Bodemschatten als olie en gas vormen de basis van onze economie en spelen daarom een belangrijke rol in de wereldpolitiek. Wie belangrijke bodemschatten bezit, heeft geld en macht. Maar voor hoe lang nog? Bodemschatten kunnen opraken en de techniek staat niet stil. Lees, bekijk en beluister hier enkele hoogtepunten uit het VPRO-archief over dit onderwerp.
Lithium
Eeuwenlang is Bolivia systematisch beroofd van bodemschatten als zilver, tin en olie. Met lithium, 'het goud van de 21e eeuw', wil het land de exploitatie in eigen hand houden. Met Nederlandse inbreng, dat wel. Edwin Koopman spreekt onder andere met een voormalig werknemer van de Nederlandse ambassade in het Zuid-Amerikaanse land. Is dit de nieuwe ontwikkelingssamenwerking? Een reportage van Bureau Buitenland.
Uitzending: 10 juni 2014 (10 minuten).
Nieuwe kopermijnen beloven economische bloei voor Zambia, maar voordat deze mijnen er zijn moeten er eerst enorme gebieden worden onteigend. De mensen die er wonen, die generaties lang het land bewerkt hebben, hebben geen eigendomspapieren en kunnen dus niet blijven. Hen is niets gevraagd.
Dit fragment is een onderdeel van de reisserie Dwars door Afrika van Bram Vermeulen. Bekijk hier ook de hele aflevering over koperkoorts in Zambia.
Uitzending: 12 oktober 2014 (44 minuten)
In 2009 verkochten provincies massaal hun aandelen in energiebedrijven Nuon en Essent. Dat leverde net zoveel op als Nederland een jaar later moest bezuinigen. Waar zijn die miljarden gebleven?
In Kortrijk wil de overheid een hoogspanningsstation bouwen. De bewoners zijn woedend. Zij begrijpen niet waarom er uitgerekend in hun achtertuin een elektriciteitskolos moet verrijzen. De Slag om Nederland over het ministerie dat naar de pijpen danst van de energieproducenten.
Uitzending: 11 februari 2013 (30 minuten)
Het piepkleine West-Afrikaanse land Equatoriaal Guinea bezit een spectaculaire olievoorraad waar de wereldmachten graag hun hand op zouden willen leggen. Het land heeft de snelst groeiende economie ter wereld is berucht vanwege de corruptie en wordt geleid door een tiran die bekend staat om het eten van de testikels van geëxecuteerde gevangenen. Tegen deze achtergrond voltrekt zich het strijdtoneel van het eerste echt belangrijke conflict van de 21ste eeuw: de oorlog om grondstoffen tussen China en het Westen. In 'Vuil spel om olie' brengt Tegenlicht deze strijd in beeld.
Uitzending: 29 maart 2010 (60 minuten)
In het wetenschapsdorp Ny-Ålesund op Spitsbergen vind je wetenschappers van allerlei pluimage: Duitse algenonderzoekers, Nederlandse vogeldeskundigen, Russische geologen en Chinese meteorologen. Ze zitten er voor de wetenschap, jawel, maar hun aanwezigheid dient ook een politiek doel. In de oceaanbodem onder de poolkap zou wel eens een grote voorraad olie en gas kunnen zitten, en wie actief is in het Noordpoolgebied heeft een vinger in de pap als het ijs smelt. Labyrint over de strijd om de Noordpool.
Uitzending: 15 september 2013 (26 minuten)