hoe gevaarlijk is een radicaal?

Er is beroering over de keuze van uitgeverij Bezige Bij om een boek uit te geven van Dyab Abou Jahjah. Abou Jahjah is een notoire antisemiet en daarom zou een verzetsuitgever als de Bezige Bij geen boek van hem mogen uitbrengen, vinden sommigen. Een paar auteurs overwegen zelfs de uitgeverij hierom te verlaten. Over deze beroering ontstond ook weer verontwaardiging. 'Karaktermoord' noemde Anja Meulenbelt het stuk in de Groene Amsterdammer over Abou Jahjah.

Daarom bel ik Dyab Abou Jahjah op. Want wie bepaalt wie berucht radicaal en omstreden is? Welke meningen mogen bestaan? Ik wil opheldering van de man zelf.

Hoi Dyab. Om maar meteen met de deur in huis te vallen: ben je antisemitisch?

'Haha. Nee, helemaal niet. Ik ben antizionist juist omdat ik totaal niet tegen joden kan en wil zijn. Het zionisme is een ideologie. Tegen het zionisme zijn, is een duidelijke positie innemen tegen het kolonialisme van de staat Israël. Het is in Nederland een taboe om anti-zionist te zijn. Het is een slimme strategie om elke kritiek op Israël als antisemitisme te positioneren.'

Waarom is dat een taboe in Nederland?

'In Nederland bestaat terecht een groot schuldgevoel vanwege de collaboratie tijdens de tweede wereldoorlog. Dat is de ironie; deze schuldgevoelens vertalen zich in loyaliteit aan staat Israël. In België is dat anders. Franstalige Belgen hebben minder gecollaboreerd. Bovendien is de organisatie van de pro-Israël lobby veel sterker in Nederland.'

Waarom vindt men je controversieel?

'Ik ben een dissident-denker en activist. Mijn vriend David van Reybrouck kan een boek schrijven ‘Tegen verkiezingen’- waarin hij pleit voor een totaal andere vorm van democratie. Hij kan dat doen, hij is blank. Als ik zoiets doe veroordeelt men dat zwaar- men zou meteen stellen dat ik een anti-democraat ben. Terwijl Van Reybrouck wordt gezien als een vernieuwende denker. Het heeft te maken met verwachtingspatronen. Allochtonen moeten zich gedragen als een Martin Luther King. Of liever nog: als een Gandhi. Praten over hoe we bij elkaar kunnen  komen. En vooral: de hand in eigen boezem steken. Kijk naar Aboutaleb. Hij is soft in het algemeen maar hard tegen de eigen gemeenschap. Zo maakt hij het.'

'Maar als je assertief bent als donkere man word je gezien als agressief. Als je niet onderdanig bent word je gezien als arrogant. En als Arabier en moslim heb je dat probleem nog eens in het kwadraat. Na de val van de Sovjet-Unie worden wij gezien als dè vijand.'

Ben je een moslim?

'Ja. Als culturele identiteit. Niet als gelovige.'

Ben je radicaal?

'Ja absoluut. Duidelijk. Ik zie dat niet als belediging. Radicaal zijn is iets anders dan een extremist zijn. Door een juiste analyse en morele gesteldheid kan je niet anders dan een radicaal bewustzijn ontwikkelen. Onze maatschappelijke problemen zijn diep, structureel en globaal. Het woord ‘radicaal’ komt van het Latijnse Radix; wortel. Radicaal zijn is het probleem aanpakken bij de wortel.'

Tijdens het lange gesprek met Dyab hoor ik geen antisemitische uitspraken. De Libanese Belg heeft vanwege zijn achtergrond en geschiedenis een ander perspectief dan een eurocentrisch georiënteerd vertrekpunt- maar dat lijkt me alleen maar een meerwaarde. Het voert te ver om hier zijn uitgebreide kritiek op het zionisme te verslaan, maar het lijkt me in ieder geval van groot belang een open debat over de steun voor Israël vanuit het westen, de ideologie van het zionisme en onderdrukking van Palestijnse volk te kunnen voeren. Het staat auteurs als Leon de Winter natuurlijk vrij om vanwege Abou Jah Jah weg te gaan bij de Bezige Bij. Maar ik vraag me dan wel af hoe zij staan tegenover ons grondrecht op vrijheid van meningsuiting?

En bovendien: als de Bezige Bij-auteurs zo bezorgd zijn om mogelijke discriminatoire uitlatingen binnen hun uitgeverij, waarom dreigen ze dan niet met opstappen vanwege medefonds schrijver Johan- ik zou nooit een Joodse voetballer in mijn team willen - Derksen?

-

O wacht, zei ik Joods? Ik bedoel Marokkaans natuurlijk.