Het onderzoek: noorderlicht
Stamcel-onderzoek Onlangs liet de Nierstichting weten dat onderzoekers van de Universiteit Groningen een doorbraak hadden bereikt in het stamcelonderzoek. Lichaamseigen stamcellen zouden zich kunnen omvormen tot niercellen en zo –in de toekomst- kunnen bijdragen aan de genezing van nierziekten. Is het eind van de dialyse in zicht? Jos Wassink spreekt in Groningen met internist mevrouw Gerjan Navis en medisch bioloog Marco Harmsen. ----- NIEUWSBERICHTEN Littekens Een geslaagde operatie, maar geen goed herstel. Dat is wat gebeurt als je teveel littekenweefsel aanmaakt. Zulke weefselgroei leidt soms zelfs tot ernstige oog, long, darm of hart-aandoeningen. Dankzij onderzoek aan het University of Rochester Medical Center is nu duidelijk hoe deze littekens ontstaan. De schuldigen zijn cellen waaraan tot nu toe niet veel aandacht werd besteed: de fibroblasten. Deze cellen vormen het steunweefsel voor andere, meer gespecialiseerde cellen. Maar de fibroblasten kunnen zich zelf ook specialiseren. Bij weefselschade transformeren ze in littekenweefsel, dat verklevingen aan tal van organen kan veroorzaken. En of dat niet erg genoeg is, blijken ze ook nog in vetcellen te kunnen veranderen. Het gevolg: schadelijke vetophoping in de lever, de milt of het beenmerg. De onderzoekers hopen dat de ontdekking helpt bij het ontwikkelen van medicijnen die schadelijke litteken- en vetweefselvorming tegengaan. ***** Allochtonen spreiden werkt niet Antropoloog Jan Schukkink weet het zeker: Spreiding van allochtonen helpt niet om ze goed te laten integreren. Zijn onderzoek onder de Syrisch-Orthodoxe gemeenschap in Enschede laat zelfs het tegenovergestelde zien. De Syrisch-Orthodoxe gemeenschap in Enschede telt ruim 3000 mensen, maar van spreiding is geen sprake: Ze wonen bij elkaar in de buurt, nemen deel aan eigen organisaties en houden vast aan eigen educatieve tradities. Schukkink stelt dat dit een positief effect heeft gehad op de integratie van de gemeenschap. Dankzij de hechte banden en grote sociale controle binnen de groep, nam de onderlinge status-concurrentie toe. Daardoor deden de leden meer moeite om vooruit te komen in de maatschappij. Ze investeerden in hun eigen gemeenschap én in banden met Nederland. De conclusie: juist door niet te spreiden kon de Syrisch Orthodoxe gemeenschap zo snel integreren. Jan Schukking promoveert op 18 november aan de Vrije Universiteit in Amsterdam. Zijn proefschrift heet : "De Suryoye: Een verborgen gemeenschap”. ***** Zonnebrandcreme Zelfs zonnebrandcremes met een beschermingsfactor van boven de 20 bieden onvoldoende bescherming tegen huidkanker. De cremes houden namelijk wel UV-B, maar niet genoeg UV-A straling tegen. En hoewel UV-B voor de meeste vormen van huidkanker zorgt, zou UV-A verantwoordelijk zijn voor de dodelijkste vorm: de kwaadaardige melanomen. Onderzoekers van het Engelse Mount Vernon Ziekenhuis gebruikten voor een experiment stukjes Kaukasische huid, die overbleven na operatieve ingrepen. Deze huid-plakjes werden ingesmeerd met verschillende soorten zonnebrandcreme en blootgesteld aan ultraviolette straling. Vervolgens onderzochten zij hoeveel ‘vrije radicalen’ in de huid ontstonden. Dat zijn de agressieve stoffen die DNA kapotmaken en kanker kunnen veroorzaken. Uit het onderzoek blijkt dat de zonnebrandcremes de vrije radicalen slechts met de helft terugdringen. Een t-shirt werk stukken beter. **** Prikkels tegen Parkinson De ziekte van Parkinson is niet te genezen, maar patiënten kunnen veel baat hebben bij hersenstimulatie door middel van elektrodes in het brein. Die methode wordt al enkele jaren toegepast, maar nu is door een groep Canadese wetenschappers onderzocht wat het effect van deze behandeling is op lange termijn. Bij de behandeling worden twee elektrodes geïmplanteerd aan weerszijden van de hersenen, en aangesloten op een soort pacemaker onder de huid. Daarvandaan zenden zij signalen uit naar diepgelegen hersengebieden. Die signalen remmen het teveel aan hersenprikkels wat tot alle spier-problemen leidt die bij Parkinson horen. De onderzoekers volgden 25 Parkinson-patiënten over een periode van vijf jaar, en zagen de trillingen, de stijfheid en de traagheid met gemiddeld 48% afnemen. De patiënten hadden ook minder medicatie nodig. Tegen spraakproblemen en problemen bij het lopen is de behandeling minder effectief. Ook waarschuwt de onderzoeksleider dat de hersenprikkels het ziekte-proces niet stopzetten. **** Het welzijn van de Lab-rat Laboratorium-ratten hebben het ook al niet makkelijk. Zij brengen hun leven door in eenzame opsluiting, in een te klein hok, zodat de experimenten bijna een welkome afleiding zijn. Hoog tijd, vond onderzoekster Johanneke van der Harst, om het welzijn van de lab-rat te verbeteren. Maar wanneer voelt een rat zich eigenlijk goed?. Er was maar één manier om daarachter te komen: Van der Harst moest zelf dierproeven uitvoeren, om beter inzicht te krijgen in de ratten-behoeftes. Een ruime woning blijkt hoog op de verlanglijst te staan, even hoog als seks. Hoe beroerder het met de rat gesteld is, hoe groter de behoefte aan positieve ervaringen. En beloningen zijn ook goed voor de gezondheid van de rat: De stress van de dierproeven kan worden gecompenseerd door beloningen achteraf. Johanneke van der Harst promoveert op 2 oktober 2003 aan de Universiteit Utrecht. ***** Het nieuws en de video's over de muizen in paniek kunt u vinden bij 'Nieuws'. ----- BUITEN DE WETENSCHAP: Veiligheid in Irak Rik Delhaas zit in Bagdad. Hij vertelt over de situatie daar. Hoe staat het met de veiligheidssituatie? 40 Politiemensen in Irak zijn op de been om de veiligheid te verbeteren. En wat is de houding van de 'gewone' Irakees t.o.v. de Amerikanen?