Daan Heerma van Voss werkte aan een boek over een man die op een ochtend wakker wordt en niets meer weet. Begin vorig jaar werd hij ingehaald door de werkelijkheid, het overkwam hem zelf. In de roman De vergeting reconstrueert hij het verloop van de dag waarop hij zijn geheugen kwijt was en doet hij ontdekkingen over het herinneren.

Zelfs als Daan Heerma van Voss het nu navertelt, beseft hij – hoewel hij weet dat alles waar is – dat het als ‘een hoge mate van bedrog’ klinkt. De scepticus wordt in De vergeting zo nu en dan zelfs aangesproken. Maar het is puur toeval dat fictie en werkelijkheid bij elkaar kwamen. Een dankbaar toeval, dat wel. Nu terugkijkend, wetende dat het bij een dag is gebleven, is hij meer overtuigd van de vitaliteit van sommige herinneringen.

De bizarre gebeurtenis deed zich ruim een jaar geleden voor. Direct na het ontwaken is hij zich ervan bewust dat het mis is. Hij weet niet waar en wie hij is. Aanvankelijk is hij verdwaasd en angstig, omdat hij niet kan duiden wat er mis is. Na ontmoetingen met vrienden, familie, doktoren en een ex-geliefde komen, die hij over zijn verleden ondervraagt, komen er steeds meer herinneringen terug.

TGA is de diagnose die bij Heerma van Voss werd gesteld, voluit transient global amnesia. Bij dit syndroom, dat zelden voorkomt, treedt een plotseling en algeheel geheugenverlies op dat doorgaans niet langer duurt dan 2 tot 24 uur. De volgende ochtend was dan ook alles weer normaal, op een flinke hoofdpijn na. In de maanden die volgen komt hij meer en meer over het geheugen te weten.

De vergeting begint met het verlangen om de dag en het geheugen te reconstrueren. Maar gaandeweg, naarmate het boek vordert, ontdekt hij dat de roman meer kan dan non-fictie. ‘Alleen de feiten is niet interessant genoeg, het gaat ook om de lading en de waardering van die feiten. Het gaat om wat het geheugen betekent’. Het boek begint als autobiografisch verslag, het werd een liefdesroman.

Twee jaar geleden organiseerde de Vlaamse politiek filosoof Thomas Decreus met een paar vrienden het grote SHAME-protest in Brussel, tegen de oneindig durende kabinetsformatie. In Een paradijs waait uit de storm schrijft hij over het belang van zulk verzet: ‘Je kunt de politiek niet aan de politiek zelf overlaten’.

Op 23 januari 2011 vond in Brussel het SHAME-protest plaats. Zo’n 34.000 Belgen lieten hun regering weten dat zij de politieke spelletjes beu waren: de onderhandelingen voor een nieuw kabinet duurden toen namelijk al meer dan tweehonderd dagen. Thomas Decreus was een van de organisatoren. Samen met vier vrienden wilde hij in eerste instantie een bescheiden demonstratie houden, maar de facebookpagina overstroomde met aanmeldingen. Voor hij het wist stonden ze met bijna veertigduizend man in Brussel.

Dat activisme is precies waar Decreus het over wil hebben. In Een paradijs waait uit de storm schrijft hij onder andere over verzet en hoe belangrijk dat is binnen een democratie. Volgens hem zit ‘het democratische van de democratie’ erin dat we onze instituties voortdurend kunnen aanpassen. In een gezonde democratie heb je mogelijkheden om je kritiek te laten horen. Daarvoor moet de kloof tussen volk en leiders wel zo klein mogelijk zijn, zegt hij. Dat kan bijvoorbeeld met referenda. Politici zijn namelijk niet geneigd zelf iets te veranderen: ‘Je kan de politiek eigenlijk niet aan de politiek zelf overlaten’, zegt Decreus.

En zeker nu niet. Decreus ziet in onze ministers een heleboel managers. Zij zien het als taak om de maatschappij te beheren. Dat betekent veel aandacht voor cijfers en grafieken; een bijna wetenschappelijke benadering van politiek. Volgens Decreus is het als burger heel lastig om daar kritisch op te zijn. Over waarden kun je namelijk praten, maar over cijfers niet zo makkelijk.