Het Spoor Terug
Arbeiderslevens 3: De gebroeders Cornelissen
Derde deel van een zesdelige serie documentaires over arbeiderslevens in Nederland.
Centraal staan het leven en arbeidsverleden van de vier broers Cornelissen als steenarbeiders in Druten vanaf het tweede decennium van de 20e eeuw. Gespreksonderwerpen zijn de slechte werkomstandigheden, kinderarbeid, de werkwijze van de steenfabriek, het vervoer naar de fabriek, de lage lonen, de vakbonden en de politieke activiteiten van een van de broers in de gemeenteraad van Druten na de Tweede Wereldoorlog.
Beschrijving
0'00" Muziekfragment. Hent Cornelissen zegt liever niet teruggekomen te zijn op het terrein van steenfabriek Burgers in Druten. Inleiding door presentator over de gebroeders Cornelissen, over hun vader en over de steenfabrieken in het begin van de 20e eeuw.
na 4'13" Hent Cornelissen vertelt dat hij als jongen van 11 jaar oud al in de steenfabriek ging werken tegen een zee laag loon. De fabrieken draaiden alleen in de zomermaanden, buiten het seizoen moesten de arbeiders elke dag komen vragen of er werk was.
na 6'56" Hent rijdt met interviewer in een auto naar de Burgers steenfabriek. Ze spreken over het landschap en over hoe de fabriek er vroeger en nu uitzag/uitziet. Op het terrein zelf spreekt Hent over de kantine, int. beschrijft het terrein waar Hent nadere uitleg over geeft. De oud-steenarbeider gaat in op het productieproces voor de Tweede Wereldoorlog en spreekt lovend over de fabriek, hoewel de betaling ondermaats was, volgens Hent.
na 16'35" Adriaan Cornelissen vertelt over zijn arbeidsverleden vòòr hij in 1922 bij Burgers ging werken. Bij Burgers werkte hij eerst bij de veldovens en later werd hij kruier. Als kruier had hij lange werktijden, omdat de productienormen hoog lagen en die normen elke week gehaald moesten worden. "Burgers en zonen, lange dagen korte lonen".
na 21'17" Hent Cornelissen vertelt op het terrein van de fabriek over zijn vader. De moeilijkheden die het gaf als arbeiders zich trachtten te organiseren komen aan de orde. Pres. Vertelt over de vakbond en de malaise in de steenindustrie in de twintiger en dertiger jaren.
na 24'55" Hent memoreert de vertraging die dikwijls voorkwam bij de uitbetaling op zaterdag. Hij vertelt over de pannenfabriek in Druten met zijn eigen winkels, waar arbeiders moesten helpen, wilden ze werk krijgen. "Ze hoeven niet te praten over de Derde Wereld ... Dat hebben wij allang gehad, wel driedubbeld, allang."
na 27'44" Jo en Wouter Cornelissen bespreken de absolute macht van de bazen en de staking voor meer broodbonnen tijdens de Eerste Wereldoorlog.
na 29'48" Hent Cornelissen spreekt over de problemen die de arbeiders in de winter hadden om op tijd op het werk te komen. Met storm of gladheid was het bijna ondoenlijk. Soms konden de arbeiders 's avonds niet naar huis, zodat ze moesten overnachten in de fabriek. Muziek.
na 35'52" Hent en interviewer beschrijven het ovengebouw. Hent vertelt hoe de ovens werkten, over de werkzaamheden van de arbeiders en over de hitte bij de ovens.
na 39´ Adriaan Cornelissen spreekt ook over de hitte waaraan verscheidene arbeiders overleden.
na 42'29" Hent spreekt uitvoerig over zijn activiteiten in de plaatselijke politiek na de tweede Wereldoorlog. Hij verdedigt zijn KVP-verleden, maar kritiseert het CDA.
na 47'41" Jo en Wouter Cornelissen verschillen van mening over het feit of ze het leven als steenarbeider nog een keer mee zouden willen maken. Jo vertelt over de dromen die hij soms heeft.
Adriaan zegt vaak terug te denken aan het werk in de steenfabriek en vindt dat de politiek weinig voor hem gedaan heeft. Hij spreekt over het verschil tussen stads- en plattelandsmensen. Afkondiging door pres.
na 42'55" Muziek.
na 48'10" Einde.