Het Spoor Terug
Ras breekt het uur der vrijheid aan 4: De waspitten
Vierde deel van de dertiendelige serie gedramatiseerde documentaires 'Ras breekt het uur der vrijheid aan' over het roerige einde van de 19de eeuw
Deze aflevering gaat over de Koninklijke Waskaarsenfabriek in Amsterdam waar in 1887 driehonderd mensen werken, waarvan vijftig meisjes onder de 18 jaar.
Het merendeel van de 96 vrouwen boven de achttien is niet getrouwd en jonger dan 25. Vrouwen zijn goedkoper dan mannen en bereid langer over te werken. Zo nodig laat de directie het pontje over de Wetering stilleggen zodat de vrouwen en meisjes wel moeten overwerken.
Met de verhoren door de Arbeidsenquêtecommissie van 1887 van dominee Heijnes, evangelist onder fabrieksarbeidsters, die pleit tegen nacht- en zondagsarbeid voor vrouwen, Cornelia Kamphuizen en drie andere fabrieksmeisjes, directeur Honig van de Honingbij.
Met verhalen van fabrieksarbeidsters Cornelia Kamphuizen en Kato Vink en Emily van der Zande, die gaat lesgeven aan de avondschool, een initiatief van freule Teding van Berkhout en de dames Metelerkamp en Buijs die in 1871 de Vereniging voor Fabrieksarbeidsters oprichten om de fabrieksmeisjes voor
zedelijk verval te behoeden.
Beschrijving In de tweede helft van de negentiende eeuw groeit de Amsterdamse bevolking van 250.000 tot 400.000 inwoners. De Amsterdamse Pijp wordt uit de grond gestampt, andere wijken volgen. De revolutiebouw is een feit. Door de erbarmelijke omstandigheden in de arbeiderswijken wint het socialisme snel terrein. De meisjes van de koninklijke waskaarsenfabriek in Amsterdam bemoeien zich iet met politiek. Al heel jong moeten ze de kost verdienen. In hun schaarse vrije tijd gaan ze liever dansen op de Zeedijk of naar de naaischool van Freule Teding van Berkhout.
Rolverdeling:
Dik Blok als voorzitter Enquêtecommissie
Joke Niemöller als Kato Vink
Ineke Veenhoven als Emily van der Zande
Hedy Wiegner als Cornelia Kamphuizen
Chris Kijne als directeur Hartogh
De serie 'Ras breekt het uur der waarheid aan' is gebaseerd op interviews met en getuigenissen van arbeiders en bazen zoals die zijn vastgelegd in het rapport van de 'Parlementaire Enquête naar de Arbeidsomstandigheden in Nederland van 1887', kortweg de 'Arbeidsenquête van 1887'.
De serie is onderscheiden met de Zilvereren Reissmicrofoon 1990.
Uitgebreidere documentatie aanwezig in VPRO archief
Muziek Bennie Huisman