luister op je favoriete podcastplatform

Geen kleine man bestaat uit een verhalende audiodocumentaire en vijf bonus interviews, die elk dieper ingaan op een onderwerp dat even aan bod kwam in de documentaire.

ga snel naar

over de podcast

Vanaf haar zeventiende wordt Sofie (35) geteisterd door angstaanvallen. Eerst eentje. Vreemd. Dan nog één. Wat is dit? Tot ze dagelijks naar adem snakt in de aula, de trein, de concertzaal... Sofie zoekt hulp: bij haar huisarts, de fysiotherapeut, de psychotherapeut. Maar ze staan voor een raadsel. Tien jaar lang probeert Sofie te leven met de angst. Tot die plotseling verdwijnt als hij gekomen is… wanneer ze stopt met haar anticonceptiepil. Waarom heeft tien jaar lang geen enkele medisch geschoolde professional de link gelegd tussen haar hormonale anticonceptiemiddel en de angst?  Waarom heeft zijzelf, noch iemand uit haar omgeving hieraan gedacht?

Wat weten we eigenlijk over dat vrouwenlichaam en de impact van hormonen? Zijn er nog andere aandoeningen die zich verstoppen in dat vrouwenlijf, waar we, ondanks onze hoogstaande gezondheidszorg en geëmancipeerde maatschappij, fundamenteel te weinig over weten?

Want vrouwen zijn toch… geen kleine mannen? Lang werd het vrouwenlichaam echter wel zo bekeken: hetzelfde, enkel wat lichter gebouwd en met andere geslachtsorganen dan haar mannelijke tegenpool. Medicatie, diagnoses, onderzoeken: alles is gebaseerd op het prototype van het mannenlichaam. Hierdoor liep kennis over het vrouwenlichaam achterstand op, met heel wat problemen tot gevolg tot op de dag van vandaag. Zo ervaren vrouwen opvallend vaker bijwerkingen van medicatie dan mannen en worden bepaalde aandoeningen, zoals hart-en vaatziekten, endometriose en ADHD, moeilijk, (te) laat of niét bij vrouwen herkend.

De laatste jaren is er hoop: de wereldgezondheidsorganisatie trok aan de alarmbel. Er is nood aan ‘gendersensitieve geneeskunde’. Wat weten we intussen wél over dat vrouwenlichaam en wat moet nog onderzocht worden? In Geen kleine man komen verschillende professionals dit raadsel mee oplossen, onder wie professor Toine-Lagro Janssen, onderzoeker Aranka Ballering, cardiologe io Chahinda Ghossein en vele anderen. Ook krijgen de vrouwen een stem wier leven getekend is door een lange zoektocht naar een diagnose.

Geen kleine man houdt het midden tussen een onderzoeksdocumentaire en een menselijk, meeslepend verhaal.

verdiepende interviews

Gendersensitieve geneeskunde is een breed, complex en boeiend thema. Geen kleine man bestaat uit een verhalende audiodocumentaire en vijf bonusafleveringen, die elk dieper ingaan op een onderwerp dat even aan bod kwam in de documentaire.

Geen kleine man is een podcast van productiehuis Slowpony in coproductie met VPRO/NPO Radio 1. De serie is tot stand gekomen met steun van deBuren, Vlaams-Nederlands Huis voor cultuur en debat, VRT en Fonds Pascal Decroos.

achtergrond makers

AudioCollectief SCHIK bestaat uit Mirke Kist, Siona Houthuys & Nele Eeckhout. Hun eerdere serie BOB ging in première op het IDFA, won De Tegel publieksprijs en de Dutch Podcast Award. De podcast El Tarangu is door de Stichting Verhalende Journalistiek verkozen tot een van de beste verhalende projecten van 2019 en was genomineerd voor een Tegel. SCHIK maakte ook de serie Laura H. voor uitgeverij Das Mag. 

Sofie Peeters is documentairemaker & journalist, met haar eindwerk Femme de la rue deed ze stof doen opwaaien. Deze documentaire over straatintimidatie leidde tot het ontstaan van de antiseksismewet in België. Gendergerelateerde thema’s vormen de rode draad door Sofie’s werk. Eind 2017 ontving ze een prijs van het Instituut voor de gelijkheid van vrouwen en mannen.

Slowpony is het Vlaams-Nederlands podcastproductiehuis van AudioCollectief SCHIK en eindredacteur/producent Randy Vermeulen.

Research & regie Mirke Kist, Nele Eeckhout, Siona Houthuys & Sofie Peeters
Montage & sound-design Mirke Kist, Nele Eeckhout en Siona Houthuys
Muziek Liew Niyomkarn
Mixage Brandon Grötzinger
Vormgeving From Form
Additionele research en montage-assistentie Milou van Hirtum
Producent & eindredactie Slowpony Randy Vermeulen
Eindredactie VPRO Anton de Goede
Producent VPRO Ymke Kreiken
Eindredactie VRT Layla El-Dekmak

bonusinterview 1: Endometriose

'Ik ben ervan overtuigd dat door de moeilijke diagnosestelling een hoop patiënten onder de radar zitten.'

In deze aflevering gaat Nele Eeckhout van AudioCollectief SCHIK in gesprek met dokter Wim Decleer en osteopaat Colette Peeters over endometriose, een chronische ontstekingsziekte van het lichaam, voornamelijk in de buikholte. Wereldwijd zouden hier minstens 200 miljoen mensen, waarvan het grootste deel vrouwen, mee rondlopen. Hoe uit deze ziekte zich? Wat zijn de bijkomende klachten? En hoe is dit te behandelen?

Hoewel er nog veel onderzoek nodig zal zijn, slaan Peeters en Decleer de handen ineen om endometriose patiënten te helpen – een bijzondere samenwerking tussen de reguliere en alternatieve geneeskunde. Peeters is als osteopaat gespecialiseerd in gynaecologische aandoeningen en fertiliteit en Dr. Decleer is diensthoofd van het fertiliteitscentrum van het Jan Palfijn ziekenhuis in Gent.

bonusinterview 2: Hart- en vaatziekten

In deze aflevering gaat Siona Houthuys van AudioCollectief SCHIK in gesprek met Hester den Ruijter, Hoogleraar Hart- en vaatziekten bij vrouwen. Wereldwijd zijn hart- en vaatziekten doodsoorzaak nummer één bij vrouwen. Ook in Nederland en België overlijden dagelijks meer vrouwen dan mannen aan hartfalen. Toch is er nog altijd een achterstand in wetenschappelijk onderzoek rond vrouwelijke hartpatiënten. Hester en haar team van het UMC Utrecht proberen hier een inhaalslag in te maken.  

bonusinterview 3: ADHD en ASS bij vrouwen

'Blijkbaar vinden wij dromerige, verlegen meisjes die wat angstig en teruggetrokken zijn, niet zo’n probleem. Dat zegt natuurlijk ook iets over dat we niet zo goed kijken naar meisjes.'

Deze aflevering gaat over ADHD (Attention Deficit Hyperactivity Disorder) en ASS (Autisme Spectrum Stoornis). Hoe kan het dat deze stoornissen bij vrouwen vaak over het hoofd worden gezien? Wat heeft het zogenoemde camoufleren hiermee te maken? En hoe beïnvloeden hormonen deze aandoeningen?

Mirke Kist van AudioCollectief SCHIK gaat op zoek naar antwoorden bij klinisch psycholoog Els Blijd-Hoogewys van INTER-PSY en voorzitter van FANN, en psychiater Sandra Kooij, hoofd van het specialisme 'ADHD bij volwassenen' bij PsyQ in Den Haag en bijzonder hoogleraar aan de VU.

bonusinterview 4: Racisme en andere vormen van discriminatie in de zorg

'Ik denk dat zorgverleners niet expres discrimineren. Dat gebeurt vaak onbewust. En dus is het ook lastig om aan te wijzen tot het moment dat het zichtbaar wordt gemaakt. Want het is zó genormaliseerd dat we het niet meer zien.'

In deze aflevering gaat Mirke Kist van AudioCollectief SCHIK in gesprek met Bahareh Goodarzi.  Bahareh is verloskundige, docent bij de Academie Verloskunde Amsterdam Groningen en onderzoeker bij de afdeling Verloskundige Wetenschap, AVAG/APH/VUmc/Amsterdam UMC.

De Black Lives Matter-beweging heeft haar aangezet tot nadenken over diversiteit, inclusie en discriminatie binnen de (geboorte)zorg. Op welke manier maken we racisme en andere vormen van discriminatie het 'probleem van de ander'? Wat moet er politiek en maatschappelijk gezien veranderen om betere zorg te verlenen aan iedereen? En hoe kunnen we kleine en grote daden van verzet plegen?

In dit interview haalt Bahareh verschillende onderzoeken aan. Hieronder verwijzen we naar een aantal van deze bronnen. Zo kan je hier het onderzoek over de verschillen en oorzaken van verschillen in Nederland vinden. 

Het onderzoek over pijnbeleving dat Bahar aanhaalt kan je hier vinden. De studie naar het effect van racisme op witte mensen kan je hier lezen. Actueel onderzoek naar discriminatie in de zorg kan je o.a. hier en hier vinden. Informatie over het besluit VWS inzake de tolkentelefoon lees je hier.

Bahareh en Mirke spreken in de aflevering over de NICE richtlijn. De conceptversie hiervan leidde naar veel discussie, daarover kan je hier en hier meer lezen. Er zijn steeds meer richtlijnen die de categorie ‘etniciteit/ras‘ verwijderen in de geboortezorg. Een andere bekende is de richtlijn vaginale bevalling na een keizersnede, daarover kan je hier en hier meer lezen. 

In de podcast wordt verwezen naar informatie uit de boeken White Fragility van Robin Diangelo. Andere boeken die Bahareh aanraadt zijn Medical Bondage van Deidre Cooper Owens en The Woman in the Body: A Cultural Analysis of Reproduction van Emily Martin.

Bahareh spreekt in de aflevering over dat bewustwording, organisatie en het uitspreken belangrijke stappen zijn voor zorgverleners in het doorbreken van systemen van discriminatie. Een tool hiervoor is bijvoorbeeld de impliciete bias test. Deze test raadt zij ook aan voor (toekomstige) zwangeren. Ook verwijst ze naar de campagne 3 goede vragen.

Op deze pagina en hier en hier vind je meer informatie over belangenverenigingen voor zwangeren en barenden. In de podcast wordt verwezen naar de actie Five x more, daarover kan je hier meer info vinden. 

Binnen de geboortezorg is de AVAG de eerste opleiding en de KNOV de eerste beroepsorganisatie die zichtbaar standpunt inneemt en zich uitspreekt over diversiteit, inclusie en anti-discriminatie. Het statement van de KNOV kan je hier vinden.

bonusinterview 5: Mannen en andere lichamen op het genderspectrum

In de vijfde aflevering gaat journalist Sofie Peeters in gesprek met androloog-endocrinoloog Guy T`Sjoen over mannen. Lang werd het mannenlichaam als de gouden standaard gebruikt in de gezondheidszorg, maar is de zorg van de man dan perfect? Of lopen zij soms ook lang ongediagnosticeerd rond met bepaalde aandoeningen? En hoe is dat voor mensen die zich elders op het gender- en seksespectrum bevinden?

Mirke Kist van AudioCollectief SCHIK spreekt met Aike Pronk, arts en bestuurslid zorg en welzijn van het Transgender Netwerk Nederland, over de gezondheidszorg voor transgender en non-binaire personen. Want waar lopen trans en non binaire personen in de reguliere zorg tegenaan? Waarom eisten demonstranten afgelopen zomer in Amsterdam een betere transgenderzorg? En hoe kunnen hulpverleners betere zorg bieden aan deze groep?

beluister ook eens

meer van SCHIK