VPRO Tegenlicht
De robot als mens
Vraag hoe de westerse mens over robots denkt en het antwoord is al snel dat ze er weinig mee hebben. Of er zelfs een beetje bang voor zijn. Heel anders is dat in Japan. Daar komen zelfs sociale robots op de markt die in huishoudens en bedrijven gaan werken. Want in Japan daar hebben voorwerpen - dus ook robots - een 'ziel'. Intelligente robots zullen daarom veel sneller in Japan worden geaccepteerd dan in het Westen. Wij in het Westen vinden robots tot op zeker hoogte handig, maar ze moeten er niet te echt uitzien. Of meer kunnen dan wijzelf. Er wordt zelfs gewaarschuwd voor intelligente, zelflerende robots of supercomputers die ons leven helemaal gaan overnemen. In Japan denken ze daar niet zo somber over. De Japanners zijn niet alleen gek op robots omdat ze grote economische mogelijkheden zien. De Japanse overheid steekt zo'n slordige 350 miljoen dollar in de ontwikkeling van humanoïde service robots. Ze houden van robots omdat ze het niet erg vinden om dingen een ziel te geven. Volgens het Shintoïsme heeft alles een ziel, levende en niet-levende objecten, mensen, dieren, auto's, gereedschappen en dus ook robots. Het hebben van een ziel wordt in het joods-christelijke Westen gezien als het werk van God en het geven van een ziel aan een robot is dus 'voor god spelen' en volgens velen ethisch aanvechtbaar. Volgens de Japanse ethiek, beter bekend als rinri, is het vooral van belang dat de geest van de robot in harmonie is met die van de eigenaar. Iets een ziel geven is geen enkel probleem, immers alle voorwerpen die we maken en gebruiken zijn al bezield. Intelligente robots zullen daarom veel sneller in Japan worden geaccepteerd dan in het Westen.