Geschiedenis

Selma van de Perre werd in 1922 in Amsterdam geboren uit volledig geassimileerde joodse ouders Barend Velleman en Fem Spier. In het driedelige Spoor Mijn Naam is Selma, vertelt ze hoe de wereld eruit zag toen haar leven begon, hoe langzaam duidelijk werd dat de geschiedenis het roer van haar wilde overnemen, hoe ze besloot zich daartegen te verzetten, en hoe ze de gevolgen van dat moedige besluit door toeval, geluk, monterheid en moed wist te overleven. Een documentaire van Mathijs Deen.

Op 29 oktober zijn de verkiezingen. Die gaan over onze toekomst, maar soms helpt het om achterom te kijken. In De Politieke Tijdmachine vragen we iedere week aan een andere gast: welke politicus uit het verleden verdient juist nu onze aandacht?

Ellen Neslo promoveerde op de opkomst van de gekleurde elite in koloniaal Suriname in de negentiende eeuw. In haar nieuwe boek 'De schat van de vrijheid' reconstrueert ze het leven van haar voorouder Paulina (1768-1861).

In het roerige Berlijn van de jaren twintig ging Die Dreigroschenoper (Driestuiversopera) in première – een satirisch stuk met straatliedjes en scherpe humor tegen de achtergrond van het opkomend nazisme. Bijna een eeuw later verkent zanger en performer Sven Ratzke samen met het Matangi Quartet die wereld opnieuw in de voorstelling Dans op de Vulkaan.

Het is een van dé iconen van Ierland: Guinness. Een donkerbruin, zwaar en zoet bier met een flink alcoholpercentage. Over de geschiedenis van de dynastie achter dat merk, gaat de nieuwe Netflix-serie House of Guinness.

De Titanic blijft nog altijd tot de verbeelding spreken. Ook de kleding van de reizigers zit vol verhalen. Met originele kostuums uit de film van 1997 laat de tentoonstelling Titanic & Fashion van het kunstmuseum Den Haag zien hoe de dromerige kleding een reflectie is van een maatschappij met moderne technieken.

Vandaag staan we tussen de tropische kassen met majestueuze palmen van de Hortus te Leiden, de oudste botanische tuin van Nederland. Eeuwenlang werden hier de planten en zaden vanuit alle uithoeken van de wereld verzameld. Maar achter die koloniale plantenjacht schuilde een verborgen werkelijkheid: het werk van talloze lokale plantenkenners in Indonesië. Zij verzamelden, verzorgden en vervoerden de planten, en waren vaak allang en breed bekend met wat door de Nederlanders een nieuwe ontdekking werd gevonden. Toch verdwenen ze uit de geschiedenis.

Het ging deze week veel over of extreemrechts en het geweld tijdens de rellen in Den Haag met elkaar in verband stonden. Demissionair VVD-minister Eelco Heinen meende direct dat de rellen, die gepaard gingen met Hitlergroeten, NSB-vlaggen en een bestorming van het D’66 partijkantoor, niks met politiek te maken hebben, terwijl de NCTV het geweld wel degelijk heeft bestempeld als extreemrechts



Historicus Robin te Slaa onderzocht extreemrechts geweld rondom de opkomst van fascisme in Nederland en schreef er verschillende boeken over. Wat kunnen we leren uit de geschiedenis over de relatie tussen de extreemrechtse ideologie en geweld? Te Slaa vertelt meer.

Op 29 oktober zijn de verkiezingen. Die gaan over onze toekomst, maar soms helpt het om achterom te kijken. In de ‘Politieke Tijdmachine’ vragen we iedere week aan een andere gast: welke politicus uit het verleden verdient juist nu onze aandacht?

We openen de Maand van de Geschiedenis deze zondag in Museum Schokland, op voormalig eiland en UNESCO werelderfgoed Schokland. Een plek met een fascinerende geschiedenis. Eva Vriend, schreef over deze geschiedenis eerder Het eiland van Anna en is te gast.

Die tegenstelling is goed te zien in de levens van Jac P. Thijsse en zijn zoon Jo Thijsse. Jac P. is een van de eerste natuurbeschermers van ons land. Zoon Jo was een van de ingenieurs achter de Afsluitdijk en de Deltawerken. Door de lens van hun verhalen werpt historicus Eva Vriend een nieuw perspectief op het thema van deze Maand van de Geschiedenis: ‘Natuurlijk’.

Tijdens de Tweede Wereldoorlog was Suriname cruciaal voor de geallieerden. Het daar gewonnen bauxiet was onmisbaar voor het aluminium voor hun vliegtuigen. Doordat Suriname toen nog bij Nederland hoorde was het officieel in oorlog, maar de Duitsers zijn er nooit geweest. Wat heeft zich daar in die vijf jaar afgespeeld? Als ‘toriteller’, met muziek en een schat aan archiefmateriaal vertelt theatermaker Emma Lesuis in de voorstelling ‘Meer dan Bauxiet’ de onbekende oorlogsverhalen uit Suriname. 



Emma bezocht de plekken in Suriname waar verhalen tot leven kwamen. Ze is te gast om te vertellen over de voorstelling.

De verkiezingscampagne is begonnen en de meeste partijen zeggen minder polarisatie te willen. Ze zouden de grafrede van de Griekse staatsman Perikles erop na moeten lezen, vindt schrijver en essayist Bas Heijne.

Jan Haasbroek was ten tijde van ‘De doodsangstescapade’ radiodirecteur bij de VPRO. In de nasleep regende het opzeggingen maar Haasbroek heeft geen spijt. ‘Willem de Ridder was een van de interessantste makers destijds.’

Op een doordeweekse nacht in januari 1978 werd een iconisch hoorspel uitgezonden door de VPRO. In ‘De doodsangstescapade’ verleidde radiomaker en fluxus-kunstenaar Willem de Ridder luisteraars massaal om in de nacht met de auto naar het vissersdorp Woudrichem te gaan.

60 jaar geleden kwamen de Thunderbirds de wereld in. Met futuristische machines en voertuigen trokken 5 broers er op uit om de wereld te redden. In 1965 werd de TV serie met de bekende uitspraak ‘Thunderbirds are Go!’ voor het eerst uitgezonden.

In het boek Vrouw en Meid- De geschiedenis van een leven binnenshuis 1550 – 1950 werpt Caroline Hanken haar licht op de dienstmeid en de vrouw die het huishouden draaiende hielden. Hoe veranderde de relatie door de eeuwen heen?

In Moeder-Land staan meer dan dertig jaar brieven centraal, tussen ouders in een dorp in de Sovjet Unie en hun dochter Alexandra die door de Tweede Wereldoorlog en later door het IJzeren Gordijn van elkaar worden gescheiden.