Boeken

Frank en Maarten Meester

De laatste 20 jaar is er veel veranderd in filosofisch Nederland. Ooit was wijsbegeerte in de lage landen vooral een academische bezigheid. Nu is dat wel anders. Filosofen verschijnen met regelmaat in de media om hun mening te geven over actuele kwesties. De broers Frank en Maarten Meester, zelf publieksfilosofen, beschrijven in het boek ‘Meesters in het hier en nu’ de ontwikkeling van de publieksfilosofie in Nederland.

De filosofie wint steeds meer aan populariteit buiten de muren van de academie. Met regelmaat verschijnen filosofen in de media om actuele vraagstukken met behulp van filosofie inzichtelijk te maken. De broers Frank en Maarten Meester, zelf publieksfilosofen, werpen in het boek Meesters in het hier en nu hun licht op de ontwikkeling van de publieksfilosofie in Nederland.

De afgelopen twintig jaar heeft de publieksfilosofie in Nederland een flinke opmars gemaakt. De kiem voor dit succes werd gelegd met de oprichting van Filosofie Magazine, in 1992. Het populair-filosofisch tijdschrift organiseerde er in de loop der jaren tal van activiteiten omheen, zoals De nacht van de filosofie, De maand van de filosofie, de Socrates Wisselbeker en de Denker des Vaderlands, waarmee de wijsbegeerte een steeds groter publiek wist te bereiken. De laatste jaren geldt Brandstof als een tweede katalysator, een jonge stichting die filosofische programma’s organiseert.

De toenemende populariteit van filosofie in Nederland is ook de New York Times niet ontgaan. Volgens de Amerikaanse krant stamt de brede interesse uit de jaren negentig, toen Nederlanders 'ontgoocheld begonnen te raken door neo-liberalisme, commercie en hyper-individualisme. Ze kregen behoefte aan nieuwe opvattingen over de samenleving en wat het goede leven inhield.'

Ooit was filosofie vooral een academische bezigheid. Een filosoof publiceert een artikel in een wetenschappelijk tijdschrift, dat door vakgenoten wordt gelezen. Een groot contrast met de hedendaagse publieksfilosofen, die in radio- en televisieprogramma’s optreden, columns in landelijke kranten schrijven of soms zelfs bestsellers publiceren. In de academische hoek wordt de toenemende popularisering van de filosofie wel eens denigrerend ‘filotainment’ genoemd, met als verwijt dat publieksfilosofie 'oppervlakkig, populistisch of zweverig' zou zijn.

In Meesters in het hier en nu, een boek dat in opdracht van het jubilerende Filosofie Magazine werd geschreven, reflecteren de gebroeders Meester op twee decennia publieksgerichte filosofie. Ze verwerpen de kritiek van de academische filosofen door zowel oude denkers als hedendaagse filosofen (als Rob Wijnberg, Coen Simon, Thierry Baudet en Stine Jensen) te citeren en leggen uit hoe publieksfilosofie in de huidige tijd betekenisvol kan zijn.