Het is maart 2007. Met de jaarlijkse bijeenkomst van de Israël lobby, AIPAC, als achtergrond (waar op dat moment Barack Obama, Joe Biden en Hillary Clinton proberen stemmen te verzamelen voor de aanstaande verkiezingen), spreekt Tegenlicht met voor- en tegenstanders van de hechte band tussen de VS en Israël. Zoals de neocon Richard Perle, de Libanees-christelijke Brigitte Gabriel en evangelist John Hagee en zij die kritiek leveren op die band en niet zelden ‘slachtoffer’ werden van de lobby. Zoals Congreslid Earl Hilliard uit Alabama, de historicus Tony Judt en Human Rights Watch directeur Kenneth Roth. 

De vraag die in ‘De Israël Lobby’ (het eerste deel van het tweeluik), centraal staat is in hoeverre de pro-Israël lobby het militaire- en politieke belang van Israël zelf bepaalt: kolonel Lawrence Wilkerson (ex-stafchef van minister van buitenlandse zaken Colin Powell) legt uit hoe ver de invloed van de lobby reikt in de beslissingsstructuur op het Witte Huis. Lobby, Congres, het Witte Huis en Israël zelf lijken in een verstikkende omhelzing beland te zijn. Houden de Verenigde Staten Israël staande? En hoe lang gaan ze daar nog mee door? Mag je in de Verenigde Staten wel kanttekeningen plaatsen bij die realiteit, of is de pro-Israël lobby financieel en politiek zo sterk dat de relatie tot Israël taboe is en daarmee onbespreekbaar? En wat gebeurt er met hen die het onzegbare toch aan de kaak durven stellen? Namelijk dat die onvoorwaardelijke Amerikaanse steun aan Israël ook op een dag ten einde kan komen.

En die dag kan zomaar eens dichterbij zijn dan gedacht. Want hoewel het politieke actiecomité AIPAC al miljoenen dollars in de Amerikaanse verkiezingscyclus van 2024 heeft gepompt, gaan er steeds meer en dwingender stemmen op in democratische kringen en ook binnen de Democratische Partij om de steun aan Israël te heroverwegen en geen AIPAC-bijdragen meer te accepteren. Voor Joe Biden zou dat een financiële tegenslag betekenen. De voormalige vice-president en senator is lange tijd een van de belangrijkste ontvangers van de pro-Israëlische lobby geweest: de afgelopen 34 jaar ontving hij ruim 5,2 miljoen dollar - volgens OpenSecrets het meest van alle ontvangers van het Congres. 

Hieronder kijk je ‘De Israël Lobby’ (2007). Let op: de tekst gaat door onder de aflevering.

In het tweede deel ‘Eindspel’ (2007) werken we een ‘what if’ scenario uit. Ook toen nam de nervositeit in en over het Midden-Oosten toe. Tegenlicht presenteerde met ‘Eindspel’ een onheilspellende toekomstvisie op het Midden-Oosten, ook wel de Plaats des Oordeels. Een doemscenario dat zich nu, zeventien jaar later, dreigt te voltrekken. Regisseur Marije Meerman peilde indertijd de stemmingen en meningen uit de VS, Israël en Iran over de nabije toekomst van Israël. Met in het achterhoofd een vraag die vandaag de dag alleen maar actueler geworden is: in hoeverre worden de Amerikaanse presidentskandidaten gewogen op hun pro-Israëlische standpunten? En wat zijn de gevolgen voor de regio van een eventuele heroverweging in het Amerikaans buitenlands beleid? 

Een escalatie tussen Israël en Iran werd aan verschillende experts voorgelegd. Aan Midden-Oosten deskundige Anoush Ehteshami stelde Meerman een vraag die relevanter lijkt dan ooit: ‘Wat zouden wederzijdse aanvallen van Israël en Iran betekenen voor de regio en de wereld?’

Hieronder kijk je ‘Eindspel’ (2007)