Robert Moszkowicz en zijn zoon Yehudi hebben bij de rechter een uitzendverbod geëist van De maatschap, wegens inbreuk op het auteursrecht en 'diffamerende scènes'. De VPRO werd keer op keer in het gelijk gesteld. Lees hier de ins en outs van de zaak.

Het is voor de VPRO en de producent geen eenvoudige route geweest tot op heden. Een lange tijd van scripts schrijven, herschrijven, casten en opnemen, wat heeft geresulteerd in een langlopend juridisch traject.

Nadat de producent van advocatenserie De maatschap contact opnam met de familie Moszkowicz, stelde de jonge telg Yehudi als voorwaarde voor zijn eigen medewerking dat hij vooraf het script wilde inzien. De producent nodigde Yehudi uit voor een gesprek, maar gaf aan het script niet op voorhand te verstrekken. 

Yehudi, zoon van Robert Moszkowicz en zelf ook advocaat, nam hiermee geen genoegen. Hij stelde alles in het werk om inzage te krijgen, en diende allereerst een Wet openbaarheid van bestuur-verzoek bij het Mediafonds in. Het Mediafonds maakte slechts een zeer beperkt deel van de stukken die het onder zich heeft openbaar en gaf geen inzage in de scripts.

De jonge advocaat liet het hier niet bij zitten en startte een batterij aan juridische procedures. Naast het feit dat hij een verzoekschrift tot het leggen van bewijsbeslag op het materiaal van de scenaristen indiende bij de rechtbank in Groningen – waar de scenaristen wonen – bediende hij zich van een opmerkelijke methode. Volgens Quote liet hij twee kantoorgenoten figureren op de set, om alsnog een beeld van de inhoud te kunnen krijgen.
Er volgde een kort geding tegen de scenaristen over de inzage van de inbeslaggenomen stukken in Groningen. Yehudi stelde dat auteursrechtelijke inbreuk zou worden gemaakt op de autobiografie van zijn vader, De Straatvechter.

De rechter was het hier niet mee eens. Yehudi en Robert vingen bot en kregen geen inzage, de vordering werd volledig afgewezen en Robert draaide op voor de proceskosten. Robert ging in beroep. Tussendoor is er door zoonlief nog een wrakingsverzoek opgestart (en afgewezen), en ook in het hoger beroep kreeg Robert geen gelijk. Opnieuw komen de proceskosten voor zijn rekening. 

Eind goed al goed, zou je denken. Maar nee, opnieuw werd er een verzoek tot beslaglegging ingediend. Tegelijkertijd in Amsterdam en in Midden-Nederland. En dat vergat Yehudi te melden bij de rechter. Dit terwijl je dit volgens het procesrecht wel moet doen. Yehudi werd op de vingers getikt. En de verzoeken? Die werden ook op inhoudelijke gronden afgewezen.

Vervolgens wilde Yehudi namens Robert de cast horen, en vroeg een voorlopig getuigenverhoor aan tegen de schrijvers. Nadat er vier personen waren gehoord, werd de procedure op verzoek van de advocaten van de schrijvers door de rechtbank gesloten. De rechtbank was van oordeel dat Robert hier onvoldoende belang meer bij had aangezien zijn advocaat, Yehudi, inmiddels op uitnodiging van de producent de première van De maatschap op het Nederlands Filmfestival had bezocht en zodoende integraal kennis heeft kunnen nemen van de inhoud van de serie.

Volgende stap? Dat werd een hoger beroep. Het gerechtshof Amsterdam heeft het vonnis van de Rechtbank Amsterdam op 24 januari 2017 bekrachtigd. Het Hof bevestigt dat de serie De maatschap, geproduceerd door Dutch Mountain Film en vanaf 25 januari door de VPRO uit te zenden, geen inbreuk maakt op het boek van Robert Moszkowicz. Daarnaast is het Hof van oordeel dat de inhoud van de serie de eer en goede naam van Robert Moszkowicz niet aantast.  

Een nadere motivering van het arrest van het Gerechtshof Amsterdam volgt binnen een week, maar nu reeds staat vast dat alle vorderingen van Robert Moszkowicz zijn afgewezen en hij opnieuw is veroordeeld tot het betalen van de proceskosten. Deze kosten bedragen inmiddels in totaal 21.986 euro.

'De maatschap': een mix van feit en fictie

Voor de serie De maatschap, die is geïnspireerd door de geschiedenis van familie Moszkowicz, is uitvoerig research gedaan in de vele beschikbare openbare bronnen die zich de afgelopen decennia hebben opgestapeld. Op basis hiervan zijn feit en fictie zorgvuldig vermengd in een gedramatiseerde interpretatie van gebeurtenissen en karakters. Om te benadrukken dat het om fictie gaat, krijgt de kijker vooraf in beeld de mededeling dat de serie een gedramatiseerde interpretatie is van zorgvuldig uit verschillende bronnen gewonnen informatie.

Combinatie van feit en fictie in drama is niet nieuw en alom bekend. Shakespeare en Molière bedienden zich al van de artistieke vrijheid om hiermee hun werk te actualiseren én te verrijken. In de VS werd de sterke Netflix-serie Narcos over het imperium van Pablo Escobar genomineerd voor meerdere Emmy’s.

De VPRO heeft school gemaakt met dramaseries die zijn gebaseerd op of geïnspireerd door historische figuren of hedendaagse bekende personen die geschiedenis schrijven. Zoals De Kroon, naar aanleiding van de geheime diplomatie van kabinet Kok en Max van der Stoel rond het huwelijk van Maxima en Willem Alexander. Koningsdrama als Bernhard, schavuit van Oranje en Beatrix, Oranje onder vuur. Politiek drama zoals Retour Den Haag, gebaseerd op Ed van Thijn, en Mevrouw de minister, waarin Winnie Sorgdrager werd geportretteerd als de eerste vrouwelijke minister op Justitie. Of Eileen, een Nederlandse bij de Farc waaraan het verhaal van Tanja Nijmeijer ten grondslag lag.

De maatschap past in die traditie. Rondom de vele feiten die over de familie Moszkowicz bekend zijn, hebben de schrijvers een verhaal gecreëerd dat een interpretatie is van de werkelijkheid. Regisseur Michiel van Jaarsveld is erin geslaagd om met fantastische acteurs een meeslepend verhaal te vertellen over een vader en zijn zonen, over verwachtingen en teleurstellingen maar ook over de ontwikkeling van de strafrechtadvocatuur in Nederland.