Noorderlicht radio
HIV en het immuunsysteem Bij mensen die besmet zijn met HIV is het immuunsysteem constant actief. Paradoxaal genoeg leidt dat tot een verminderde afweer, waardoor patiënten van het minste of geringste ziek kunnen worden. Dat blijkt uit nieuw onderzoek onder leiding van René van Lier, verbonden aan het Academisch Medisch Centrum in Amsterdam. Zijn onderzoeksresultaten worden deze week bekend gemaakt in Nature Immunology. Er zijn twee concurrerende theorieën die verklaren hoe besmetting met het HIV-virus kan leiden tot afname van immuniteit. De bekendste verklaring voorspelt dat het virus de beschermende 'T-cellen' van het immuunsysteem doodt na infectie. Daardoor zouden deze cellen in aantal afnemen. Volgens de tweede theorie zorgt overactiviteit van het immuunsysteem voor ontregeling van de afweer. Om deze tweede hypothese te testen heeft het team van René van Lier een muis gemaakt waarbij het immuunsysteem constant actief is, op vergelijkbare wijze als bij HIV-patienten. Deze muizen hadden een lagere hoeveelheid T-cellen en bleken ook vatbaarder voor ziektes. Een mogelijke verklaring voor dit fenomeen is dat een infectie ervoor zorgt dat teveel T-cellen zich gaan specialiseren. Hierdoor zouden er onvoldoende 'naieve cellen' overblijven, die nieuwe lichaamsvreemde stoffen kunnen herkennen en vernietigen. Een relatief onschuldige infectie kan dan fatale gevolgen hebben. ***** NIEUWSBERICHTEN Muizen en mensen Nu het DNA van de muis in kaart is gebracht, blijkt dat muizen verrassend veel genen gemeen hebben met mensen. Maar de onderzochte laboratorium-muis heeft niet veel meer weg van zijn wilde voorouders, zo blijkt uit onderzoek aan de Universiteit van Idaho. De lab-muizen wegen bijna drie keer zoveel als zijn wilde soortgenoten, ze worden twee keer zo snel sexueel actief en krijgen tien kinderen in plaats van vijf. Fysiek blijkt de laboratorium-muis veel minder sterk te zijn. Laat een lab-muis aan een touwtje boven de grond bungelen en hij valt er na 30 seconden weer af. Een wilde muis trekt zich aan het touwtje op en klimt eigenhandig naar boven om te ontsnappen. Lab-muizen hebben verder kleinere ogen, kleinere hersenen en een groter hart. Doordat ze geen ‘melatonine’ meer aanmaken, zijn het geen nachtdieren meer en kunnen ze de hele dag actief blijven. “Als we echt iets willen begrijpen van de muis in zijn volle glorie, zullen we eerst de genen-kaart van de wilde muis in kaart moeten brengen”, aldus onderzoeker Steven Austad. De overige nieuwsberichten, zoals over ongerepte aarde, schreeuwende koelkasten, depressie, overgewicht, en schoenveteres zijn terug te vinden bij Noorderlicht 'Nieuws'. ***** Exploderende sterren Zware sterren sterven geen zachte dood. Ze gaan ten onder in een explosie die qua kracht alleen onder doet voor de oerknal. Gamma-flitsen heten deze uitbarstingen, die gerekend kunnen worden tot de meest mysterieuze en onbegrepen kosmische fenomenen. Voor hun "uitmuntend wetenschappelijk onderzoek" naar gamma-flitsen is een internationale onderzoekgroep van sterrenkundigen onder leiding van UvA-hoogleraar Ed van den Heuvel bekroond met de EU-Descartesprijs 2002, ter waarde van 500.000 Euro. De onderzoekers hebben ontdekt hoe gamma-flitsen (gamma ray bursts) ontstaan. Ze blijken afkomstig van exploderende sterren in ver weg gelegen sterrenstelsels. Ralph Wijers is lid van het winnende team en geeft uitleg over de mysterieuze explosies. Ook te gast is wetenschapsredacteur Govert Schilling, die een boek schreef over "de jacht op de kosmische superexplosies", getiteld 'Flash'. Het verhaal over het onderzoek naar gamma-flitsen laat zich vertellen als een spannende detective. De Amerikanen waren met satellieten op zoek naar sporen van atoomproeven, maar wat ze vonden was iets dat onvoorstelbaar meer energie af gaf dan miljarden atoombommen samen. ***** BUITEN DE WETENSCHAP: Mobiele pijnbestrijding Wilma Vos is de verpleegkundige van het MPT, het Mobiel Palliatief Team, van het verpleeghuis Antonius Binnenweg in het centrum van Rotterdam. Samen met de verpleeghuisarts behandelt zij vragen van huisartsen en wijkverpleegkundigen over uitbehandelde terminale patiënten die thuis willen overlijden. Het mobiele team is een aanvulling op de palliatieve afdeling van het verpleeghuis. Palliatieve zorg is er op gericht de overlijdende een zo prettig mogelijk laatste tijd te geven en bestaat uit pijnbestrijding, psychische en spirituele hulp. De overheid financierde dit jaar voor het eerst deze vorm van gezondheidszorg met 10 miljoen Euro. Dit bedrag is opgenomen in de begroting voor de komende jaren en met het recente kamerstuk ‘Voortgang en verdere verbetering palliatieve zorg’ van het ministerie van Volksgezondheid lijkt de politiek het belang van de palliatieve zorg te onderkennen. Een reportage over een unieke vorm van zorg voor patiënten in de laatste fase van hun leven.