Terug naar het bejaardentehuis

Regel 1: Schrijf, als buitenlandjournalist die serieus genomen wil worden, nooit een column over je vakantie.

Regel 2: Voer, als buitenlandjournalist die serieus genomen wil worden, nooit een taxichauffeur op als bron.

Regel 3: Fuck de regels….

Ik ga voor regel 3. En wat het overtreden van regel 2 betreft: ja, de mening van de taxichauffeur die ons gedurende een uur van ons hotel aan de zuidwestkant van Hongkong Island naar het begin van de McLehose-trail  bracht, één van de fabelachtig mooie wandelroutes die de stad omringen en doorkruisen, is precies wat hij is, een steekproef van 1. Maar ik had toch zomaar het gevoel dat hij een essentiëel Hongkong-gevoel verwoordde.

Er is, overigens, nauwelijks reden om in Hongkong een taxi te nemen. Het openbaar vervoer in de stad is vrijwel perfect: bij de halte voor ons hotel aan de zuidwestkant van Hongkong-island stopten ongeveer veertig bussen. Te betreden na aanschaf van de Octopus-kaart, die behalve toegang tot al die dubbeldekkers  en mini-busjes en de veerponten ook de mogelijkheid biedt om af te rekenen in heel veel winkels in de stad. Dus we hadden ons doel  ook wel met de bus kunnen bereiken, maar de toerist zoekt optimaal gemak. En er zijn nog veel meer goedkope taxi’s dan bussen.

Ik wil maar zeggen: ze hebben het goed voor elkaar, daar in Hongkong.

Dat vond de taxichauffeur nou weer niet. De regering van Hongkong , Chief Executive Leung voorop, maakt er een potje van natuurlijk. 'Omdat hij geldt als een zetbaas van Beijing?', vroeg ik. Elegant omzeilde de chauffeur de implicatie van mijn vraag: van politiek had hij geen verstand. Wel van economie. En daar maakten Leung c.s. een puinhoop van, kijk maar hoe ver Hongkong achter blijft bij mainland China.

En ook daarom was het alleen maar goed dat Hongkong nu bij China hoorde en niet meer bij Engeland. Want in China gebeurt het.

Mijn doorvragen naar democratie liep weer dood op elegante nietszeggendheid.

Als gezegd : een steekproef van 1. En er zijn vast óók veel  inwoners van Hongkong die zich zorgen maken over het ‘One country, two systems’-akkoord dat sinds 1997 geldt en de manier waarop Beijing dat invult, getuige de paraplu-protesten van de afgelopen jaren. Maar die twee weken hebben toch ook vooral deze  twee sterke vermoedens geplant:  het draait in Hongkong om economie, economie en economie  – de hoeveelheid Tesla’s modelletje S, Maserati’s, McLarens en Ferrari’s per vierkante kilometer is vermoedelijk alleen aan de andere kant van de Chinese grens nog groter – en als de economie ergens draait is het in China.

Het beste bewijs voor die vermoedens vond ik,  na terugkomst, hier. De cijfers zijn verbijsterend:  41 procent van de Chinezen is optimistisch over de toekomst, tegenover 6 procent van de Amerikanen en 3 procent van de Fransen. Dat Hongkong met 8 procent redelijk onderaan bungelt staat in geen verhouding tot de buitengewoon energieke en dynamische wereldstad waar we twee weken de sterren uit de keuken hebben gegeten, zowel in volkse dim-sum-  en noodles-tentjes als in überhippe fusionrestaurantjes waar je frieten met truffelsaus krijgt en een geroosterde combi van bloemkool  en spruitjes met maple-bacon-chilli-jam. Waar we ons hebben vergaapt aan de combinatie van natuur en ultra-moderne stads-architectuur, beschenen zijn door neon-reclames van alle grootste en duurste wereldmerken en na twee weken naar huis gingen met het gevoel: terug naar het bejaardenhuis.

Maar omdat de Hongkong-Chinees zich op zijn beurt weer vergelijkt met de mainland-bewoner, en niet in de laatste plaats met Shengzen, dat we vanaf Lion Rock of Beacon Hill in het noorden zagen liggen, is het weer verklaarbaar. Als je na decennia voorsprong opeens die reus voorbij ziet snellen, kun je alleen maar het gevoel krijgen dat je achterblijft.

De beelden waren overweldigend. De berichten die ons hier bereiken zijn dat het volgende grote conflict in de wereld vermoedelijk gaat uitbreken in de Zuid-Chinese Zee. Omdat het een voor China onontbeerlijke levensader is waarover het absoluut de controle moet houden. De Zuid-Chinese Zee is twee weken ons uitzicht geweest en we hebben dit kunnen constateren: de hoeveelheid vrachtschepen die dag in dag uit onder ons raam voorbij kwam, was onafzienbaar. En de hoeveelheid levende have die de Chinees er ter consumptie uit opschept tart iedere berekening .

Het belang van die Zuid-Chinese Zee voor China is dus zonneklaar. Maar of de grote Aziatische reus dat zwaar gaat bevechten of dat hij zich van zijn vriendelijke kant zal laten zien, is wat mij betreft nog de vraag. Sinds het conflict met de Filippijnen door het Internationale arbitrage-hof in het nadeel van China is beslecht, zijn er tekenen dat Beijing het conflict langs diplomatieke weg wil oplossen.

Zoals het overal op de wereld zijn economische macht gebruikt om met zachte hand invloed en markten te verwerven. China’s ‘One Belt, One Road’-plan voor een nieuwe zijderoute is van een ongekende omvang en het combineert daarin precies die twee middelen: economische macht, en zachte diplomatie .

Oorlog om de Zuid-Chinese Zee? Het lijkt me zó 2015.

En vergeleken met Hongkong, laat  staan met China, zijn wij toch echt de vorige eeuw.