Van gedachte tot woord
Noorderlicht Radio
Heel veel. De Leidse hoogleraar psycholinguïstiek Niels Schiller doet onderzoek naar hoe een beeld of begrip in ons hoofd wordt omgezet in een reeks verstaanbare klanken, oftewel 'fonologisch encoderen'. Stel, je krijgt een plaatje van een appel te zien en je moet zeggen wat je ziet. Eerst moet een deel van je hersenen de visuele informatie van dat plaatje verwerken. Vervolgens zoek je in een soort database in je hoofd naar het begrip dat bij het plaatje hoort. Als je het concept 'appel' gevonden hebt, moet je dat omzetten in een woord met een betekenis. Je gaat in een soort mentaal woordenboek op zoek naar een woord dat bij het concept 'appel' hoort. Een heel proces. Want om het woord uiteindelijk te kunnen uitspreken, moeten klanken bij elkaar worden gesprokkeld, kaak-, tong- en andere spieren worden aangestuurd en lucht vanuit de longen via de mond naar buiten geperst. En terwijl je je inspant dat ene woord eruit te krijgen, dient het volgende te verwoorden begrip zich alweer aan. ----- Collaboratie en verzet Twee eeuwen geleden was Nederland bezet door de Fransen. Die legden ons talloze staatkundige hervormingen op. We hebben bijvoorbeeld onze achternamen en het bestaan van gemeentes te danken aan die bezetting. Werden de veranderingen door de Nederlanders zomaar geaccepteerd, of eerder gesaboteerd? Tot nu toe nam men aan dat de Franse wetten zonder tegenspraak door Nederlanders werden uitgevoerd. In werkelijkheid ging dat anders, zo blijkt uit onderzoek van de Amsterdamse historicus Martijn van der Burg. Nederlanders wisten hun eigen gebruiken vaak zo te herformuleren, dat ze ineens bleken te passen binnen de door Frankrijk opgelegde regels. Zo werd hier onder druk van de Fransen een burgerlijk wetboek ingevoerd, de 'Wet Napoleon'. Dat was geen vertaling van de Franse 'Code Napoléon', maar de wet bouwde voort op het bestaande Nederlandse recht. De weerstand tegen de Franse vernieuwingsdrift was soms zelfs zo groot dat het Napoleontische bestuur zich gedwongen zag tegemoet te komen aan de Nederlandse verlangens. Proefschrift: NEDERLAND ONDER FRANSE INVLOED. Cultuurtransfer en staatsvorming in de napoleontische tijd, 1799-1813. Auteur Martijn van der Burg. Hier is nog geen handelsleditie van verschenen. ----- Toen was geluk niet heel gewoon Geluk, wie vindt dat niet het hoogste doel in het leven. "Als je maar gelukkig bent, jongen", troost een moeder haar te dikke puisterige puberzoon. Maar is dat streven naar geluk van alle tijden? Nee, ontdekte historicus Peter Buijs, dat doen wij pas sinds het einde van de achttiende eeuw. 'Geluk' ontwikkelde zich in de loop van de achttiende eeuw van modeonderwerp tot regelrechte obsessie. Niet alleen hadden mensen aandacht voor allerlei maatschappelijke en persoonlijke aspecten van geluk, maar ze streefden zelfs naar een wetenschap van het geluk. Zedenkunde, godsdienst, samenleving, vriendschap, liefde - bijna alles beoordeelden achttiende-eeuwers op het vermogen ervan om de mens hier op aarde gelukkig te maken. Niet voor niets kreeg 'pursuit of happiness' in 1776 een plaats in de Onafhankelijkheidsverklaring van de Verenigde staten. In deze jaren werd de basis gelegd voor het hedendaagse geluksdenken. Boek: DE EEUW VAN HET GELUK. Nederlandse opvattingen over geluk ten tijde van de Verlichting.Auteur Peter Buijs. Uitgegeven bij: Peter Buijs & Uitgeverij Verloren, Postbus 1741, 1200 BS Hilversum. ISBN 978-90-6550-999-4 ----- Standplaats PABO Wie de krant leest, kan daar nauwelijks een positief beeld uit halen over de PABO's, de scholen waar onderwijzers opgeleid worden. De studenten zouden de grootste moeite hebben met rekensommen en ze beheersen de taal slecht. Klopt dat beeld? En wie zijn de studenten die desondanks toch voor de PABO kiezen? De PABO in Almere is de jongste van het land. Hij bestaat zes jaar en leidt 576 studenten op. Iets minder dan de helft van hen studeert in deeltijd. Deze studenten gaan twee avonden in de week naar school en hebben daarnaast vaak een baan en een gezin. De meeste studenten zijn vrouw. Verslaggever Irene Houthuijs portretteert de PABO in Almere de komende weken rond 10.45 uur. Vandaag aflevering 1. De verplichte taal- en rekentoets voor de eerstejaars.