de één na grootste verkiezingen ter wereld, maar een digitaal discours om te huilen

De Europese verkiezingen komen eraan. Met Cambridge Analytica en Russische trollen nog vers in het geheugen, ligt de rol van sociale media onder een vergrootglas.

Tekst Daan Kuys Beeld Fien Leeflang

Cambridge Analytica verzamelde stiekem psychologische profielen van miljoenen Facebook-gebruikers in een poging hen te beïnvloeden tijdens Amerikaanse verkiezingen. Russische trollen proberen met nepaccounts nog altijd op grote schaal pro-Russische propaganda te verspreiden.

Genoeg reden voor Meta om voor de aankomende Europese verkiezingen een anti-misbruikteam samen te stellen, zeker nu visuele AI-hoogstandjes zoals Midjourney het toch al lage vertrouwen in onze politieke leiders er niet veel beter op maken.

Meta zegt de volgende maatregelen te willen nemen:

Meta wil content verwijderen die bedoeld is om het stemproces te verhinderen
Meta zegt content te willen laten factchecken door onafhankelijke factcheck-organisaties in verschillende talen en beperkt de zichtbaarheid van een post wanneer die onwaar blijkt te zijn. Ook wordt een factchecklabel toegevoegd.
Advertenties met onware claims worden niet toegestaan
Meta heeft posts van door de Russische overheid gecontroleerde media nu al geblokkeerd in de Europese Unie, zo zeggen ze
Meta zegt momenteel een tool te bouwen die waarschuwingslabels kan toevoegen aan fotorealistische AI-content

Ook TikTok, volgens het Chinese bedrijf zelf goed voor 134 miljoen Europese gebruikers, zegt soortgelijke maatregelen te nemen. Niet onbelangrijk nu in Duitsland, België, Oostenrijk, Malta en Griekenland ook zestien- en zeventienjarigen mogen stemmen. Goed om te weten voor ouders: kinderen tussen de 11 en 17 jaar openen deTikTok-app zo’n negentien keer per dag en kijken gemiddeld zo’n twee uur per dag naar de korte video’s.

strijd om de waarheid

Ook Google zegt in aanloop van de verkiezingen bezig te zijn met een ‘pre-bunking-campagne’, in samenwerking met de universiteit van Cambridge en Bristol, waarbij informatie zoveel mogelijk wordt gecheckt vóórdat het verspreid wordt.

Van X (voorheen Twitter) hoeven we weinig te verwachten sinds de libertaire Elon Musk daar met de scepter zwaait. In mei vorig jaar distantieerde X zich al van de vrijwillige misinformatie-richtlijnen waarin grote techbedrijven misinformatie actief zeggen te bestrijden. De EU dreigt met boetes via de Digital Services Act, een nieuwe wet die techbedrijven verantwoordelijk maakt voor de content op hun platforms. X sloot zich wel weer aan bij het gezamenlijke statement van twintig grote techbedrijven (inclusief Linkedin) dat misinformatie extra bestreden zal worden tijdens de verkiezingen, al werd het belang van het vrije woord in dezelfde adem genoemd.

Toch is mis- en desinformatie niet het enige digitale probleem in aanloop naar de verkiezingen, die met 400 miljoen stemgerechtigden na India de grootste verkiezingen ter wereld zijn. De meeste platforms bevorderen immers vooral oppervlakkige ophef in plaats van inhoudelijke discussie.

De rechts-extremistische AfD-politicus Maximilian Krah behaalde via het TikTok-algoritme één miljoen views door jonge jongens zonder vriendin te vertellen dat echte mannen (met vriendin) rechtop staan, geen porno kijken, niet lief, soft en links zijn en natuurlijk vooral rechts stemmen. Wat valt daar nou nog aan te factchecken?