Terwijl u deze zin leest, groeit uw haar met een nanometer: 0,000001 millimeter. Wetenschappers zijn inmiddels in staat om op dat niveau individuele atomen te manipuleren. Ze kunnen zelfs al rijdende nano-autootjes maken, die een paar moleculen als wielen hebben.
De VPRO Gids komt deze week met een speciale bijlage over deze alchemie van de 21ste eeuw, met artikelen over kwantumcomputers, het regisseren van moleculen, een heel laboratorium op een minuscule chip en de geestelijke vader van de nanotechnologie.
Om een idee te geven van hoe ongelofelijk klein dingen zijn op de nanoschaal, ging een delegatie van de VPRO Gids naar het Mesa+ Nanolab van de Universiteit Twente, om daar de allerkleinste cover van een magazine te laten maken die ooit is gemaakt. Een echte nanocover, kleiner dan de doorsnee van een menselijke haar.
Nanowetenschappers Johnny Sanderink en Henk van Wolferen toverden de nanocover tevoorschijn door kleine hoeveelheden atomen weg te branden uit een plakje silicium, het materiaal waar ook computerchips en halfgeleiders van worden gemaakt. Een precisiekarweitje: als de bundel iets te lang op dezelfde plek blijft staan, brandt hij dwars door het plaatje heen.
Maar dat gebeurde niet. Onder een elektronenmicroscoop kon je duidelijk de nanobijlage zien verschijnen. De kleinste letters op de cover zijn slechts tachtig nanometer groot, ongeveer vierhonderd atomen op een rijtje. Met het blote oog volstrekt onmogelijk waar te nemen. Maar op ware grootte te lezen in VPRO Gids #13.
Labyrint
In de volgende aflevering van Labyrint staat nanotechnologie ook centraal. Op Eerste Paasdag kun je zien hoe nano-autootjes over een nanoweg rijden en hoe een heel laboratorium op een nanochip past. Labyrint, zondag 31 maart, Ned 2, 19.50 uur.