VPRO Tegenlicht

de kracht van Afrika

Stel dat Afrika zich in de toekomst zou opstellen als een groot machtsblok, hoe zou dat eruitzien?

zaterdag 3 december online, maandag 5 december, 22:15 uur, VPRO, NPO 2

Over ongeveer vijftig jaar heeft Afrika niet alleen de grootste groep jonge consumenten, maar ook de grootste arbeidsmarkt in handen. En er is een enorme potentie voor het ontwikkelen van groene energie. Hoog tijd dus voor een andere kijk op het Afrikaanse continent. Wat is er allemaal mogelijk als Afrika als een groot machtsblok zou opereren? 

In het nieuwe Afrika zullen zich nieuwe regio’s vormen. Sommige regio's richten zich op handel, IT en financiële dienstverlening, andere regio's zullen zich richten op de exploitatie van grondstoffen en de productie van goederen.

Redenen genoeg om de toekomst vol vertrouwen tegemoet te zien, vindt de Kameroense politiek-filosoof Achille Mbembe: ‘Over zo’n dertig jaar is de Afrikaanse bevolking verdubbeld. Als je nieuwe consumenten zoekt, is dit de laatste groeimarkt van het kapitalisme.'

‘Europa is oud en moe’, zegt Mbembe. ‘De wereld van morgen kan niet zonder Afrika. Op lange termijn zal het lot van onze planeet bepaald worden op het Afrikaanse continent – hoe onwaarschijnlijk dat nu ook klinkt.’

‘Europa zou daar niet bang voor moeten zijn’, zegt ondernemer Jadesimi. ‘Jullie zouden daar juist op in moeten springen, want de kansen liggen hier. Mensen in het Westen realiseren zich niet wat de vergrijzing in Europa betekent voor jullie pensioenen. Daarvoor zijn jullie straks afhankelijk van jonge Afrikanen, dan wil je dat dit continent economisch zo succesvol mogelijk wordt, omdat het de economische motor wordt die de wereld voortstuwt.’

De hoogste tijd dus voor een andere kijk op het Afrikaanse continent en de koloniale grenzen tussen zijn 54 landen. Hoe zou een Afrika zonder grenzen eruitzien?

Er ligt in Afrika niet alleen een enorme economische groeimarkt, het continent heeft ook de beste kaarten voor het ontwikkelen van een grootschalige groene energiesector. In de Sahara ligt nu al het grootste zonnepanelenpark van Afrika, in Kenia ligt het grootste windpark en het Congobekken heeft een enorme capaciteit op het gebied van waterkracht. ‘Afrika heeft de potentie om in de toekomst de Green Energy Super Power van de wereld te worden', constateert Amos Wemanya.

Regie: Shuchen Tan
Research: Arnout Arens, William de Bruijn & Daves Guzha
Productie: Koos van de Merbel, Olivier Schuringa & Britt Bennink
Camera: Aage Hollander & Sven Torfinn
Eindredactie: Doke Romeijn, Bregtje van der Haak & Geert Rozinga

 

 

 

lees meer

    •  

     

     

    in deze uitzending ↓

    Katchie Nzama

    travelblogger en tv-presentatrice

    Elke grens op het Afrikaanse continent oversteken, dat is de missie van de Zuid-Afrikaanse Mukhatshelwa ‘Katchie’ Nzama. De travelblogger en influencer wil via haar project Breaking Borders Afrikanen verenigen en de misstanden die de grenzen creëren, zoals de misvattingen over andere culturen binnen het continent, uit de lucht halen. 

    Dit doet ze onder andere op haar sociale media, waar ze via de hashtag #BreakingBorders haar reizen documenteert. ‘Ik hoop andere jonge Afrikanen te inspireren en te helpen door ons continent te reizen en zo meer te leren over Afrika en hun mede-Afrikanen.’

    De teller van Katchie staat inmiddels op 35 Afrikaanse landen. ‘Er bestaat het idee dat reizen door Afrikaanse landen eng is, omdat we nooit iets over Afrika horen tenzij het gewelddadig of ziektegerelateerd is. Maar ik wil juist laten zien dat Afrika veilig is, ook voor alleenreizende vrouwen.’

     

    Achille Mbembe

    politiek-filosoof

    Achille Mbembe is een van de invloedrijkste Afrikaanse denkers van deze tijd. De van oorsprong Kameroense filosoof heeft een duidelijke visie voor de toekomst van het continent: een Afrika zonder grenzen.

    Mbembe stelt dat de grenzen in het continent een overblijfsel zijn van de koloniale tijd waarin de Europeanen de landsgrenzen bepaalden. Mbembe is van mening dat Europa door middel van de grenzen nog steeds controle heeft over het continent. Daarom pleit hij voor een Afrika zonder grenzen waardoor Afrikanen in staat zijn zich vrij te bewegen over het continent, want: ‘Europa heeft niet het recht om Afrikanen in Afrika te dicteren hoe, wanneer, en of ze zich kunnen bewegen over het continent.’

    Amy Jadesimi

    ondernemer

    De Nigeriaanse Amy Jadesimi is CEO van LADOL, een logistiekbedrijf dat de eerste en grootste industriële vrijhandelszone in Afrika creëert door strategische maritieme en industriële infrastructuur aan te leggen. In vijftien jaar tijd heeft het bedrijf de haven van Lagos getransformeerd van een moerasgebied tot een moderne en duurzame industriële vrijhandelszone, wat heeft gezorgd voor de schepping van tienduizenden banen.

    Jadesimi ziet het als haar doel om met haar bedrijf als blauwdruk te dienen voor de duurzame industrialisatie van Afrika en het model over het hele continent te verspreiden. Daarnaast wil Jadesimi de groei en opkomst van inheemse bedrijven uit landen met een laag inkomen over de hele wereld ondersteunen. Volgens haar is dit een cruciale stap om ‘lokale gemeenschappen sterker te maken en een duurzamere, welvarendere en vreedzamere wereldgemeenschap te creëren.’

    Arthur Mutambara

    ingenieur en voormalig vice-primier

    ‘We moeten toewerken naar een Unites States of Africa, een land, niet een unie van soevereine staten’, zegt de Zimbabwaanse Arthur Mutambara.

    De voormalig vice-premier van Zimbabwe is een groot voorstander van het Pan-Afrikanisme, een wereldwijde beweging die het doel heeft solidariteitsbanden tussen alle etnische groepen van Afrikaanse afkomst te versterken. Pan-Afrikanisme is gebaseerd op de overtuiging dat eenheid van belang is voor economische, sociale en politieke vooruitgang van het continent.

    Mutambara zegt dat alle individuele soevereiniteiten van Afrika samengebracht moeten worden in één allesomvattende Pan-Afrikaanse soevereiniteit. Om het potentieel van Afrika optimaal te kunnen benutten moet het continent als één land opereren, onder leiding van één staatshoofd, één regering, één wetgevende macht en één gerechtelijk apparaat. Als voorbeelden noemt hij China, India en de VS.

    ‘Een United States of Africa klinkt misschien te ambitieus, onmogelijk zelfs, maar precies om deze reden moeten we ernaar streven.’  

    Amos Wemanya

    activist en onderzoeker

    Amos Wemanya leidt het Just Energy Transition onderzoek van Nairobi based denktank Power Shift Africa. Hij is gespecialiseerd in mensenrechten, klimaatrechtvaardigheid, hernieuwbare energie en rechtvaardige transities. Amos is verantwoordelijk voor het ontwikkelen van onderzoek en strategische initiatieven die de overgang naar 100% hernieuwbare energie en klimaatrechtvaardigheid in Afrika bevorderen.  

    Hij haalde zijn bul aan de Universiteit van Oxford. Voordat hij bij Power Shift Africa kwam, werkte Amos samen met Greenpeace Africa om beleid te bepleiten dat zorgt voor eerlijke toegang, bescherming en geïntegreerd beheer van natuurlijke hulpbronnen.  Hij is bestuurslid van Sustainable Development For All-Kenya, een rol die hem in staat heeft gesteld om met verschillende belanghebbenden samen te werken om groene energietechnologieën te maken voor gemeenschappen die niet op het elektriciteitsnet zijn aangesloten.

    meer verhalen over de economie

    © Rijksmuseum

    20 jaar toekomst verkennen met tegenlicht

    Dit online archief gebruikt kunstmatige intelligentie om meer dan 500 tegenlicht-afleveringen op een nieuwe manier beschikbaar en doorzoekbaar te maken. Zoek naar specifieke fragmenten, citaten en zelfs losse shots.