veel ruimte inneemt. Peugeot introduceerde, op de onlangs gehouden Parijse autotentoonstelling, een nieuwe techniek om waterstof makkelijk en veilig in een tank te stoppen. Het Nederlandse onderzoeksbureau Avantium speelt een belangrijke rol bij de ontwikkeling van de benodigde techniek. Een gesprek met Prof. Gert-Jan Grutten, onderzoeker bij Avantium. ---- Dadels in de woestijn Met een lege maag kun je niet hard werken. Dat wisten ook de Romeinen, die daarom extra goed zorgden voor hun arbeiders in de steengroeven. Uit nieuw onderzoek blijkt dat de steenhouwers niet als slaven, maar als volwaardige specialisten behandeld werden. Zij kregen daarom vorstelijke maaltijden voorgezet met artisjokken, vis uit de Rode Zee, verse sla, dadels en geimporteerde wijn. Verslaggever Marten Minkema zocht onderzoekster Marijke van der Veen op in Engeland, waar zij archeologie doceert aan de universiteit van Leicester. Zij woont al 23 jaar in Engeland, maar deed haar opgravingen in Egypte, waar de steenhouwers in de eerste 3 eeuwen van onze jaartelling werkten.