In Nederland kan je, als je niet meer wilt leven, een aanvraag doen voor euthanasie met behulp van een arts. Sommige mensen die hiervoor niet in aanmerking komen, proberen uit wanhoop soms online aan andere middelen te komen om hun leven te beëindigen. Nembutal is een van deze middelen. Olax (36) deed meerdere pogingen om Nembutal te bestellen, maar werd telkens opgelicht.

Het is 2017. Er valt een pakketje met wit poeder op de deurmat van Olax. Hij heeft die week online het zelfdodingsmiddel Nembutal besteld. Dit illegale medicijn zou zorgen voor een pijnloze dood. Hij is blij dat het hem eindelijk gelukt is om het middel te bemachtigen. Hij neemt het volgens de bijgeleverde instructies in, samen met een antibraakmiddel en een hele hoop slaappillen.

Denk je aan zelfdoding? Neem dan 24/7 gratis en anoniem contact op met 0800-0113 of chat op 113.nl.

'Pijnloos, stil en vredig'

Al  zo lang als Olax zich kan herinneren, denkt hij aan de dood. “Als jong kind had ik bedacht dat achttien wel een mooie grens zou zijn om uit het leven te stappen. Dit is uiteraard niet gelukt, maar die gedachte is continu bij me gebleven.” Vanaf zijn negentiende doet Olax meerdere zelfdodingspogingen. “Ik moet een plan hebben waarbij het pijnloos, stil en vredig kan zonder dat het al te veel impact heeft op mijn nabestaanden. Nembutal, een middel dat ook voor euthanasie gebruikt wordt, leek daar een goeie optie voor.” Olax gaat op zoek en komt terecht op websites die het middel lijken te verkopen. De sites die hij vindt, gaan er steeds onbetrouwbaarder uitzien. Toch is dat voor hem geen reden om van zijn plan af te stappen. “Je weet van tevoren al dat de kans dat je het ook echt gaat krijgen heel erg klein is. Maar ja, je probeert het toch want je bent wanhopig.” 

Nembutal

Olax is dus op zoek naar Nembutal, een middel dat af en toe door dokters wordt gebruikt om euthanasie uit te voeren. Als je er de bevoegdheid niet voor hebt, is het bezit en verkoop verboden in Nederland. Het medicijn verdooft het centrale zenuwstelsel en zorgt ervoor dat de ademhaling stopt. Omdat dit door veel mensen wordt gezien als een humane manier van sterven, bieden online dealers het middel illegaal aan. 

Bestelling 

In eerste instantie zien de websites die Nembutal claimen te verkopen, er betrouwbaar uit. Dokters in witte labjassen lachen je vriendelijk toe. Aan de onderkant van je computerscherm verschijnt een chatvenster met een verwelkomend berichtje: ‘Hallo! Hoe kan ik je van dienst zijn?’ Maar, er blijken een aantal eigenaardigheden op de website te staan. De teksten staan vol grammaticale fouten, de getuigenissen van tevreden klanten zijn slordig in elkaar geflanst en ook de afbeeldingen van de medicijnen zien er amateuristisch uit. Niet zoals die van een officiële apotheek, maar alsof de eigenaar thuis snel even wat foto’s heeft gemaakt. 

Nadat Olax een online formulier heeft ingevuld, komt hij voor het eerst in contact met een verkoper. Na heen en weer gemail en onderhandelingen, komen ze uit op een prijs van 300 euro voor 15 gram Nembutal - de dosis die Olax nodig zou hebben om niet meer wakker te worden. De verkoper legt Olax uit hoe hij de betaling kan regelen via Western Union, een service waarmee zonder tussenkomst van een bank geld kan worden overgemaakt naar het buitenland. Olax maakt het bedrag over, en dan begint het wachten.

De bezorging verloopt stroef. De track-and- trace code die Olax zou ontvangen, blijft uit. Ook laat de verkoper, die eerder steeds snel reageerde, steeds langer niets van zich horen. Dan krijgt Olax bericht dat hij moet gaan bijbetalen. Het pakketje zou namelijk worden vastgehouden bij de douane. Pas als hij meer geld overmaakt, komt de bestelling zijn kant op. “En dat was het moment dat ik dacht: nu gaat hij meer geld vragen en proberen er een slaatje uit te slaan.” Olax vertrouwt de zaak niet meer en vraagt of hij zijn geld terug kan krijgen. Tevergeefs: van de verkoper hoort hij niets meer.

Eind 2020 vindt een grote explosie plaats in een farmaceutische fabriek in Taiwan. Deze fabriek was de grootste aanleveraar van het actieve ingrediënt van Nembutal. Na de explosie ontstond wereldwijd een groot tekort aan Nembutal, ook in de legale sectoren die van het middel gebruik maken, zoals de diergeneeskunde. De kans dat je na het plaatsen van een bestelling daadwerkelijk Nembutal ontvangt, is daarmee nihil. Voor mensen die willen weten of een bepaalde website bekendstaat om oplichting met Nembutal, heeft Exit International, een organisatie die strijdt voor een legaal middel voor iedereen die zelf zijn leven wil beëindigen,  een site gemaakt waar oplichters vermeld staan: www.Nembutalscams.com.

Onrechtvaardig

Desondanks zoekt Olax verder. Hij doet in totaal drie pogingen om het middel te bestellen. Ook bij zijn tweede poging om Nembutal te bestellen, ontvangt hij niets. Maar bij de derde poging is het raak: Hij ontvangt een zakje met poeder en neemt dat in. Maar de volgende ochtend wordt hij toch verdwaasd wakker. Al snel maakt zijn verwarring plaats voor woede. Hij is vooral boos op degene die hem het poeder heeft verkocht. “Ik kan er met mijn kop niet bij waarom iemand zoiets zou doen. Er wordt mij hoop geboden op een einde aan mijn leven, alleen maar om het weer de grond in te stampen. Er is mij enorm veel onrecht aangedaan.”

Olax overweegt kort om met zijn verhaal naar de politie te stappen, om zo te voorkomen dat nog meer mensen kunnen worden opgelicht, maar ziet daar uiteindelijk toch van af. “Het zou toegeven zijn dat je iets hebt gedaan wat niet mag, namelijk medicijnen bestellen waar niet in gehandeld mag worden in Nederland.” Om deze reden heeft Olax ook nauwelijks meer bewijs van het kopen van Nembutal - uit  angst voor de politie heeft hij bijna alles gewist.

Er zijn slachtoffers van oplichting met Nembutal die wel naar de politie stappen. Bij het Landelijk Meldpunt Internetoplichting zijn sinds 2021 64 aangiftes gedaan vanwege oplichting met zelfdodingsmiddelen. Om hoeveel slachtoffers het in totaal gaat, is echter moeilijk te zeggen. Uit onderzoek dat het Centraal Bureau voor de Statistiek in 2023 publiceerde,  blijkt dat slechts 25% van de slachtoffers van online oplichting daar aangifte van doet. Het percentage slachtoffers van oplichting met zelfdodingsmiddelen dat naar de politie toestapt, ligt vermoedelijk nog vele malen lager. Dit zegt Herman Rutten, projectvoorbereider van het Landelijk Meldpunt Internetoplichting van de politie. “Het is het topje van de ijsberg wat je ziet. Want de mensen weten zelf ook dat ze met een product bezig zijn dat niet via legale wegen te verkrijgen is. Hetzelfde als ik drugs zou kopen online en ik krijg niet geleverd. Ik denk niet dat ik dan zelf aangifte zou doen.” 

Als je hebt geprobeerd om een illegaal middel te bestellen, maar je hebt niets binnen gekregen, pleeg je geen strafbaar feit. Je kan dus aangifte doen bij de politie, en zal dan niet worden vervolgd. Gijs van der Linden, teamleider Landelijk Meldpunt Internetoplichting, zegt dat het belangrijk is om toch aangifte te doen. “Als je opgelicht bent, adviseren wij om toch aangifte te doen bij de politie. Die aangifte kan digitaal gedaan worden, maar we hebben liever dat je langskomt om er persoonlijk over te vertellen.” Ondanks dat kan de politie slechts beperkt iets voor slachtoffers betekenen. Omdat de oplichters veelal vanuit het buitenland opereren, kan de politie hen moeilijk vervolgen. De politie kan de eigenaar van de site vriendelijk verzoeken deze offline te halen, maar in de praktijk gebeurt dat bijna nooit. En wanneer een hostingbedrijf op verzoek van de politie besluit om een website offline te halen, duikt er een paar dagen later geheid weer een nieuwe site op.

Ruimte voor andere dingen dan zijn doodswens

Omdat Olax er geen vertrouwen meer in heeft dat hij aan Nembutal kan komen, slaat hij een andere weg in. “In de twee weken voor mijn laatste poging heb ik praktisch al mijn spullen weggegooid. Ik heb alleen mijn computer gehouden, omdat er afscheidsbrieven opstonden, en mijn telefoon in het uiterste geval van nood.” Ondanks dat Olax er niet vanuit ging dat hij hem nodig zou hebben, was hij blij dat hij zijn telefoon had bewaard. “20 minuten later, toen ik weer bij bewustzijn kwam, bleek dat ik dat uiterste geval van nood had bereikt. Ik ben heel blij dat ik toen iemand heb kunnen bellen.” 

Na Olax’ laatste poging, waardoor hij zonder huis kwam te zitten, werd hij opgevangen door de GGZ bij hem in de buurt. Via hen heeft hij uiteindelijk weer een huis gekregen, en kreeg hij hulp bij therapie en medicatie. Het is voor Olax de eerste keer dat hij zich beter begint te voelen. “Dat gevoel vind ik lastig. Ik heb altijd geleefd met een doodswens, en daar ook een zekere bescherming in gevoeld. Maar die geborgenheid, die is heel erg weggevallen de afgelopen maanden.” Door de therapie heeft hij nu meer ruimte in zijn hoofd om dingen toe te laten die niet gaan over zijn doodswens. “Ik durf te zeggen dat het goed gaat, maar dat betekent niet dat ik wil leven.”

 

Denk je aan zelfdoding? Neem dan 24/7 gratis en anoniem contact op met 0800-0113 of chat op 113.nl.

achtergrond

De donkere wereld van de illegale handel in zelfdodingsmiddelen

Wat als je klaar bent met leven maar niet in aanmerking komt voor euthanasie? Sommige mensen kiezen ervoor zelf op zoek te gaan naar een humane manier om te sterven. Online proberen zij daar de juiste middelen voor te vinden. Een van die middelen is het illegale medicijn Nembutal. Via talloze websites kun je dit bestellen. Maar er blijken mensen te zijn die misbruik maken van deze kwetsbare groep. In Argos kijken we hoe deze internationale oplichtingspraktijken in elkaar zitten.

Geen tijd om te wachten op euthanasie

Steeds meer mensen in Nederland willen euthanasie en dat zorgt voor problemen. Op papier is alles goed geregeld, maar in de praktijk moeten mensen vaak langer wachten dan hen lief is.

Een levensgroot geschenk: orgaandonatie na euthanasie

In de zomer van 2020 ging de veelbesproken nieuwe donorwet in. Mensen die hun keuze niet bij de overheid opgeven zijn automatisch donor. Ondanks een recordaantal orgaandonaties is de wachtlijst nog lang. Afgelopen jaar overleden er 292 mensen die op de wachtlijst stonden.