De Plek 13-01-1998
*De Kempen* X=149/150, Y=364/363
Op satellietfoto's is op sommige plaatsen haarfijn de grens tussen de Nederlandse en Belgische Kemep te onderscheiden. Aan de Nederlandse kant zijn enkele decennia geleden door de herverkaveling grote rechte akkers gevormd en in België is het typische Kempische kleinschalige landschap met door houtwallen omzoomde akkertjes bewaard gebleven. Er zijn meer verschillen aan weerszijden van de grens tussen wat ooit één geheel was. In Nederland zijn de bossen van en voor ons allen; in België zijn de bossen veelal particulier bezit en dus verboden terrein. Dankzij verschillen in wetgeving zien de huizen er aan weerszijden van de grens anders uit. Hier en daar loopt aan de Belgische kant de telefoon- en electriciteitsbedrading bovengronds, wat door regelgeving in Nederland niet denkbaar is. Het Belgische landschap vlak over de grens wordt ook bepaald door Nederlanders, die daar vanwege de soepelere Belgische belastingwetgeving een'compound' hebben opgebouwd.
In de Kempen is het toerisme in opkomst. Er zijn geen of nauwelijks varkensbedrijven, voornamelijk akkerbouw en veeteelt. Tengevolge van de ruilverkaveling ca. 30 jaar terug verdroogt de grond en verandert de vegetatie. Het is een grensgebied. Katholieke streek. Er waren vroeger ternauwernood middelbare scholen. Kinderen uit de Kempen gingen dus nauwelijks naar vervolgonderwijs. Er was weinig of geen geld, er waren geen rijken, slechte zandgrond, slecht onderwijs. De Kempense boerenbedrijfjes waren kleinschalig. Door de ruilverkaveling is het landschap veranderd aan de nederlandse kant van de grens.
De afgelopen decennia zijn de Kempen enorm ontwikkeld. Er kwam o.a. meer werkgelegenheid bij DAF en Philips. En de sigarenindustrie. Overigens was Philips protestant, dus de Kempenaren gingen niet bij Philips werken.
De Kempen bestaan voor 1/3 uit bos en heide.
In Belgie is veel grootgrondbezit en een feodale structuur.
In de uitzending bekijken we de Belgische Kempen vanuit de Nederlandse Kempen. Hoe hebben verschillen in beleid op gebieden als belasting, landbouw, politiek de inrichting van het land beinvloed? In Belgi‘ is veel minder toezicht op de wijze van bebouwing. En vlak over de grens wonen Nederlandse belastingontvluchters. Hierdoor verandert in de Belgische grensstreek het sociale leven, want de Nederlanders blijven voor hun sociale leven aangewezen op Nederland.
De uitzending gaat over een grensstrookje tussen Luyksgestel en Lommel (B.) en we hebben het over de ontwikkeling van toerisme (met subsidies uit Brussel ivm terugloop DAF en Philips), verdroging, verschil in landinrichting/ruilverkaveling, belastingvlucht. In Lommel wonen 1300 Nederlanders in 800 gezinnen. Ze wonen in door beveiligsdiensten afgeschermde buurten, doen niet mee aan het dorpsleven, bemoeien zich niet met de gemeenschap. Het is een soort getto, en de kinderen willen daar vaak niet wonen. Een aantal kinderen gaan bijv. in Valkenswaard naar school, omdat het schoolsysteem in België heel anders is.
Verder gaat de uitzending over de verschillen in het landschap, over de gevolgen van de herverkaveling, verdroging van de natuur en gevolgen daarvan voor de vegetatie. Voorts over de ontwikkeling van toerisme (met subsidies uit Brussel ivm terugloop DAF en Philips
Gesproken is met
- Johan Biemans en Roger Knapen. Biemans is conservator van streekmuseum Eicha in Bergeyk, en weet alles van geschiedenis, landschap, archeologie, natuur, heemkunde. Zijn Belgische tegenhanger is Roger Knapen. Met hen bekijkt Roorda het grensgebied bekijken en bespreken het landschap, de geschiedenis van de Kempen, hoe het landschap in de loop van de tijd veranderd is en hoe het komt dat het er in België anders uitziet dan in de Kempen. Verder over de ruilverkaveling die heeft geleid tot verdroging en verandering van vegetatie.
Knapen woont in Lommel, vlak over de grens, dus in het gebied waar ook al die belastingvluchtelingen wonen. Hij heeft het allemaal zien komen en ontwikkelen, het verschijnsel belastingvlucht en het Dallas van Lommel.
- Chantal van den Eijnden van Recreatieschap Content Kempenland over de ontwikkeling van het toerisme in de regio.
- Wim Rijken, secretaris van het Bakkerijmuseum. Het bestaat uit een winkel met nostalgisch snoep, een molen en een bakkerij waar men ook zelf kan bakken etc. Het is opgericht in 1974. Hij is ook aangesloten bij het recreatieschap en is dus alleszins gebaat bij de komst van meer recreatieparken (zoals het Vennebos).
- Vijf Nederlandse jongens en meisjes van rond de 16 jaar die wonen in Lommel, de wijk waar de vele belastingontvluchters wonen. Over de verschillen tussen België en Nederlandse scholen en over hoe het is om in zo'n dure wijk te wonen.