Experiment met Drijvende Brandkast (zie ook krantenverslag)
Multifilm, 1914
Demonstratie van een grote, cylindervormige, waterdichte en
vuurbestendige brandkast op de Noordzee voor de Nederlandse
kust.
00.00 Grote cylinder is door kraan aan dek geladen en de
takels worden losgemaakt.
00.07 De in lichte kleur geschilderde tank is aan dek
verankert. Arbeider klimt op de tank ; werklui begeven
zich aan boord.
00.29 Dames- en herengenodigden poseren voor de camera. er
is grote hilariteit, iedereen lacht.
00.33 De tankvormige brandkast op het dek van het speciale
testvaartuig. De kluisdeur is geopend. Langzaam steekt
men van wal.
00.55 De herengenodigden poseren voor de camera, maken
grapjes en zijn in opperbeste stemming.
01.07 Sleepboot en testschip op open zee.
01.15 De belangstellenden kijken van enige afstand toe,
staande op een begeleidend vaartuig.
01.20 Op het testschip wordt op het achterschip een vuur
ontstoken dat weldra zwarte rookwolken doet opstijgen.
Daarna wordt brand gesticht op het voorschip, zodat na
enige tijd het testschip van voor tot achter in brand
staat. De sleepboot vaart weg.
02.08 Vanaf de volgboot kijken de belangstellenden toe.
02.15 Het brandende testschip. Op de voorgrond vaart een
kajuitjacht voorbij.
02.23 Enkele heren aan de reling van de volgboot "Friesland"
luisteren naar een uiteenzetting van een deskundige.
02.30 Het houten testschip is bijna geheel afgebrand, rookt
nog na en licht laag op het water. De grote cylinder
is zwart geblakerd.
02.52 Enkele belangstellende dames en heren aan de reling
van het volgschip.
02.56 De cylinder rolt rokend van het kapseizende schip in
zee.
03.00 De constructeur op de volgboot zwaait met zijn pet ten
afscheid.
03.05 De tankvormige cylinder drijft op het water ; aan een
vlaggestok waait de Nederlandse vlag.
03.10 De constructeur wordt door een der heren aangesproken
; de andere heren onderhouden zich levedig met elkaar
of met de dames.
03.27 Einde.
Film schenking J.C. Mol, Multifilm
Het Nieuws van den Dag schreef op 8 en 13 juli 1914 over dit experiment:
Een Wonderbrandkast.
Zaterdag zai op de Zuiderzee een hoogst merkwaardige proefneming geschieden. De heer C. van Blaaderen heeft zich de vraag gesteld: kan een brandkast van voldoende afmetingen om plus» minus 10,000 kilogram aan waarden (in tienguldenstukken ongeveer 14 millioen gulden) te bevatten, zich zonder menschelijke huip van een brandend en zinkend schip losmaken, drijven en drijvende de aandacht trekken, zoowel bij dag als bij nacht van in hare nabijheid komende schepen.' Hij heeft, naar men ons mededeelt, dit vraagstuk opgelost,ener is een naamlooze vennootschap opgericht, de «Maatschappij tot demonstratie van Van Blaaderens drijvende ScheepsbrandkasU, om het product van de vinding in den handel te brengen. Om de uitvinding voor zichzelve té doen spreken, wordt nu Zaterdag op de Zuiderzee getoond een nabootsing van een hulpeloos, dat is door de bemanning verlaten vaartuig, hetwelk .in brand geraakt is. Op dit vaartuig bevindt zich de brandkast. Nadat het schip eenigen tijd gebrand heeft en da kast aan de volie inwerking van do hitte is blootgesteld geweest, zinkt het schip en zal de kast, die volkomen zeewaardig (zeevast) op het schip bevestigd was, zich losmalien en drijven. Opdat de kast, met een kostbaren inhoud op den oceaan drijvende, nu zoö spoedig mogelijk'gevonden kan worden, zijn aangebracht hulpmiddelen, zooals die ook bij de zeevaart als noodsignalen gebruikt worden. Na een willekeurig' te regelen tijdsverloop, bij de proefneming gesteld op 10 minuten, nadat de kast. drijvende is, zai zij beginnen te sigcaleeren en wel door het uitsteken van een mast, waaraan een noodvlag (bij de proefneming ec'.tter één, met de nationale kleuren) en een zich ruim boven de waterlijn verhefiende signaalinrichling, die gedurende den nacht, onverschillig waar op zee het ongeluk plaats vindt, een licht vertoont en op den juisten tijd een aantal vuurpijlen doet omhoog gaan. Met den .juisten tijd. wordt hier bedoeld des nachts, wanneer een schip, voorzien van.draadlooze telegraphie en dit gebruikende, binnen een afstand van ongeveer 10 mijlen van de drijvende kast komt. De door zulk. een schip uitgezonden Hertzgolven zullen, opgevangen door den uit de kast komenden mast' en naar de bekende relais gevoerd,. de electrische verbinding tot stand brengen, noodig tot de ontsteking der vuur-, pijlen. Ten overvloede . zal- een hoorn zich niet: tusschenpoozen doen hooren. De kast eü de stoel waarin zij ligt, zqn zóó geconstrueerd, dat hot 'geheel op elk schip aan dek medegevoerd kan worden, evenals dit nu gebruikelijk i 3 met. de sloepen; echter is de plaatsing bedoeld naast de luiken, onder bereik van descheepslaadboomen. Door de plaatsing aan dek verkrijgt men de grootst mogelijke veiligheid tegen braak en een aanzienlijke besparing van tijd bij het transport van waarden. De gevulde kast wordt van den spoorwagen (want ook voor het vervoer per spoor is een en ander gemaakt) op het dek van het schip geheschen. Overladen der waarden is dus niet noodig daar waar rails en schip elkaar. ontmoeten.. Tot.- helpster aan de openbare voor" bereidenda scüool lt. li is binojmd niisj. A. 1'- Coenders. Voor het loopende studiejaar is dr. J. K. Kats, arts atuier, benoemd tot buitengewoon uitwonend assistent aan de afdeeling van den buitengewoon hoogleeraar dr. J, K; A. Wertheim Salomonson in het Binnen-Gasthuis alhier. Dr. J. Hoeks ma h eef t met ingang opl September e.k. een eervol ontslag aangevraagd als leeraar aan de Openbare Handelsschool en daarmede vereenigde Hoogere Burgerschool met 3-jarigen cursus alhier. Tot tij del ij k onderw ij zeres aan de openbare school voor uitgebreid 1. o. voor meisjes, genaamd Helmersschcol, is benoemd mej. «J. A. Veldhuis. Examen ter verkrijging eener akte van bekwaamheid voor het deurwaarders-ambt. Am ster dam, 7 Juli. Geslaagd: I. Harshagen, te Bussem; P. A. Bcks, te Amsterdam; A. C. Groothand, to Amsterdam. Hiermede zijn de examens afgeloopen. Totaal werden geëxamineerd 20 candidaten, waarvan 9 slaagden. .. Jachten. — lii de haven van Amsterdam is aangekomen-.het Engelsch.stoomjacht „Oriana", komende van Harwich, groot lil ton; 11 man equipage. Eigenaresse mrs. Croft. . - Het jacht ligt aau dea W-csterdoksdijk eu ¦ vo»art do Royal Squadron Jacht-Clubvlag. Het Vrijdag uit de hou tha ven opgehaalde lijk is herkend als dat van den m»elkslijter 11. de Gr., uit Schoten, die sedert Woensdag vermist wórd.
13 juli 1914:
STADSNIEUWS/ Een wonderbrandkast.
Een talrijk gezelschap dames en heeren is Zaterdagmiddag getuige geweest van ein schipbreuk op ide Zuiderzee.
In den -„Val van Urk", oven bezuiden het eiland, ïs een schip vergaan, eerst boven de waterlijn in Woedende vlammen opgegaan, daarna gezonken. Do Sombere bijvoeging „met man en muis" kan achterwege blijven, want er was op 't oogenblik dat de brand woedde, goeu levende ziel meer aan boord. Het zinken van het wrak wekte noch ontsteltenis, noch weemoed; werd integendeel met gejuich en fanfares begroet Men was er immers 's morgens in feestelijke steonmirfg, m-et muziek aan boord, op uitgegaan om dezo scheepsramp bij le wonen, die niet enkel aan film-operateurs ecu dankbaar onderwerp zou bieden om af te draaien, ten behoeve van den bioscoop, maar die vooral, want dat was do hoofdzaak, bestemd was dc practische bruikbaarheid aan te toonen van een door den heer Van Blaaderen, alhier, bedachte drijvende brandkast,, een sche-epsbrandkast, die, 'aan boord van eau schip geplaatst, als een boei blijft, drijven, wanneer het vaartuig vergaat., In ons nommer van j.l. Dinsdag hebben wij teeels uitvoerig van deze nieuwe vinding gewag gemaakt; het doel ervan vermeld en gesproken van de vernuftig bedachte automatische seininrichting, die hel mogelijk moet maken, zulk een op den wijden oceaan drijvende brandkast zoo gauw mogelijk terug te vinden.
Do ramp van do „Titanic", waarbij, behalve menschcnlevens, ook zoon aanzienlijke voorraad goud en andere waarden is teloor gegaan, heeft den heer Van Blaaderen gebracht op het denkbeeld van zoon drijvende brandkast, die op zijn aanwzingen is vervaardigd door ds Nl. Venn. Fabriek van Stoomten andere \Yerktuig:n, voorheen lik. Joake.- & Zoon. De electrische installatie voor de seininrichting js -gemaakt door de heeren Groeneveld van der Pol en het uurwerk door de heeren Addicks & Zoon, allen ie Amsterdam.
Ben afzonderlijke naamlooze vennootschap is opgericht om dezo vinding te demonstreraren en van deze vennootschap ging de demonstratie op de Zuiderzee uit, waarvoor niet enkel technici eu assuradeuren zich interesseerden, maar waarvoor ook veel belangstelling was bij liet bestuur der posterijen, Idat immiars ook groot belang heelt bij al wat da kans op het verloren gaan van postzendingen kan ver.'Jniiidei-en.
Onder het gezelschap van ongeveer 150 dames, en Jeereu, dat aan boord van de flinke raderboot „Friesland" van de De Buytorkade naar de Zuiderzea vertrok, bevonden zich dan ook de heeren ¦J. A. van «lier Volde, inspecteur der posterijen en telegrafie in algeméenen dienst; F, H. de Meester, hoofdinspecteur der posterijen en G, F. D. Nagel, Commies dor posterijen.
Het mooie zceiochtje vormde een alleraangenaamst begin van -Aa demonstratie. Het weer was zonnig en Ihelder, de zee- kalm en onbewogen en het uitzicht Zoo mooi als men 't maar wenschen kou, toen de „Friesland" iv het gezicht van Urk bijdraaide, nabij fein geheimzinnig vaartuig, dat in de verte op een groote stoomboot geleek, met een campagnodek eu een hoog scheepsboord met patrijspoorten, maar dat vau dichterbij gezien een zolderschuit bleek met ecu getimmerte van latten en zeildoek, waarachter de schccj-isbrandkast verborgen was.
• Daar- klonk een waarschuwend fluitsein van d-e „Friesland" en even later zag mon do mannen, die tiaar in do verte op'het schip nog druk bozig Waren, ijling 9 vluchten aan boord van een sl-ee-p--bootje, terwijl op het verlaten schip de vlammen al uitsloegen. Wel een mooi schouwspel,. dJe gretige Vlammen, die in -e-en ommezien liet heele stel geteerdelatten en met petroleum begoten zeildoek in liclitelaaio zetten, zoodat na enkele minuten van hel heele stoomschip dat daar voor anker lag niets overbleef tlan een zolder-schuit, waar men duidelijk de scheopsbrandkast kon zien staan, oorspronkelijk geel ' gekleurd, maar thans zwart geblakerd door het vuur, leen gevaarte vau 5 meter lengte en gelijkend op een grooten stoomketel.
Terwijl de ..Friesland" en een nieuwsgierig motorjachtje er voortdurend langs «n omheen vooren, brandde het schip schoon op. Toen he: bijna met de waterlijn gelijk was — de proppen waren inmiddels uit de zolderschuit gehaald, die nu geleidelijk begon te zinken — werden de vlammen gedoofd en niet lang daarna sloeg de schuit op zij eu schoof de brandkast met 'hot zwai-e metalen onderstel in het Water. Even domj>elde liet gevaarte onder, maar üaarna kwam het boven drijven.,
Dit deel — het voornaamste en belangrijkste van het programma — was gooi gelukt, heler nog dan men eigenlijk verwacht had, want hel heele onderstel, ongeveer 6000 K.G. wegende, was aan de brandkast blijven hangen en stelde dus aan het drijfvermogem oen buitengewoon zware proef. Dit onderstel had mee moe-ton zinken, maar men liad nagelaten het stevig aan dc zolderschuit te bevestigen, zoodat nu dc klampen niet loslieten. Het gevolg hiervan was, — dal al die seinmanoeuvres — waarop de toeschouwers zich al gesplitst hadden, achterwege bleven. Dc vernuflig geconstrueerde seininrichting, met de automatisch ontploffende vuurpijlen, Werkte niet, maar niettemin was de uitvinder met deze proef best tevreden, want dio seinen zijn allo slechts bijkomstige hulpmiddelen- hoofdzaak is, dat de zware kast de drijfproof, waar liet toch op aan kwam, schitterend had doorstaan en mei dozen be- Vredigenden cindindruk aanvaardde het gezelschap, dat de demonstratie liad bijgewoond, den terugtocht Kaar Amsterdam.
Dit zeelocht.je, met de nu lager staande zon, die Üe hooge Gooische kusl bij Muiderberg zoo prachtig verlichtte, was zoo mogelijk nog heerlijker dan do heenreis. Tegen zonsondergang was de „Friesland" met haar bruin ge-blakcrdo passagiers w-eer aan de De Ruyterkade terug. Voor de toeschouwers, zoowel als voor de uitvinders, is het een leerzame dag geweest. De laatsten zullen zich de gebleken kleine tekortkomingen ter harte nemen -en nog eenige onderdeden kunnen verbeteren, zoodat in de toekomst een volledig welslagen van die pi-oef is to Wachten.