Maak kennis met de zes SUB-makers
In het maak/leertraject SUB krijgen zes jonge filmmakers twaalf weken de tijd om een verticaal drieluik te maken over een Gen-Z-subcultuur. Wij spraken de makers: Hannah Swart, James Whistler, Jodie Cranen, Lakaaysha van Ewijk, Piet van den Reek en Sterre van der Spek over hun onderwerp, het maakproces en wat ze hopen te leren van dit traject.
Hannah Swart (26)
Kun je jezelf even voorstellen?
“Hallo ja, ik ben Hannah. Moet ik ook mijn achternaam zeggen? Nee? Oké. Ja, waar moet ik beginnen joh…”
Wat is jouw subcultuur, en waarom heb je daarvoor gekozen?
“Mijn subcultuur is het motorcrossen in Friesland. Daar ben ik op gekomen door een goede vriend van mij die dat al vanaf jongs af aan doet. Ik wist eigenlijk niks over hoe die wereld eruitzag, alleen dat het heel veel voor hem betekende.
Ik wil graag dat crossen filmen, omdat ik het visueel heel mooi vind, al die kleuren en snelheid, maar ook omdat ik het vet vind dat die groep jonge mensen zóveel toewijding heeft om die hobby te blijven doen. Het kost veel geld en tijd. Dat je denkt: jeetje, ik kan gewoon iets vets doen, in de blubber, in de regen, vroeg opstaan. En dat dat het allemaal waard is.”
Wat hoop je te leren of mee te nemen van dit project?
“Voor mij gaat het vooral om de mensen in het traject. Mensen leren kennen, praten met andere makers die ook iets moois willen maken, maar dat op een andere manier doen. Dus ja, eigenlijk het netwerk, maar dan niet in de zakelijke zin. Meer: fijne mensen ontmoeten, leren van elkaar, praten over wat je maakt. En wat voor bedrijf is de VPRO, en is dat leuk? Dat een beetje.”
Waar kijk je het meest naar uit in je maakproces?
“Je maakt je natuurlijk altijd zorgen: gaat het wel lukken? Maar laatst dacht ik ineens: jeetje wat is dit leuk en het komt sowieso goed. Straks heeft iedereen iets vets gemaakt, en dat is het leukste.
Maar eigenlijk kijk ik het meest uit naar het filmen zelf. Dat moment waarop je met mensen bent, met mijn hoofdpersonage bijvoorbeeld, dat vind ik het fijnste. Dan ontdek je die wereld echt. En het monteren, dat vind ik ook heel mooi. Dan kijk je heel geconcentreerd naar iemand, je hoeft niet met jezelf bezig te zijn. Dat vind ik het bijzondere eraan.”
James Whistler (26)
Kun je jezelf even voorstellen?
‘Ik ben James, oorspronkelijk grafisch ontwerper, filmmaker en muzikant. In film leg ik vaak de focus op geluid.’
Wat heb jij als subcultuur, en waarom heb je daarvoor gekozen?
“Mijn onderwerp voor SUB is de derde generatie Indische Nederlanders, en hoe zij door middel van artistieke disciplines uiting geven aan hun expressie. Ik ben zelf ook Indisch, en het is altijd al een doel geweest om dat te verwerken in de films die ik maak. Dus het is zowel een persoonlijke zoektocht als het willen laten zien van deze gemeenschap”
Wat hoop je te leren of mee te nemen van dit project?
“Ja, vooral veel bewuster zijn van de stappen die ik maak in het proces. Dus veel leren van mensen die ervaring hebben in film, maar ook mensen die juist gespecialiseerd zijn in kleinere onderdelen van het proces, mensen die alleen in research zitten, of in geluid, of regie of cameravoering.
Op filmgebied heb ik mezelf veel aangeleerd, dus mijn doel is vooral om te leren hoe ik de balans kan vinden tussen mijn autonome stijl en meer bewustzijn in het proces. Zodat ik een professionelere slag kan maken. En vooral ook veel netwerken.”
Waar kijk je het meest naar uit in je maakproces?
“Het filmen sowieso wel, omdat ik denk dat het best anders gaat worden dan ik normaal doe. Normaal werk ik heel intuïtief, heel snel, zonder echt een researchperiode. Dus ik heb wel zin in het filmen over een paar weken. Maar ook gewoon in hier zijn, rondlopen in het gebouw, aanvoelen hoe zo’n workflow binnen een organisatie werkt en dat meenemen naar hierna.”
Jodie Cranen (23)
Kun je jezelf even voorstellen?
“Ik ben Jodie, net afgestudeerd aan de regieopleiding van de toneelacademie in Maastricht. Ik hou me bezig met nieuwe media en nieuwe manieren van verhalen vertellen. Ik haal veel inspiratie uit de game-industrie, popcultuur, mode… Ik ben echt een visuele maker, ik probeer vaak met zo weinig mogelijk tekst en zoveel mogelijk beeld te werken.”
Wat is jouw subcultuur, en waarom heb je daarvoor gekozen?
“Ik heb gekozen voor de ultieme fan: mensen die in de rij staan voor hun idool, voor een acteur, game, of film, bijvoorbeeld bij Comic Con. Het is een soort samensmelting van cosplay en fan-cultuur.
Ik ben zelf ook een enorme nerd, ik hou van games en films. Ik heb ook gewerkt bij een gamewinkel, en ging vaak met mijn broertje naar Comic Con. Dat is gewoon een wereld vol kleur en energie. Ik dacht: dat is visueel fantastisch, maar er zit ook een verhaal in over passie en toewijding.”
Wat hoop je te leren of mee te nemen van dit project?
“Ik hoop nieuwe mensen te leren kennen, zoals ik al zei is ik ben net afgestudeerd en ken nog heel erg mijn eigen schoolbubbel. Ik wil vooral leren hoe je werkt binnen het verticale format, qua montage, dramaturgie, en hoe je de aandacht van het publiek vasthoudt op zo’n platform. Dat lijkt me heel interessant, want ik denk dat daar echt de toekomst ligt.”
Waar kijk je het meest naar uit in je maakproces?
“Ik ben aan het overwegen om weer met een camerapersoon te werken. Dat lijkt me heel vet. En ik heb er zin in om iemand echt een stem te geven en mooi in beeld te zetten, in een vet kostuum bijvoorbeeld. En sowieso: gewoon weer op set staan. Dat kriebelt altijd een beetje.”
Lakaaysha van Ewijk (26)
Zou jij jezelf kunnen voorstellen?
"Ik ben Lakaaysha van Ewijk, filmmaker en kunstenaar uit Amsterdam. Ik maak experimentele films over de maatschappij - altijd vanuit mijn eigen lens. Ik verslind all kinds of media from all over the world en wil dat je dat ziet in mijn werk. Het bewegende beeld is voor mij het meest complete medium: je kunt er alles in kwijt én het toegankelijk maken als je wil.
Ik vind het moeilijk mijn werk in thema's af te bakenen omdat ik zoveel misschien te veel interessant vind, maar de maatschappij is altijd wel het centrale thema. Op termijn wil ik meer fictionele en documentaire filmprojecten realiseren. Op dit moment? Mijn eigen pad bewandelen en mijzelf zo te positioneren om te kunnen maken wat ik wil maken."
Wat is jouw subcultuur, en waarom heb je daarvoor gekozen?
"In Gen C zoom ik in op christelijke jongeren. Mijn vraag: hoe vertolkt de infameuze Gen Z het 2000 jaar oude Christendom?
Het voelt als een onverwachte keuze, maar voor mij eigenlijk niet - ik ben opgegroeid in de kerk. Wat me fascineert is dat deze nieuwe generatie christelijke jongeren een compleet andere positie inneemt. Ze zijn meer verbonden met de maatschappij, hebben hun eigen stijl, eigen muziek, spreken hun eigen taal. Ze maken het Christendom eigentijds zonder het los te laten. Daar wil ik naar kijken: die zingeving, die betekenis, die nieuwe identiteit."
Wat hoop je te leren of mee te nemen van dit project?
"Dit is mijn eerste project puur voor social media, en ik hoop dat het niet mijn laatste is. Ik ben heel Gen Z in mijn aanpak: ik schiet constant video's en foto's waar ik uiteindelijk niks mee doe, of ik maak weer zo'n reel met vage beelden die deep down nergens over gaan. Met SUB kan ik eindelijk digitale storytelling doen op een manier die écht iets betekent. Daar wil ik beter in worden."
Waar kijk je het meest naar uit in je maakproces?
"Dat ik eindelijk zonder schaamte kan maken. Ik werk soms wekenlang aan Instagram posts terwijl ik niet eens veel volgers heb - wat objectief gezien een beetje gênant is, maar ik vind Instagram gewoon fantastisch. Ik heb zo'n enorme drafts folder vol video's die ik nooit postte omdat ik niet wist hoe ze ontvangen zouden worden. Dat heeft mij veel gelimiteerd."
Bij VPRO SUB wordt dat experimenteren voor sociale media juist gewaardeerd. Je mag twijfelen, je mag tijd investeren, je mag weird zijn. Voor mij is dat nieuw: maken met purpose voor een platform dat dat begrijpt."
Piet van den Reek (27)
Kun je jezelf even voorstellen?
“Ik ben Piet, 27 jaar, woon in Amsterdam. Ik heb politicologie gestudeerd en daarna journalistiek. Naast dat ik ook een paar cursussen documentaire heb gevolgd. Mijn werk is meestal observerend en maatschappelijk, met een kritische blik, maar ik hou ook van het alledaagse.”
Wat is jouw subcultuur, en waarom heb je daarvoor gekozen?
Ik heb gekozen voor pedal bikelife, jongens die op fietsen, een soort mix tussen de BMX en een mountain bike, stunts doen, wheelies, combo’s, soms rakelings langs auto’s en trams. Een van de doelen is om zo dicht mogelijk langs obstakels te gaan en dan op het laatste moment uit te wijken, dat noemen ze “swerven”.
Ik vind het een interessante subcultuur omdat het iets heel moois en kunstzinnigs heeft, maar tegelijkertijd roept het bij veel mensen negatieve reacties op. Dat contrast vond ik interessant. Het is een cultuur die uit wijken komt waar vaak minder kansen zijn, en dat geeft het ook een bepaalde lading.”
Wat hoop je te leren of mee te nemen van dit traject?
“Het is de eerste keer dat ik zoiets maak voor een omroep, dus ik wil leren hoe je stijl en inhoud kunt combineren. Hoe je een verhaal opbouwt, hoe je het visueel sterk maakt, maar ook inhoudelijk klopt. En natuurlijk: nieuwe mensen leren kennen, dat is ook belangrijk.”
Waar kijk je het meest naar uit in je maakproces?
“Ik ben al een keer mee geweest om te filmen, en dat was echt fantastisch. We hadden een bakfiets gehuurd, ik zat voorin met de camera, en we reden met dertig man door de stad. Superchaotisch, trams, boze blikken, maar die energie is geweldig. Dus ja, het filmen. En daarna de montage: muziek eronder, beelden kiezen, het verhaal bouwen. Daar kijk ik ook erg naar uit.”
Sterre van der Spek (27)
Kun je jezelf even voorstellen?
“Ik ben Sterre, en ik denk dat ik mezelf zou omschrijven als documentairemaker. Ik heb veel in verschillende rollen gewerkt, research, productie, en nu dus als maker. Mijn werk gaat vaak over jongeren en jeugdcultuur. Niet per se met een voorbedachte raden maar ik kom daar steeds weer op uit. Er zit iets onbevangens in die verhalen dat me aantrekt. En dat het vaak ook gaat over het zoeken naar identiteit en een plekje vinden. Niet dat dat ooit stopt maar ik denk dat dat duidelijker is bij verhalen bij jongeren.”
Wat is jouw subcultuur, en waarom heb je daarvoor gekozen?
“Mijn subcultuur is Witchtokkers, jonge mensen, vaak meiden, die zich op TikTok of Instagram uiten als heksen. Het is een soort nieuwe vorm van hekserij, met rituelen en symboliek, maar dan in een moderne context.
Eerlijk gezegd trok het me eerst juist aan omdat het zó ver van mij afstaat. Ik ben veel te nuchter voor zoiets. Maar hoe meer ik me erin verdiepte, hoe meer ik begreep dat het eigenlijk gaat over houvast vinden in een wereld die snel en chaotisch is. Het gaat om bewust leven, manifesteren, grip houden op je leven. Dat vond ik heel mooi.”
Wat hoop je te leren of mee te nemen van het project?
“Vooral samenwerken met andere makers. Dat je in een vroeg stadium je plan durft te delen, er met anderen over praat, en daar beter van wordt. En ook leren om sneller keuzes te maken, omdat het traject zo kort is.”
Waar kijk je het meest naar uit in je maakproces?
“Het draaien. Nu voelt het nog een beetje alsof ik zoekende ben, maar straks, als ik ga draaien, vallen de puzzelstukjes hopelijk op hun plek. Ik ga onder andere mee naar rituelen, waar ik veel zin in heb. En ook de montage, dat proces van alles bij elkaar brengen, daar kijk ik naar uit.”