De Plek 4-11-1997
Loonse en Drunense Duinen X=135/136, Y=406/405)
Bij restaurant Bosch en Duin, in de vierkante kilometer gelegen tussen de RD-Coördinaten X=135/136 en Y=406/405, staan altijd auto's. Ook als het onverhoopt gesloten is. Want daar, waar de beschermende bos- en heiderand het smalst is rond de grootste duinpan van West Europa, ligt de meest gebruikte ingang naar het Nationaal Park De Loonsche en Drunensche duinen in oprichting. Medeoprichter van het park is de Vereniging Natuurmonumenten en Theo van de Berkmortel is hun opzichter.
De honden die in de Loonse en Drunense Duinen worden uitgelaten zijn niet meer te houden als ze de auto uitmogen: aan de rand van het Nationaal Park i.o. wordt druk gepoept en gepiest. De wandelaar moet dus vooral goed uitkijken als hij het Park betreedt; verderop wordt de kans in een fikse drol te trappen kleiner. Als het aan de Vereniging Natuurmonumenten ligt worden honden getolereerd als het Nationaal Park zijn definitieve status heeft, mits aangelijnd en lang niet meer overal. De recreatie, nu overal toegestaan en zelfs bevorderlijk voor het behoud van de duinen, zal dan op sommige plekken niet meer mogelijk zijn. Er komen stiltegebieden, waar vogels en dieren rustig kunnen paren, broeden en hun jongen verzorgen. Natuurmonumenten hoopt dat de minister gauw knopen doorhakt over de inrichtingsplannen voor het Park, want het bestand aan vogelsoorten - het leek even goed te gaan sinds in 1994 Defensie zijn militaire oefeningen heeft stopgezet - loopt snel terug.
In 1975 werd besloten tot het inrichten van in totaal 21 Nationale parken. In 1980 is de VCNP aangesteld, de Voorlopige Commissie Nationale Parken. Die kwamen in 1984 tot het Structuurschema Natuur- en Landschapsbehoud en in 1993 het Structuurschema Groene Ruimte. Dit alles heeft geleid tot een lijst van (20) potentiële Nationale Parken. "Voor elk in te stellen Nationaal park zal een zonering van het recreatieve medegebruik worden gemaakt als onderdeel van een integrale conceptie voor beheer en inrichting van het gehele park."
In 1994 is het Overlegorgaan van het Nationaal Park de Loonse en Drunense Duinen ingesteld en is een aantal werkgroepen in het leven geroepen. De adviezen van de werkgroepen dienden als uitgangspunt van het Beheers- en Inrichtingsplan. Het Overlegorgaan is verantwoordelijk voor uitvoering en beheer van het Inrichtinsplan in de Kern. Voor de zgn. 'schil' is een Streekcommissie in het leven geroepen. Die moet zich gan bezighouden met plattelandsontwikkeling, milieu en landbouw, waterhuishouding, stedelijke uitbreiding, recreatie en toerisme.
Ogenschijnlijk lijkt het een wat duffe kilometer, maar er is een hoop aan de hand. Natuurmonumenten wil een park waar recreatie zoveel mogelijk aan banden wordt gelegd. Het stedelijk gebied, met name Tilburg rukt op, met als logisch gevolg een toenemende behoefte aan recreatiemogelijkheden. Er zijn nogal wat recreatiemogeljkheden rond de duinen (bijv. Efteling, maar ook campings, maneges, restaurants), en de recreatieondernemers hebben de handen ineen geslagen om zoveel mogelijk invloed te kunnen uitoefenen op de inrichting van het park en zijn omgeving. De boeren in de omgeving worden ook steeds meer aan banden gelegd. Zij hebben zich dus ook georganiseerd.
Marjoke heeft gesproken met:
- Theo vd Berkmortel, boswachter van Natuurmonumenten.
Hij vertel over het bijzondere karakter van de Loonse en Drunense Duinen, over het het BIP (Beheer- en Inrichtingplan Nationaal Park i.o.), vooral wat er gaat veranderen. Natuurlijk ook over de discussie Natuur voor de Mens of Natuur voor de Natuur. Wel of niet crossen, paardrijden en honden. Hij organiseert excursies voor hondenbezitters. Even stilstaan bij de Zandzegge, een heel bijzonder plantje dat grote droogte en temperatuurverschillen binnen een etmaal van 40 °C kan verdragen. Het houdt het stuifzand bij elkaar.
- Martin Kruyssen, baas van Bosch en Duin.
Zijn vader heeft het restaurant in 1927 opgezet, en hij is er geboren. Het is 2x afgefikt en nu gaat hij een restaurant opbouwen dat zijn weerga niet kent. Het moet eind dit jaar klaar zijn. Hij klinkt strijdlustig.
56 recreatieondernemers rond de Duinen zijn georganiseerd in het zgn. 'Duinrandoverleg'. "Versterking van de natuur leidt tot verbetering van de kwaliteit van het landschap en daarmee tot verbetering van het toeristisch product." Ze zijn niet betrokken bij de inrichting van het Nationaal Park, terwijl zij juist een goede samenwerking willen met Natuurmonumenten om de recreatie meer te kanaliseren. Natuurmonumenten ligt daar dwars voor. Die zijn waarschijnlijk bang om met te veel organisaties rond de tafel te moeten zitten en dat het natuurbelang verwatert. Volgens Drs. Albert Walda namens de 56 recreatieondernemers gedragen ze zich als grootgrondbezitters.
- Leo Goudzwaard, onderzoeker van de Landbouw Universiteit Wageningen. Zij hebben plagproeven gedaan om uit te zoeken of het weghalen van de verzuurde en verstikkende bovenlaag invloed heeft op de kwaliteit van de vegetatie. Dat blijkt dus bijna niet zo te zijn. De luchtvervuiling heeft dus meer invloed.
- Dré Theunissen. Hij bestudeert hij al 40 jaar kevers, de laatste jaren ook in het buitenland. Ze gaan o.a. kijken bij een stukje heide vlakbij Bosch en Duin waar wat berkenopschot is. Een van drie soorten snuittorren die graag daar wonen dreigt daardoor in het nauw te komen. Hij heeft dus aan vd Berkmortel gezegd dat hij die berkjes daar weg zou moeten halen. Theunissen is een enthousiast, verwoed en begenadigd verteller over kevers. Van hem dus het landschap door keverogen bekeken.
- Peter van Iersel. Landbouwer, veeboer, bestuurslid namens de intensieve veehouderij van de Duinboeren.
De boeren rondom de duinen hebben zich georganiseerd in de Duinboeren, en een afvaardiging daarvan zit in het Overlegorgaan Nationaal Park i.o. Iemand van een traditionele boerenbond als bijv. de NCB mocht niet. Het Nat.Park leek eerst een bedreiging te vormen voor de boeren, maar nu zien ze toch kansen om op een aantal terreinen de handen ineen te slaan. Ze zijn bezig met een aantal voorbeeldinitiatieven, bijv. het zoeken naar droogteresistente gewassen, het terugdringen van de mineralenuitstroom,etc.
Van Iersel (tevens CDA-raadslid van Tilburg) heeft een gesloten varkensbedrijf van ca. 1000 biggen. Gesloten wil zeggen dat hij de varkens ook afmest. Hij is geruimd geweest. Verder heeft hij maïs en wat koeien en paarden.
De Eigenaar van Bosch en Duin is Tijn Kruyssen. Wegens brand ontvangt hij zijn gasten in een noodgebouw terwijl de zaak, zonder rieten dak, herbouwt wordt.
TXT3
De Vakgroep Bosbouw, van de Landbouw Universiteit Wageningen heeft in de Loonse en drunense Duinen een paar afgeplagde proefstukken in onderzoek. Leo Goudzwaard komt regelmatig rapport maken.
TXT4
Niet alleen de horeca moest wennen aan natuurbeschermers op de schaal van een Nationaal Park. De omwonende landbouwers verenigden zich tot de Duinboeren. Aan de Schoorstraat vinden we bestuurslid Peter van Iersel, varkensboer.
TXT5
De waarde van een natuurgebied valt niet alleen te schatten aan haar recreatieve mogelijkheden. Voor natuurliefhebbers is diversiteit binnen de biotoop een belangrijke aanwijzing. Keverteller Dre Theunissen kreeg geweldig nieuws van het insektenfront.