Argos
Asielrecht en Vreemdelingenadvocaten: Kwaliteit onder Druk
Op 1 april trad de nieuwe Vreemdelingenwet in werking. De nieuwe wet is nodig om ervoor te zorgen dat de grote aantallen asielverzoeken sneller afgehandeld kunnen worden. Bovendien moet de nieuwe wet de vreemdeling meer duidelijkheid geven over zijn of haar rechten en plichten. Maar wat betekent dit voor de tienduizenden wachtenden die nog niet uitgeprocedeerd zijn onder de oude wet? Hoe komt het dat er een toenemend tekort is aan gespecialiseerde vreemdelingenadvocaten en -juristen? Waarom houdt een aantal gerenommeerde advocaten er zelfs mee op?
Argos met een onderzoek naar de kwaliteit van de rechtshulp aan vreemdelingen.
Inleidende teksten:
Tekst 1
Deze week trad de nieuwe Vreemdelingenwet in werking. De nieuwe wet is nodig om ervoor te zorgen dat de grote aantallen asielverzoeken sneller afgehandeld kunnen worden. Al jaren is bekend dat de IND, de Immigratie- en Naturalisatiedienst haar werk eigenlijk niet aankan. Veel procedurefouten zijn daarvan het gevolg en een enorme achterstand van zo’n 65.000 mensen die op afhandeling van hun zaak wachten. Overigens zullen die mensen door de nieuwe wet misschien nog langer moeten wachten. Want de rechters geven prioriteit aan de nieuwe gevallen. Dat verklaarde Adriënne van Dooijeweert, rechter in de vreemdelingenkamer in Den Haag en landelijk coördinator van de vreemdelingenkamers, in het journaal van afgelopen maandag.
Vorige week kwam de ombudsman met een vernietigende conclusie over het functioneren van de eerste opvang van vluchtelingen door justitie. Vorig jaar hebben bijna 2.000 mensen bij de ombudsman geklaagd over hun behandeling.
De nieuwe wet moet vreemdelingen meer duidelijkheid geven over hun rechten en plichten.
Maar kunnen asielzoekers op dit moment wel rekenen op goede rechtsbijstand?
Hoe komt het dat er een toenemend tekort is aan gespecialiseerde vreemdelingenadvocaten en -juristen? Waarom houdt een aantal gerenommeerde advocaten er zelfs mee op?
Argos, met een onderzoek naar de kwaliteit van rechtshulp aan vreemdelingen.
Tekst 2
Vreemdelingenadvocaat Frits Koers. Hij publiceerde onlangs in het Advocatenblad een artikel over de toenemende bureaucratisering die het recht van de asielzoeker op een fatsoenlijke rechtsbijstand bedreigt. En één fout in de zaak van een asielzoeker kan vergaande consequenties hebben
Tekst
Een Russische asielzoekster, die anoniem wenst te blijven, vertelt over haar aankomst in het aanmeldcentrum in Zevenaar. Op advies van de jurist die bij haar intake aanwezig is ondertekent ze haar vluchtverhaal zoals ze dat net aan de ambtenaar van de IND heeft verteld. Tenminste, dat denkt ze. Achteraf blijkt dat ze, zonder het te weten en zonder dat de jurist haar daar op gewezen heeft, een verklaring te ondertekenen waarin ze haar asielverzoek intrekt. Als gevolg van die verklaring is ze nu illegaal in Nederland
Tekst 3
Frits Koers heeft zojuist zijn pleidooi af in de zaak van een Palestijnse vluchteling uit Libanon. Het gaat om een 21-jarige jongen die is gevlucht uit het kamp Chatila in Libanon.Hij heeft daar een tijdje getraind voor inzet bij terroristische akties in Israel. Maar toen zijn groep besloot tot daden over te gaan wilde hij niet meer meedoen. De enige manier om zich daaraan te onttrekken is vluchten. Anders zal hij door zijn eigen beweging gedood worden, zegt hij. De Palestijnse jongen is vorige week in Nederland gearriveerd. Advokaat Koers was daar niet bij
Tekst 4
Jan Hofdijk is één van de advokaten die zich gespecialiseerd heeft in het vreemdelingenrecht. Tot begin vorig jaar deed hij veel asielzaken. Maar die doet hij niet meer.
Tekst 5
Het verhaal van Jan Hofdijk staat niet op zich. We horen van meer asieladvocaten die gefrustreerd het bijltje erbij neer gegooid hebben. In Enschede en Hengelo is zelfs helemaal geen vreemdelingenadvocaat meer te vinden. Tegelijkertijd horen we van vluchtelingen en hulpverleners veel klachten over het functioneren van asieladvocaten die hun werk wel zijn blijven doen. Rens den Hollander is medewerkster van het Autonoom Centrum in Amsterdam, een organisatie die zich inzet voor steun aan illegalen en vluchtelingen.
Tekst 6
Het autonoom centrum is gestopt met haar spreekuur voor illegalen en asielzoekers. De organisatie helpt nog wel mensen op eigen initiatief en werkt mee aan structurele oplossingen. Maar als de marechaussee bijvoorbeeld belt dat ze met een hopeloos geval geconfronteerd worden kunnen ze die man of vrouw niet meer afleveren bij het autonoom centrum. En dat soort situaties kwam in de praktijk soms voor.
Een asielzoeker die naar Europa vlucht, moet blijven in het eerste land van aankomst. Ook als je per ongeluk op een verkeerd vliegveld tijdens een tussenstop uitstapt. Ook als familieleden of vrienden elders staan te wachten om je op te vangen. In Dublin hebben de Europese lidstaten met elkaar afgesproken dat asielzoekers die een tweede land proberen binnen te komen zonder pardon weer mogen worden teruggestuurd. In het jargon heet dat asielzoekers met een Dublinclaim. Dat overkwam ook een jongeman die drie jaar geleden zijn Afrikaanse geboorteland ontvluchtte en door het eerste Europese gastland dreigde te worden uitgezet, en vervolgens in Nederland asiel probeerde aan te vragen. Hij wenst alleen met ons te praten als zijn identiteit onbekend blijft.
Tekst 7
Verslaggeefster Gülnaz Aslan zit in de auto bij vreemdelingen-advokaat Frits Koers. Ze zijn op weg naar de rechtbank in Haarlem waar Koers moet pleiten in de zaak van een Palestijnse asielsoeker uit Libanon.
Tekst 8
Anton van Kalmthout is hoofddocent strafrecht en vreemdelingenrecht aan de Katholieke Universiteit Brabant, hij is voorzitter van de Stichting Rechtsbijstand Asiel in Den Bosch en voorzitter van de commissie van Toezicht van de Willem-2-gevangenis in Tilburg, waar veel uitgeprocedeerde asielzoekers vastzitten als ze in de illegaliteit beland zijn. Van Kalmthout maakt zich al jaren zorgen over de kwaliteit van de rechtshulp aan asielzoekers en vreemdelingen.
Tekst 8
Een van de meest gemaakte fouten in asielzaken is het niet op tijd aantekenen van een bezwaar of beroep. En zo’n fout heeft in een asielzaak vaak vergaande consequenties. Jan Hofdijk, die negentien jaar asielzaken heeft gedaan en er nu mee gestopt is, praat uit eigen ervaring
Tekst 9
Hoofddocent Van Kalmthout, deskundige op het gebied van vreemdelingen- en asielrecht.
Tekst 10
Het feit dat er zoveel fouten gemaakt worden in asielzaken heeft alles te maken met de ingewikkeldheid van de problematiek, de steeds veranderende regels en, en dat geldt vooral bij advocaten, de hoge werkdruk tegen lage betaling. Er is ook weinig animo onder jonge advocaten om zich te specialiseren in vreemdelingen recht die met de huidige krapte op de arbeidsmarkt lucratievere praktijken kunnen kiezen. Daar zou iets aan gedaan moeten worden vindt advokaat Jan Hofdijk,
Tekst 11
Deze week is de nieuwe vreemdelingenwet ingegaan. De kans op slagen van de nieuwe aanpak wordt ernstig belemmerd door de 60.000 zaken die voor de zomer van 2002 onder de oude wet afgehandeld moeten worden en een enorme belasting vormen voor alle betrokken partijen. Universitair hoofddocent vindt dat het paarse kabinet bij de invoering van de nieuwe wet een kans gemist heeft dit probleem grondig aan te pakken.
TUNE