De Hyper-Theremin van Jan-Bas Bollen
Componist en performer Jan-Bas Bollen laat op 6 december in Vrije Geluiden op NPO Radio 4 zijn ‘HyperTheremin’ horen: een
door hem zelf ontwikkeld elektronisch instrument, dat in speelwijze
grote overeenkomsten vertoond met de klassieke theremin.
De in 1961 in Amsterdam geboren componist is onder meer gespecialiseerd in elektronische muziek. Een beperking van gangbare, of zo je wilt 'traditionele' elektronische instrumenten is dat die als interface bijna altijd van een keyboard gebruikmaken. Met als nadeel dat je je handen nodig hebt voor het bespelen, en dus geen mogelijkheid met hebt om tegelijkertijd de klank te veranderen - waarvoor je (meestal met knopjes) een aantal parameters moet zien te wijzigen. En natuurlijk: met een muis of joystick heb je meer mogelijkheden, maar voor Bollen is dat nog altijd niet ideaal. Wat hem fascineerde waren 'de handen' van Michel Waisvisz - een instrument dat handbewegingen omzette in klanken, maar wel nog gebonden was aan stekkers en kabeltjes.
Een sensor die handbewegingen registreert en waarmee je de computer kan aansturen - gewoon zó van de plank in de elektronica-winkel, dat was het geheim van de smid, en na een aantal jaren experimenteren kon Bollen zijn alternatieve interface laten zien, en horen natuurlijk. Het is overigens niet niks: het apparaatje leest 60 frames per seconde, en in elk frame worden 330 informatiestromen gegenereerd: de fijnste bewegingen van de vingers, de stand van de handen, de ruimte daartussen, de hoek ten opzicht van de toeschouwer enzovoort. Op de Uitmarkt en tijdens concerten in het Amsterdamse Orgelpark, onder andere; en in december 2020 in een duoconcert met altviolist Oene van Geel in Splendor. Het live-optreden op Radio 4 is ook te zien via de webcam - een bijzondere ervaring want behalve een enorm scala aan klanken genereert Bollen ook adembenemende, abstracte visuals.
”slow sharpness" is mede mogelijk gemaakt door het Fonds Podiumkunsten NL.
Het is afkomstig van het album Milieu1, te beluisteren en verkrijgbaar op https://bazr.bandcamp.com/.
De drie nieuwe werken voor HyperTheremin zijn mede mogelijk gemaakt door het Stimuleringsfonds Creatieve Industrie NL.
23:04:57 START
CD Medieval and Renaissance Music for Advent (Naxos 8.573260)
Pierre de la Rue: Missa Conceptio Tua - Kyrie
Schola Antiqua of Chicago
3’30”
23.09
CD Milieu1 (eigen uitgave componist https://bazr.bandcamp.com/track/slow-sharpness)
BAZR: Slow Sharpness
BAZR
4’00”
23.20
LIVE
Jan-Bas Bollen: ViiR
Jan-Bas Bollen [hyper theremin]
7’00”
LIVE
Jan-Bas Bollen: RotStuk VioolTroep
Jan-Bas Bollen [hyper theremin]
5’00”
LIVE
Jan-Bas Bollen: The Red Morton Basket
Jan-Bas Bollen [hyper theremin]
6’00”
23.51
CD Medieval and Renaissance Music for Advent (Naxos 8.573260)
Pierre de la Rue: Missa Conceptio Tua - Agnus Dei
Schola Antiqua of Chicago
4’10”
Zie je hier geen video's? Klik dan >>hier nogmaals om die video's te zien:
