Noorderlicht
Reizen door de ruimte met vele malen de lichtsnelheid of het opheffen van de zwaartekracht: in science fiction kan het allemaal. Maar in het echte leven lopen we onverbiddelijk tegen natuurwetten op. Toch levert de natuurkunde verrassender toekomstperspectieven op dan science fiction, zo betoogt natuurkundige en nobelprijswinnaar Gerard 't Hooft in zijn nieuwe boek "Planetenbiljart". ----- NIEUWSBERICHTEN Nieuw struikelblok voor mannenzaad Het wilde maar niet vlotten met de mannen-anticonceptie, maar nu gloort er hoop. Met een paar piepkleine plugjes kunnen hun zaadleiders worden geblokkeerd, waardoor het zaad de uitgang niet bereikt. Ook bij sterilisatie wordt het zaadcellen onmogelijk gemaakt naar de eicel af te reizen, maar waar sterilisatie niet altijd terug te draaien is, zijn deze plugjes na zeven maanden weer zonder probleem te verwijderen. Dit lukte in ieder geval wel bij apen. Of het ook bij mensen zo werkt moet nog blijken, maar de onderzoekers in de VS zijn vol goede moed. Eindelijk kan de man straks een bijdrage leveren aan de geboortebeperking, zonder gefrunnik met glibberige gummiwaren. *** Binnenkort verkrijgbaar: bonzaigras Eindelijk krijgt u tijd om van uw tuin te genieten in plaats van erin te ploeteren. Laat uw grasmaaier maar in de schuur staan, want biologen uit Maryland hebben het hormoon 'brassinosteroïde' gevonden. Dit hormoon reguleert de groei van planten. De vinders van het groeihormoon zien grote mogelijkheden voor maaivrij gras: het is gewoon een kwestie van het groeihormoon uitzetten. Maar ook zien ze toepassingen voor het omgekeerde: superrijst en megagraan. Door met het hormoon in te grijpen op het groeiproces, kunnen bijvoorbeeld bessenstruiken op comfortabele plukhoogte worden gekweekt. *** Wakker liggen van windturbines Windmolens zijn milieuvriendelijk en stil, maar toch kunnen ze je uit de slaap houden. Vooral 's zomers kan het 's nachts dichtbij de grond vrijwel windstil zijn, terwijl het op 80m hoogte juist veel harder waait dan overdag. En dan draaien de molens dus ook harder. Bij de berekening van geluidsoverlast van windmolens gaat men echter uit van langdurige gemiddelden van de windsnelheid op 10 meter boven de grond. Zo kom je op heel andere geluidswaarden dan als je er 's nachts met een decibelmeter op uit trekt. En dat is precies wat de Groningse fysicus Frits van den Berg gedaan heeft. Zo ontdekte hij dat fluisterstille molens je wel degelijk uit de slaap kunnen houden. ----- Het boek "Kaperbloed en koopmansgeest" verhaalt over de dunne scheidslijn tussen verboden en legale zeeroof in de Nederlandse geschiedenis. De schrijfster, historica Joke Korteweg, vertelt in Noorderlicht hoe het er destijds op volle zee aan toe ging, onder het toeziend oog van de Gouden-Eeuwse regenten en met goedkeuring van Hugo de Groot, de grondlegger van het moderne zeerecht. ---- In Memoriam: Han Reiziger Afgelopen zaterdag overleed Han Reiziger. Hij werkte vanaf 1963 voor de VPRO, aanvankelijk alleen bij de radio. Hij was hoofd van de muziekafdeling en maakte tal van radioprogramma's, vooral over jazz maar ook over popmuziek. Als Han Reiziger een elpee uit een hoes toverde en hem liefdevol op de draaitafel legde, dan wist je één ding zeker: zodra die naald in de groef gaat krijgen we iets heel bijzonders te horen. Vanaf 1989 was hij twaalf jaar lang presentator van het tv-programma Reiziger in Muziek, waarin hij op onnavolgbare wijze muzikanten uit de jazz, klassieke muziek en wereldmuziek interviewde en aankondigde. VPRO-programmamaker Peter Flik, die vooral in de jaren '70 en '80 veel met Han Reiziger heeft gewerkt, over Han Reiziger.