De Plek 30-06-1998
*Barneveld* X=169/170 en Y=462/461
In de legbatterijen in Barneveld en omgeving zoekt men tevergeefs naar de échte Barnevelder. De Barnevelder is populair vanwege zijn mooie grote donkerbruine eieren, maar als in de jaren '50 de voedsel-ei verhouding te ongunstig gaat uitvallen, moet hij het veld ruimen voor kippen met een beter rendement. Alles over de geschiedenis van de kip en de ontwikkeling van de pluimveeteelt tot heden vindt men in het Pluimveemuseum in Barneveld. Het initiatief voor dit allereerste museum ter wereld over de kip wordt in 1983 genomen door Henk Rietberg. Rietberg is de eerste directeur van de in 1961 door boeren opgerichte Praktijkschool voor de Pluimveehouderij, en hij is degene die tien jaar later de noodzaak inziet van een praktijkopleiding Dierverzorging: voor medewerkers van bijvoorbeeld kinderboerderijen en dierentuinen. Rietberg is 15 jaar na zijn pensioen het werken niet moe: zijn nieuwste project is het verhuizen van het Pluimveemuseum naar een nieuwe en ruimere locatie in Barneveld.
Fragment Steenbrak/Oeros
TXT1
Hondengeblaf in Barneveld! Daar waar je kippen zou verwachten!
Ook in de Gelderse Vallei slaat de vernieuwing toe.
Een groot deel van het groen in de vierkante kilometer gelegen tussen de RD-Coördinaten X=169/170 en Y=462/461 wordt gebruikt voor de landbouw praktijkschool IPC-Dier. Henk Rietberg begon in 1961 met les in het houden van kippen aan de Wesselseweg.
TXT2
Gerrit Koeslag van de afdeling internationaal onderwijs en projecten is zoals gewoonlijk zojuist teruggekeerd uit een ver buitenland.
TXT3
Voor de buitenlandse studenten is Kasteel de Schaffelaar ingericht. Jan Boute beheert het prachtige pand in Engels-gothische bouwstijl, terwijl vanuit de keuken Marc Pas de internationale honger stilt.
TXT4
De nationale toekomst van IPC-dier wordt onder andere gezocht in het stedelijke boeren. Eltjo Betlehem coördineert de afdeling dierverzorging.
TXT5
Hoe houdt een agrarische opleiding het vol in een land waar steeds minder mensen een toekomst zien in het boerenvak. Vanuit de directiekamer volgt Peter van Rees de nationale en internationale politiek.
Algemene informatie IPC DIER in Barneveld:
Inleiding Barneveld is bij de bevolking van Nederland vooral bekend geworden door 'Jan van Schaffelaar' en de 'Barneveldse Kip'. Toen eind jaren vijftig besloten werd dat er een pluimveevakschool in het midden van het land moest komen, werd vanzelfsprekend Barneveld de vestigingsplaats.
In 1961 werden, onder leiding van ir. H. Rietberg, de eerste lessen in de pluimveehoude-rij gegeven. Met onderwijs in de varkenshouderij werd de school in 1967 uitgebreid. In 1968 werd het nieuwe schoolgebouw geopend door Zijne Koninklijke Hoogheid Prins Claus.
Omdat vanuit het buitenland de belangstelling voor de school toenam, werd met assistentie van het Internationaal Agrarisch Centrum (IAC) in Wageningen in 1970 begonnen met internationale cursussen in de pluimvee- en varkenshouderij. De cursussen waren met name gericht op (landbouw-)voorlichters en leraren uit de ontwikkelingslanden.
In 1971 werd het onderwijsaanbod van de Praktijkschool Barneveld uitgebreid met een onderwijsafdeling dierverzorging (gezelschapsdieren) en veterinair ondersteunende beroepen (DIVETO) en in 1974 met een afdeling voor de mengvoederindustrie.
In 1992 vond er een fusie plaats tussen de vier veehouderijpraktijkscholen van Almelo, Barneveld, Oenkerk en Horst. Er ontstond een nieuwe landelijke organisatie met een nieuwe naam: Innovatie- en Praktijkcentrum Dierlijke Sectoren (IPC DIER). De uitvoe-ringslocaties bevinden zich nu in Oenkerk, Horst en Barneveld. De Centrale Directie is in Barneveld gevestigd. Fusies in de andere sectoren hadden de vorming van IPC Plant en IPC Groen tot resultaat.
Activiteiten De belangrijkste taak van IPC's is het verzorgen van praktijkprogramma's voor leerlingen of studenten van alle vormen van het landbouwonderwijs.
De innovatieve taak van de IPC's is het onderzoeken van nieuwe ontwikkelingen op het gebied van de agrarische beroepspraktijk. Het is dan ook een bron voor het voortdurend actualiseren van lesstof, leermiddelen en faciliteiten.
Tenslotte behoort ook het verzorgen van speciale cursussen 'op maat', themadagen en excursies voor iedereen die in de agribusiness werkzaam is tot de taak van de IPC's.
In het Infocentrum Veehouderij en Milieu wordt, in nauwe samenwerking met de Stichting Vernieuwing Gelderse Vallei (SVGV), aangegeven hoe er verantwoord en duurzaam gebruik van de groene ruimte vorm kan worden gemaakt.
Samenwerking De Vereniging voor Praktijkscholen in de Landbouw (VPL) is het overkoepelende orgaan van de drie IPC's. Onder leiding van de VPL wordt gewerkt aan een nauwere samenwer-king tussen de IPC's.
Op de locatie waar het hoofdgebouw van IPC DIER zich bevindt, zijn ook de hoofdvesti-gingen van het Groenhorst College en van de Dienst Landbouw Voorlichting (DLV), met twee teams voor de rundvee- en varkenshouderij, gevestigd. Hierdoor is er een belangrijk concentratiepunt van agrarische kennis gevormd.Bij de verdere ontwikkeling van de Gelderse Vallei kan hiervan optimaal gebruik worden gemaakt.
Tevens vormt de bevordering van de samenwerking met de Agrarische Opleidings Centra's (AOC's) een voornaam aandachtspunt. Dit wordt aangegeven in het rapport "Duurzame kennis, duurzame landbouw" van dr. Bram Peper.
Het onderwijs IPC DIER Barneveld heeft ruim honderd medewerkers. Jaarlijks zijn er ± 4.000 deelnemers aan cursussen en themadagen uit binnen- en buitenland. Om de specifieke onderwijs- en innovatieve taak effectief te kunnen uitvoeren, wordt gebruik gemaakt van dierenverblijven met een grote diversiteit aan landbouwhuisdieren en gezelschapsdieren, een zeer uiteen lopende stalinrichting, speciale practicumlokalen en moderne apparatuur.
Het onderwijs wordt gegeven vanuit vijf afdelingen:
1. Internationaal Onderwijs
2. Dierverzorging en Veterinaire Ondersteuning (DIVETO)
3. Pluimveehouderij
4. Varkenshouderij
5. Mengvoederindustrie
Ad. 1 De internationale varkens- en pluimvee-afdeling van IPC DIER Barneveld IPC Livestock Barneveld College is reeds ruim 25 jaar interna-tionaal actief. Vanuit verschillende ontwikkelingslanden groeide als vanzelf interesse voor het praktijk-gerichte onder-wijs dat een brug-functie vervult tussen enerzijds het (funda-mentele) onderzoek en het academisch onderwijs, en ander-zijds de toepas-sing in de praktijk. Met het doel beter te kunnen inspelen op die inte-resse werden voor personen uit ontwikke-lingslanden specifieke cursussen georgani-seerd. Deze cursussen zijn gericht op de kleinschalige kleinvee-veehouderij in rurale gebieden (pluimvee, varkens, kleinscha-lige mengvoederproduktie op basis van bij- en afvalprodukten van de akkerbouw en verwer-kende industrie). Voor dat doel werden speciale, kleinschalige en "low-technology" trainings-faciliteiten gebouwd. Tijdens deze cursussen wordt grote aandacht besteed aan de bezinning op de inpassing van ver-schillende technologische opties in de soci-aal-economische en klimatologische omstandigheden van de landstreken waarin de deelne-mers werkzaam- zijn.
Vanuit Latijns-Amerika namen slechts een klein aantal (Engels-sprekende) personen aan deze trainingsprogramma's deel. Een verzoek uit Colombia voor het opzetten van een met Barneveld College vergelijkbaar praktijkgericht instituut leidde tot een langdurig bilateraal inter-institutioneel samenwerkingspro-gramma met de SENA. In het kader daarvan werd een praktijk-school voor de kleinveehoude-rij opgericht in Tuluá (Colombia), waar een aantal docenten enige jaren werkte. Vergelijk-bare praktijkgerichte opleidingsin-stituten werden opgericht in Indonesië, de Filippijnen, Tunesië en (Noord)Je-men.
Momenteel zijn vergelijkbare projecten in voorbereiding of reeds in uitvoering in Zimbab-we, de Volksrepubliek China en Vietnam.
Op dit moment bestaat er een grote interesse in Latijns-Amerika voor Spaanstalige trainingsprogramma's in Barneveld. Door middel van "tailor-made" cursussen wordt hierop door Barne-veld College inge-speeld. Ook wordt door middel van "tailor-made" groep-sop-leidingen voldaan aan de kennisbehoefte van vele andere (ontwikke-lings)lan-den.
Door middel van "Refresher Courses" in ontwikkelingslanden voor alumni van Barneveld College, studie/evaluatie-reizen en een nieuwsbrief (de "Barneveld Letter") wordt getracht de band met de alumni vast te houden.
Genoemde programma's worden grotendeels gefinancierd door het Ministerie van Buitenlandse Zaken (DGIS) en het Ministerie van Landbouw, Natuurbeheer en Visserij. Maar ook internatio-nale instel-lingen als de FAO, de Wereld-raad van Kerken, en inter-na-tionaal werken-de niet-gouvernementele organisaties sturen mensen naar bovengenoem-de programma's. Het betreft veelal "training van de trainers". Getracht wordt door middel van de verbetering van de cursusprogramma's, onderwijs-methoden etc. de "impact" van eerder genoemde activiteiten te vergroten.
In de loop der tijd groeide ook de interesse vanuit het Neder-lands bedrijfsleven en de grootschalige veehouderijsector in de "newly industrialized countries" (vooral Azië) voor het type trainingsprogramma's en de kennis/informatie van Barneveld College. Voor deze doelgroep organiseert Barneveld College jaarlijks terugkerende kortdurende, specialisti-sche trainingsprogramma's op basis van kostendekkende tarieven. Grote en nog steeds groeiende be-langstel-ling bestaat vanuit het internatio-naal opere-rende bedrijfsleven voor deze "tailor-made" programma's.
Sinds de grote politieke veranderingen in het "oostblok" groeit ook de belangstelling vanuit Midden- en Oost-Europa voor de internatio-nale activiteiten van Barneveld College. Barneveld College verzorgt in goede samenwerking met het Nederlandse bedrijfsleven trainingsprogramma's in Nederland of elders en "consultancy missies" naar het buiten-land, seminars en symposia. Samenwerkings-programma's in de Russische Federatie, Oekraine en Hongarije zijn daar voorbeelden van.
De interesse voor het buitenland betreft niet uitsluitend de techni-sche kennis op het gebied van de kleinveehouderij, maar vaak ook de wijze van training. In samenwerking met de andere IPC's is Barneveld College betrokken bij de invoering van dit type onderwijs in Indonesië. Maar ook in Midden- en Oost-Europa bestaat er grote interesse voor het praktijkgericht onderwijs met nadruk op management- en bedrijfseconomisch gerichte trainingen t.b.v. de zich ontwikkelende "agribusin-ess" aldaar.
Om een kwalitatief goed "produkt" te leveren is in de loop der jaren een zeer gemoti-veerd docententeam opgebouwd, waarvan ongeveer de helft (30 docenten) meerjarige buitenlandse werkervaring heeft. Daarnaast heeft een groot deel van de ondersteunende staf (admini-stratie, bedrijfsperso-neel, guest-house, bibliotheek, etc.) inte-resse voor en ervaring in het omgaan met personen met een andere soci-aal-culturele en reli-gieuze achtergrond.
De belangstelling van en de ondersteuning door de bevolking van Barneveld wordt IPC Livestock Barneveld College als bijzonder positief ervaren. Een 30-tal gastge-zinnen vangt de deelnemers aan buitenlandse programma's op en maakt hen bekend met de verschillende aspecten van de Nederlandse samen-leving.
Ad. 2 De afdeling DIVETO DIVETO is de grootse nationale onderwijs afdeling en staat voor dierverzorging en veterinaire ondersteuning. De afdeling DIVETO richt zich op de gezelschapsdierensector: beroepsmatig en niet-professioneel.
De activiteiten zijn onder te verdelen in de volgende deelgebieden:
* Het verzorgen van praktijkonderwijs voor andere onderwijsorganisaties op alle niveaus van het beroepsonderwijs: LBO, MBO, HBO, academisch niveau (Faculteit der Diergeneeskunde, Landbouwuniversiteit (meer dan 2000 cursisten per jaar).
* Het verzorgen van praktijkonderwijs en praktijkgericht onderwijs voor beroeps- beoefenaren uit diverse sectoren (cursussen, themadagen).
* Het geven van cursussen en themadagen op maat voor het bedrijfsleven
* Het verstrekken van voorlichting en adviezen o.a: - Consulentschap Kinderboerderijen; - Helpdesk Gezondheids- en Welzijnswet voor Dieren.
* Het uitvoeren van projecten voor overheid en bedrijfsleven: ontwikkelen lesmateri-aal (schriftelijk, digitaal, videofilms, dia-series) uitvoeren enquêtes enz.
* Het geven van adviezen in verband met wet- en regelgeving.
Onder de naam Cursuscentrum Dierverzorging Barneveld (CDB) organiseren AOC Groenhorst College en IPC DIER Barneveld samen korte cursussen.
Ad. 3 en 4 De afdelingen Pluimvee- en Varkenshouderij Dit zijn de oudste afdelingen. Jaarlijks volgen duizenden scholieren en studenten praktijkcursussen bij deze afdelingen.
Ze komen van Agrarische Onderwijs Centra's (AOC's), Agrarische Hoge Scholen (AHS), de Landbouw Universiteit (LU) Wageningen en de Veterinaire Faculteit van de Rijksuni-versiteit Utrecht. Deze cursisten kunnen elk op hun eigen niveau afgestemde praktijkles-sen in weekprogramma's volgen. De weekprogramma's worden samengesteld op basis van de eindtermen uit het Overzicht van Diploma's en Certificaten (ODC) van het Landbouwonderwijs. Verder verzorgt IPC DIER in samenwerking met de AHS Larenstein in Deventer opleidingen voor het Hoger Kaderonderwijs Pluimvee- en Varkenshouderij.
Voor de beroepssector verzorgt IPC DIER korte cursussen en themadagen over bijvoor-beeld: bedrijfsvoeren en managen in de pluimveehouderij. Deze cursussen zijn onder andere geschikt voor voorlichters en bedrijfsmanagers. Specifieke cursusonderwerpen zijn: klimaat, milieu, bedrijfsuitrusting, management, voeding, fokkerij, welzijn en gezondheidszorg. Onder de naam Agrarisch Cursus Onderwijs Barneveld (ACO) werken het Groenhorst College, het Groen van Prinsterer College en het IPC DIER Barneveld nauw samen.
Daarnaast zijn er diverse soorten cursussen welke steeds weer worden afgestemd op de wensen. IPC DIER kan altijd maatwerk leveren aan bedrijven of groepen, die bepaalde onderwerpen specifiek besproken willen hebben. Verder worden themadagen georgani-seerd rond actuele thema's.
De komende jaren staat zowel de Nederlandse pluimvee- als varkenshouderij voor een zware opgave om noodzakelijk maatregelen te nemen op het gebied van gezondheids-zorg, kwaliteit en milieu. Om dit verantwoord te doen, is er nieuwe kennis en zijn er nieuwe vaardigheden nodig. Bij IPC DIER Barneveld is deze kennis volop aanwezig. Bovendien worden onderzoeksresultaten, nieuwe ontwikkelingen, methoden en technie-ken in de beroepspraktijk voortdurend getoetst en geïntegreerd in de activiteiten van IPC DIER.
Ad. 5 De mengvoerderindustrie De mengvoerderindustrie is de jongste afdeling van IPC DIER. De Nederlandse mengvoederindustrie speelt een belangrijke rol bij de produktie van dierlijke voedingsmiddelen. Met een totale mengvoederproduktie van ongeveer 16 miljoen ton per jaar behoort Nederland in de Europese Gemeenschap tot de grootste producenten. De mengvoederindustrie in een moderne, sterk geautomatiseerde bedrijfs-tak, die werk biedt aan circa 11.000 medewerkers. Het werk in deze sector wordt steeds gecompliceerder door de voortschrijdende techniek en automatisering, schaalver-groting en een groter assortiment grondstoffen en mengvoeders. De behoefte aan goed opgeleide, vakbekwame werknemers, die overal inzetbaar zijn, neemt dan ook steeds toe. De afdeling Mengvoederindustrie van IPC DIER voorziet in de behoefte aan oplei-dings- en bijscholingsmogelijkheden voor deze werknemers.
IPC DIER verzorgt onderwijs op elk gewenst niveau. Alle cursussen worden zoveel mogelijk in overleg met de beroepsgroepen samengesteld. Bovendien kan er ook maatwerk geleverd worden voor bedrijven of groepen, die bepaalde thema's specifiek besproken willen hebben. Enkele voorbeelden van dergelijke thema's zijn: techniek, management technologie, arbeidsomstandigheden en onderhoud. Ook worden regelma-tig studiedagen georganiseerd in samenwerking met andere organisaties binnen de sector.
IPC DIER werkt nauw samen met het georganiseerde bedrijfsleven. Werkgevers en werknemers uit de mengvoederindustrie zijn binnen IPC DIER goed vertegenwoordigd. Via het Produktschap voor Veevoeders zorgen zij bovendien voor een actieve ondersteu-ning van de afdelingsactiviteiten. Hierdoor zijn betrokkenheid van en een goede begelei-ding door het bedrijfsleven, up-to-datekennis, actualiteit en een goede kwaliteit gewaar-borgd.
Marjoke Roorda spreekt met:
* Ir. Henk Rietberg, voormalige directeur van de Praktijkschool, over de geschiedenis van de opleiding.
* Evert Jochemsen van de afdeling pluimvee over ontwikkelingen binnen de pluimvee, hoe de school daarop reageert naar de sector, relaties met het bedrijfsleven en andere zaken.
* Jan Boute, beheerder van het internationale logeergebouw 'de Schaffelaar' en incidenteel kok en Marc Pas, kok, over het omgaan met en koken voor tientallen nationaliteiten.
* Eltjo Bethlehem, van de afdeling dierverzorging over de vraagontwikkeling bij Dierverzorging.
* Gerrit Koeslag van de afdeling internationaal onderwijs over de internationale aktiviteiten,
* Peter van Rees, directeur IPC DIER van de locatie Barneveld, over bedreigingen en kansen voor de toekomst.
Wandeling met Henk Rietberg
In het kippenhok met Evert Jochemsen
Kasteel de Schaffelaar: in de keuken bij Marc Pas, langs de kamers met Jan Boute
Vogeltjes, poezen, honden en vissen met Eltjo Betlehem
In de tuin over internationaal met Gerrit Koeslag
Directiekamer bij Peter van Rees