VPRO Tegenlicht
Experimenteren met gratis geld
Wereldwijd wordt er geëxperimenteerd met een alternatief voor het vastgelopen bestaande stelsel van sociale zekerheid. Men gelooft niet meer in een centraal georganiseerde, langetermijnplanning maar denkt dat verandering alleen tot stand gebracht kan worden door kleinschalige sociale experimenten van onderaf. Voorvechters van de herverdeling van onze welvaart en van het loskoppelen van werk en inkomen zetten zich hiervoor in. Zij zijn op veel verschillende plaatsen en met uiteenlopende methodes aan het experimenteren met het verstrekken van gratis geld. Zo is de jonge Duitse Michael Bohmeyer begonnen met het crowdfunden van een onvoorwaardelijk basisinkomen. Elke keer als er 12.000 euro binnen is gekomen krijgt een uitverkorene een jaar lang 1.000 euro per maand. Inmiddels ontvangen al 8 mensen op deze manier een jaar lang een basisinkomen. Zonder enige verplichtingen anders dan dat onderzocht wordt wat het effect ervan op hun leven is. De Britse econoom Guy Standing is misschien wel één van de grootste voorstanders van een grondige herziening van het sociale stelsel en heeft experimenten met het basisinkomen uitgevoerd in India en Namibië. Hij raakte in Groningen in gesprek met Matthias Gijsbertsen, de Groningse wethouder van Sociale Zaken. De wethouder werd geïnspireerd door het basisinkomen en stelde voor om in zijn stad bijstandsgerechtigden de kans te geven om bij te verdienen zonder dit in te hoeven leveren. Tenslotte profiteren alle inwoners van Alaska al sinds 1982 direct van de opbrengsten uit de olie- en gasvoorraden door de uitbetaling van een jaarlijks dividend. Geheel vrij te besteden.