Noorderlicht Radio
Leermeesters & Leerlingen
‘Leermeesters en Leerlingen’ is de noemer waaronder de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen dit jaar een aantal activiteiten organiseert. Aanleiding: het tweehonderdjarig bestaan van de KNAW. Noorderlicht sluit daarbij aan en brengt deze zomer zes uitzendingen, waarin steeds een leermeester en leerling op een wetenschappelijk gebied te gast zijn. Biologen, natuurkundigen, wiskundigen, criminologen, kunsthistorici en letterkundigen worden gezamenlijk geïnterviewd over hun onderzoeksterrein: wat is de essentie van hun werk, waar ligt de discussie, hoe ziet de toekomst eruit? Wat leren meester en leerling van elkaar, hebben ze elkaar nog iets te vragen, is er sprake van rivaliteit of een schaduw waaruit gekropen dient te worden? In de Noorderlichtserie deze week twee criminologen: Marion van San en Frank Bovenkerk. Over lef, bedreigingen en natuurlijk: leermeesterschap. ----- Voorlaatste duo De Noorderlicht-zomerserie besluit vandaag met twee hoogleraren criminologie: Frank Bovenkerk (1943) en Marion van San (1967). Zij schreef in 1996 haar proefschrift 'Stelen en steken, over delinquent gedrag van Curaçaose jongens in Nederland'. Hij vroeg haar daarop bij hem op het Willem Pompe Instituut voor Strafrechtswetenschappen van de Juridische Faculteit van de Universiteit Utrecht te komen werken. Aldus geschiedde. We zijn wat jaren verder en inmiddels hebben Bovenkerk en Van San zich samen (met collega’s) onder andere verdiept in het verschijnsel loverboys, oftewel modern pooierschap. Lef hebben Dat moet je, als criminoloog. Zo trok Van San voor haar promotieonderzoek langdurig op met criminele Antilliaanse jongens. Ze ging mee naar feesten, logeerde bij hen thuis, raakte bevriend met hun families. Participerende observatie. Het ging goed, totdat haar rapport verscheen. Daarin noemde Van San de moeders een belangrijke spil in de al dan niet criminele ontwikkeling van hun zonen. Zij zouden meer kunnen doen om afglijding te voorkomen. Dat viel verkeerd. Van San werd bedreigd, maar het stormpje waaide uiteindelijk zonder fysiek geweld over. Ook Bovenkerk heeft voor hete vuren gestaan. Hij getuigde in 1995 voor de parlementaire enquêtecommissie Van Traa en meldde dat forse aantallen mannen uit de Turkse gemeenschap hier bij heroïnehandel betrokken waren. Hij kreeg een golf van bedreigingen over zich heen en de verontwaardiging van politiek correct Nederland. Terwijl hij niets anders had gedaan dan zijn werk: het toetsen van verhitte aannames van politiek en publieke opinie aan een feitelijk onderzoek. Maar met cijfers in je hand beweringen doen over de hoge criminaliteit onder de allochtone medemens bleek een taboe. Bovenkerk doorbrak het. Hij is door zijn vakgebied de enige professor in deze radioreeks die paginagroot De Telegraaf heeft gehaald. Dat krijg je, met boeken over bedreigingen in Nederland en La bella Bettien. Socioloog & antropoloog Behalve criminologe - en sinds november vorig jaar hoogleraar Jeugd en Educatie van Antillianen - is Van San sociologe, en daarmee verklaart ze haar interesse in de achtergronden van misdaad. In deze tijd kun je dan niet meer om allochtonen heen, is haar gebleken. Maar dat mensen vervolgens met je gegevens aan de haal kunnen gaan, ondervond Van San in haar vaderland België. Naar aanleiding van haar proefschrift werd ze uitgenodigd zich te verdiepen in de criminaliteit onder jeugdige allochtonen aldaar. Eerst bleven haar resultaten veilig opgeborgen in een la, later probeerde Vlaams Blok frontman Filip Dewinter er zijn gelijk mee te halen. Ook Bovenkerk heeft een tweede beroepsomschrijving. Hij noemt zichzelf een antropoloog die werkt op het gebied van de culturele criminologie; de afdeling die gaat over de subculturen van mensen die bepaalde misdaden plegen. Hij is er trots op dat zijn werkterrein in Nederland een echt vak geworden is, maar kent geen groter voldoening dan het begeleiden van promovendi, het doorgeven van zijn kennis. [Angela van der Elst] Deze aflevering was eigenlijk gepland voor 5 augustus, maar is vanwege een technisch probleem een week eerder uitgezonden.