Wentelende wieken (acte 1)
regie: Otto van Neijenhoff, juli 1960 (kleur)
Eerste deel van 2-delige film over windmolens in Nederland. In dit deel beelden van de watermolens in Kinderdijk, die het water in de polders op peil houden, en van de eveneens nog in gebruik zijnde industriemolens, zoals een korenmolen, een oliemolen en een papiermolen in de Zaanstreek. 00.00 Titel: Wentelende Wieken met vermelding naam producent; 00.08 SHOTS: Langzaam aan de hemel voorbij trekkende wolken ballen zich samen tot donkere regenwolken die overgaan in totaal bewolkte hemel boven draaiende watermolens langs poldervaarten in Kinderdijk; 01.05 Close-up's van wentelende wieken en van de molenaar. Wipwatermolen, type middenkruier, drijft scheprad aan waarmee overtollig water uit de polder in boezem wordt geloosd (noot 1). Gesloten standerdkorenmolen "De Ooievaar" te Zaandam, waarin molenaar door een observatieluik (noot 2) in de wand van het houten huis boer met paard-en-wagen ziet aankomen, luik sluit en trap naar boven opgaat. Interieur met het draaiende houten kamwiel en het gaffelwiel waarmee een zak graan wordt opgehesen, het zgn luiwerk. Verticaal draaiend bovenwiel drijft kleiner horizontaal draaiend rondsel aan waarnaast de molenaar zak graan in kaar (trechter) ledigt. Graan stroomt uit schuddebak tussen de draaiende molenstenen, waarna meel via meelpijp in jutezak terecht komt; 02.46 In bedrijf zijnde achtkante houten oliemolen 'Het Pink' te Koog, type bovenkruier met stelling. Binnen pletten twee rollende kantstenen (kollergang) oliehoudende zaden. Molenaar stort geplette zaden ter verwarming in op vuister (fornuis) gelegen ring, waarna het meel in schapenwollen zakken wordt opgevangen. Zak wordt in geribbelde persplank gelegd, die verticaal in de pers wordt geplaatst. Heiblok daalt op in de pers gedreven houten wig neer waardoor de olie uit het zaad wordt geperst en in een bak opgevangen. Belletje rinkelt als de benodigde vijftig persslagen zijn gemaakt, molenaar zet pers stil door heiblokken en wig op te halen, trekt de persplank omhoog en de bak met olie onder de pers vandaan. Stroopt vervolgens de zak van de tot een plaat geperste zaden af (noot 3); 04.59 Achtkante papiermolen "De Schoolmeester" te Westzaan. Draaiend systeem van houten kamraderen die drietal verticale hakmessen in een kuip met lompen aandrijven. De aldus verkregen papierpap stroomt over een koperen zeef, die het water doorlaat. Natte vellen papier, die aan de oppervlakte achterblijven, worden van de rol genomen en in door twee man aangedreven houten pers van vocht ontdaan. Vellen worden op touwen gehangen om te drogen in lange tochtige schuur. Uptilt naar ten dele bewolkte lucht. Achtkante molen type bovenkruier met stelling; 06.31 Eindleader; 06.38