Wij sponsoren doemdenkers, doordenkers, voortrekkers en schuinsmarcheerders.

sponsor van de vooruitgang

Benieuwd waar het beeld uit ons nieuwe campagnefilmpje vandaan komt? Gewoon, uit de archieven van de VPRO. Bekijk hier de bijbehorende afleveringen en lees meer over de programma's.

Daar sta je dan, middenin Afghanistan, tussen een stel jonge Deense soldaten. Je ziet wat zij zien, je volgt wat zij doen, en op een gegeven moment sta je dan ook oog in oog met de Taliban. De werkelijkheid lijkt zelfs een beetje op de oorlogsfilms die je zo graag keek, Apocalypse Now en Full Metal Jacket, maar dat maakt het geweld alleen maar intenser. Dit is écht. Armadillo is een documentaire vol adrenaline en afschuw.

Het gaat over de zondeval, het verlies van onschuld, de perceptie van de werkelijkheid, onze opvattingen over beschaving versus barbarij.

Janus Metz, regisseur van Armadillo

Armadillo is een documentaire die de vervreemding, paranoia en adrenalineverslaving van jonge soldaten in de vuurlinie van Helmand, Afghanistan, onder het vergrootglas legt. De film werd uitgezonden in de reeks 2Doc: boeiende, onthutsende documentaires op NPO2.

Dit beeld komt uit de tweede aflevering van Sunny Side of Spirit. Sunny onderzoekt hoe er in andere culturen met stress wordt omgegaan. Hier is ze in Taiwan, waar ze vaak veel spiritueler omgaan met klachten van stress en burnouts. Sunny is op bezoek bij haar vriendin Shubra, die een boeddhistische kijk heeft op het leven en Sunny helpt haar 'Qi', de levensenergie, te vinden.

Sunny ontdekt dat Taiwanezen een holistisch model hanteren waarbij lichaam en geest met elkaar verweven zijn. Ze gaan niet pas naar de dokter wanneer er iets mis is, ze brengen de dokter vooral een bezoek om gezond te blijven.

De Boeddhistische manier begint in je hart

Moeder van Shubra, Taiwanese vriendin van Sunny

Vier op de tien Nederlanders lijden aan klachten als depressiviteit, slapeloosheid, ADHD en stress. Hoe is dat in andere culturen? Sunny Bergman onderzoekt in haar nieuwe drieluik hoe er in Ghana, Taiwan en Brazilië op geheel andere, veelal spirituele, wijze met deze voor ons bekende psychische klachten wordt omgegaan. Wat levert die andere aanpak op?

Heb je wel eens geprobeerd om naar een onthoofdingsvideo van IS te kijken? Stef Biemans durft het niet, en vraagt zich af: durft een jihadist het wel te zien? Ligt een moordenaar wakker van zijn actie? Is een gevechtspiloot nerveus over de bommen die hij werpt? 

Een gezellig onderwerp is het niet, maar Metropolis schuwt de omstreden gesprekken niet. Het programma brengt bijvoorbeeld een Indiase beul in beeld, die al meer dan twintig mensen heeft opgehangen.

'Iemand doden wordt vaak als een heel emotionele daad gezien,' zegt een Amerikaanse soldaat, 'Maar voor mij was het dat niet. Er is een overeenkomst tussen mensen die wapens oppakken; ik ga proberen jou dood te maken en jij mij. Op dat punt is het geen moord meer, maar een baan.'

Who does the killing? Is it the one who pulls the trigger, or the one who gives the order? Is it the president who starts the war? Where does responsibility lie?

ex-soldaat in Metropolis

Metropolis is een buitenlandprogramma met een twist: geen reisprogramma, maar een correspondentenprogramma. Dat zit zo; Metropolis werkt met allemaal lokale journalisten, die in hun eigen cultuur duiken en verslag doen. Stef Biemans appt zijn correspondenten bijvoorbeeld met de vraag: 'Hoe voelt het om iemand te doden?', en daar reageert dan een drietal mensen op met een bijzonder verhaal. Dat verhaal vertellen zij zelf, in hun eigen land, met hun eigen stem - en Stef praat de verschillende verhalen weer aan elkaar. Om een completer beeld van de wereld te krijgen.

introverten

De elfjarige Tycho steekt zijn hoofd in een teil water - niet alleen om met zijn vriendin te spelen wie het langst z'n adem in kan houden, maar vooral om zijn ouders niet te hoeven horen. Die schreeuwen beneden tegen elkaar: 'Dan kan 'ie net zo goed in z'n blote kont op een boot door de grachten gaan!' en 'Wat is dat voor een bekrompen onzin!'

Waar het over gaat? Tycho is gek op carnaval. Het liefst zou hij ook bij de majorettes gaan, maar dat is, zoals zijn vader hem in herinnering brengt, alleen voor meisjes. Maar tijdens carnaval mag toch alles?

In de carnavalsoptocht loop ik vlak achter de majorettes. Dat ziet er altijd keimooi uit.

tycho, alles mag

Wat begint als een algemene uitleg over het feest, loopt uit op een persoonlijk verhaal dat steeds schrijnender wordt. Want hoewel zijn vader altijd zegt dat met carnaval alles mag en Tygo ervan droomt om bij de majorettes te gaan, toont zijn vader hem tegelijkertijd dat je zelfs met carnaval te ver kunt gaan.

Het gaat er niet om hoe groot 'ie is, maar wat je ermee doet.

gezegde

Maak kennis met Picasso, het levende bewijs dat het gaat om wat je ermee kan! Hij gebruikt zijn penis als penseel en maakt daarmee prachtige portretschilderijen. En dat is lastiger dan het klinkt. Zodra hij een erectie krijgt, is zijn kwast praktisch onbruikbaar. Bovendien gaat hij door potten vaseline heen, want de terpentine die in verf zit is funest voor je huid. Maar hij heeft een passie, en hij laat zich niet tegenhouden. In deze aflevering van Metropolis schildert Picasso een portret van de reporter.

Metropolis heeft een dossier gemaakt van reportages over het lichaam, waaronder deze bijzondere schilder, maar ook Pakistaanse vrouwen die zijn verminkt omdat ze een huwelijksverzoek afwezen, geen zin hadden in seks of niet konden koken. Of het verhaal van de glamourkapper op de Filippijnen die in achterstandswijken op zoek gaat naar mooi haar, om dat later voor veel geld te verkopen in zijn chique kapperszaak. En wat te denken van de Kaapse bewoners die uit vrije wil hun voortanden laten trekken? Bekijk de reportages hier.

We weten niet anders dan dat ons geld in handen is van de banken, maar een klein groepje digitale activisten is het daar niet mee eens. 'Economische jihadi's' noemen ze de banken, 'machtsbeluste terroristen die burgers in een staat van constante schuld willen gijzelen'.

Het bitcoin-evangelie onderzoekt een alternatieve economie. Een globale economie, waarbij een munteenheid wereldwijd gebruikt kan worden, zonder dure transfers of wisselkantoren. Maar de evangelisten mogen dat ook wel hopen: als hun voorspellingen uitkomen, zal de bitcoin nog miljoenen, zo niet miljarden dollars stijgen in waarde.

Een soort godheid heeft een code gedropt op aarde en is weer vertrokken in zijn ruimteschip.

regisseur Hans Busstra over Het Bitcoin-evangelie

Is dit niet gewoon een ordinair piramidespel? Gaat de munteenheid echt corruptie tegen? En wat gebeurt er als er straks een bitcoinbank opent? Tegenlichtafleveringen roepen regelmatig meer vragen op dan ze antwoorden geven, daarom gaat het gesprek verder online. Bekijk de uiteenlopende reacties, volg het Bitcoin voor beginners stappenplan en lees meer over de turbulente geschiedenis van deze munt.

De door studenten opgerichte organisatie Femen demonstreert altijd topless, ook wanneer het -30 graden Celsius is. Zoals in deze reportage, waar ze de klokkentoren bezetten om te demonstreren tegen het abortusverbod. Als de politie invalt en de halfnaakte meisjes meesleurt hun busje in, schreeuwen ze uit volle borst 'Baas in eigen buik!' Wat blijkt? Borsten kunnen een sterk wapen zijn.

Zo gaat het nou altijd. De maatschappij accepteert iets niet en dus denken mensen dat het slecht is.

Oksana Shachko, oprichter Femen

Ook in de borstenaflevering van Metropolis: borstverkleiningen in Peru, borstvergrotingen in de VS, borstmassages in Colombia en leenborsten in Marokko.

Wij in het westen vinden robots tot op zeker hoogte handig, maar ze moeten er niet te echt uitzien of meer kunnen dan wijzelf. Er wordt zelfs gewaarschuwd voor intelligente, zelflerende robots of supercomputers die ons leven helemaal gaan overnemen.

In Japan denken ze daar niet zo somber over. De Japanners zijn niet alleen gek op robots omdat ze grote economische mogelijkheden zien, maar ook omdat in Japan voorwerpen – dus ook robots – een “ziel” hebben.

We zijn robots gemaakt van robots gemaakt van robots gemaakt van robots gemaakt van robots.

Daniel Dennett, filosoof

We zijn snoeihard op weg richting kunstmatige superintelligentie, maar kunnen alleen maar speculeren over wat die superintelligentie inhoudt. Een machine die straks in alle aspecten beter is dan jij en zich ervan bewust is: het bestaat nu nog niet, maar wat gebeurt er als het er wel komt? Kunstmatige intelligentie is het onderwerp waar iedereen het over zou moeten hebben, want het gaat de toekomst van de mensheid radicaal veranderen.

Een koelkast heet een ijskast; wie nodig moet, gaat niet naar het toilet maar de wc; en écht deftige mensen drinken geen thee met hun pink in de lucht. Michaël Schaap kreeg alle lessen mee van zijn grootmoeder, maar van adel is hij niet. Dat maakt hem een snob, sine nobilitate, iemand die tegen de adel aanschurkt. Een ideale positie om in het hokje van de adel te duiken, en ons burgers een blik in deze gesloten wereld te verschaffen.

Het gaat uiteindelijk om mensen die het voorbeeld geven en die het voorbeeld dúrven te geven.

Jonkheer Johan Pieter de Savornin Lohman, voorzitter van de Nederlandse adelsvereniging

Hoe verhouden mensen zich binnen een hechte gemeenschap tot elkaar? En hoe staan zij ten opzichte van buitenstaanders? En wat wordt als afwijkend gedrag gezien? De Hokjesman wil niet alleen de geheimen van de betreffende gemeenschap blootleggen. Ook wil hij lering trekken uit de mogelijke kwaliteiten van de groep; hun omgangsvormen, slimmigheden en overlevingsstrategieën.

Gefascineerd door de heersende hokjesgeest gaat programmamaker Michaël Schaap op veldonderzoek binnen de leefwereld van aansprekende Nederlandse subculturen. Hierbij kijkt hij naar geschreven en ongeschreven regels, codes en taboes. Als een klassieke volkenkundige, gestoken in driedelig pak met strik, waagt de Hokjesman zich in een onbekende wereld.

De dag van de overwinning wordt gevierd in Kaliningrad. Tussen het militair machtsvertoon spreekt Britta Hosman een oude Russische militair die in 1945 de Duitsers uit Kaliningrad verdreef. Voor het gesprek moet even de tank uitgezet worden zodat ze geen last hebben van het lawaai.

De man vertelde dat de Duitsers en de Russen het goed met elkaar konden vinden. Vooral met de vrouwen. Natuurlijk gebeurde er wel eens wat, maar daar stonden strenge straffen op. Ook bezoekt Britta de straat waar haar familie vaste grond onder hun voeten kreeg.

We konden goed met met de Duitsers overweg, vooral met de vrouwen.

Russisch officier over 1945

Britta Hosman brengt in beeld wat er met het Duitse volk gebeurde toen de Tweede Wereldoorlog afliep en het land verwoest en verscheurd achterbleef. Ze doet dat aan de hand van de geschiedenis van haar moeder, die als vierjarige huis en haard moest verlaten. De reis voert van Rusland via Polen en het voormalige Oost-Duitsland naar Berlijn, en van daar verder naar Mülheim an der Ruhr en tot slot Nederland. De persoonlijke familiegeschiedenis is de aanleiding om Duitsland te herontdekken. Wat weten we eigenlijk van dit land? En wat kan het verleden ons vertellen over het heden?

En dit is natuurlijk Edward Snowden, de man die een gigantische hoeveelheid documenten lekte waaruit duidelijk werd hoe vergaand de afluisterpraktijken van de geheime dienst waren/zijn. Snowden, de man die asiel aanvroeg in Rusland en nu in Moskou woont, omdat de Verenigde Staten hem willen berechten. Snowden: verketterd door de ene groep mensen, geprezen door de andere.

Maar op het moment dat Laura Poitras begint met het filmen van Citizenfour, is Edward Snowden nog een nobody. Het resultaat is een real life-spionage- annex paranoia-thriller én een even uniek als onthutsend inkijkje in wat volgens Snowden en Poitras een directe bedreiging voor de democratie is. Citizenfour is ook een bijzonder portret van een man die zijn leven opofferde voor een grotere zaak; van een held die een standbeeld verdient.

We are building the biggest weapon for oppression in the history of mankind.

Edward Snowden, CitizenFour

Citizenfour werd uitgezonden als aangekochte documentaire in de reeks 2Doc: boeiende, onthutsende documentaires op NPO2.

Sarah Maple kruipt in de huid van Disney's Bella. Ze maakt een serie waarvan ze zegt dat het een soort aanval is op Disney. Ze haalt de Disney-prinsessen uit hun kastelen en plaatst ze in een ambitieuze context. Journaliste Sarah Meuleman volgt haar als ze foto's gaat maken als Bella bij een voetbalwedstrijd.

Sarah vroeg zich af wat de kleine meisjes zien als ze een Disney Princess zien. Met deze serie legt ze de nadruk op iets wat ze haat en waar volgens haar het feminisme over gaat: dat je biologisch bepaald bent. Meisjes houden van roze, jongens houden van blauw.

Wat als kleine meisje rolmodellen hebben als dokters of advocaten in plaats van Disney prinsessen?

Sarah Maple, kunstenares

Journalist Sarah Meuleman gaat op bezoek bij zes internationale 'barbaarse' kunstenaars die met hun werk provoceren, uitdagen en prikkelen en de definitie van kunst durven op te rekken. Sarah is te gast in hun ateliers en bij hen thuis, waar ze niet alleen kennismaakt met het kunstwerk, maar ook en vooral hoe het totstandkomt.

Het is een bijzondere dag op de kattenlaan nummer 9. Er is namelijk post uit het buitenland. De poezenfamilie gaat op vakantie naar Dubai! In dit beeld staan de koffers al klaar voor de voorbereidingen. Die zijn al spannend genoeg! Dit stukje komt uit de serie Poesjes over de avonturen van een poezenfamilie. De poezen in de serie zijn echte doeners en daardoor beleven ze veel verschillende avonturen.

Wat is het verschil tussen een vliegtuig en een vogel? Een vliegtuig heeft geen raampjes!

Crazy Pepe

Een 'real-life' VPRO-serie over de avonturen van een ‘poezenfamilie’, die in een groot poppenhuis woont op de Kattenlaan 9. Daar woont moederpoes Mimi met haar kittens; Django, Kaat, Lotje en Patrick. Vader Lucas werkt in het buitenland als muizenvanger. Als moeder Mimi elke ochtend naar haar werk gaat, belooft de luie oom Boudewijn op zijn nichtjes en neefjes te passen. Als dat maar goed gaat...

nog meer vooruitgang?