Kinderarbeid is slecht en je kunt er alleen maar tegen zijn. Toch kijken de kinderen zelf daar vaak heel anders tegenaan. Dat ondervond rechtsantropologe Carrie van der Kroon. Zij sprak vele tientallen kinderen uit Panama, die met de hele familie naar buurland Costa Rica reizen om koffie te plukken. Op 24 juni is Van der Kroon te gast in Bureau Buitenland.

Het is moeilijk in te schatten hoeveel inheemse families uit Panama ieder jaar naar Costa Rica afreizen tijdens het koffieseizoen. Velen zijn ongedocumenteerd en hebben geen officiële status als werknemer. Het gevolg? Geen arbeidscontract, geen arbeidsrechten en geen recht om gebruik te maken van gezondheidszorg en onderwijs. Om over discriminatie nog maar te zwijgen.

Wat de situatie nog schrijnender maakt is dat er veel kinderen bij zijn. Zij zijn de gemarginaliseerden onder de gemarginaliseerden. Zij vormen ook een vrij onzichtbare groep: er wordt wel over hen gepraat (bijvoorbeeld door hulporganisaties), maar de kinderen zelf wordt vrijwel nooit iets gevraagd over hun situatie.

Hoog tijd om daar verandering in te brengen, dacht rechtsantropologe Carrie van der Kroon. In 2013 ging zij naar Panama en Costa Rica om meer over de werkende kinderen te weten te komen. De verhalen die zij daar hoorde zullen veel buitenstaanders verbazen.

Van der Kroon: 'Wat opviel is dat de kinderen heel andere dingen zeiden dan wij zouden denken. Ons beeld is dat jong werken slecht is voor een kind en dat het voortkomt uit armoede. In onze optiek is zo'n kind zielig, maar dat klopt niet altijd. Het is niet alleen maar slecht.'

Costa Rica koffie

In veel inheemse families is het al enkele generaties lang gewoonte om in Costa Rica koffie te gaan plukken. Hierdoor horen kinderen van jongs af aan al verhalen over dit werk. Wanneer zij zelf aan de beurt zijn, voelen zij zich groot, sterk en volwassen. De kinderen vinden het leuk om geld te verdienen en beschrijven Costa Rica vaak als een mooi ('preti') land.

Betekent dit dat kinderarbeid helemaal geen probleem is? Van der Kroon: 'Ik ben niet voor kinderarbeid, maar de associaties moeten worden bijgesteld. Het gaat om kinderen die werken en dat kan om verschillende redenen zijn. De intensiteit verschilt heel erg. Sommige kinderen werken hele dagen, andere minder. Ze spelen en plukken wat. Het is heel verschillend. Soms is het vergelijkbaar met een bijbaantje bij ons.'

Beluister hieronder het hele interview met Carrie van der Kroon bij Bureau Buitenland.

meer van Bureau Buitenland