Overzicht

Toen de VPRO Gids drie jaar geleden het initiatief nam tot een prijs voor het beste reisboek, beweerden sceptici dat in Nederland te weinig goede reisboeken worden gepubliceerd om er jaarlijks een prijs aan te kunnen besteden. Lees hier het juryrapport.

Voordracht Arnon Grunberg op 20 mei jl. ter gelegenheid van de uitreiking van de Bob den Uyl Prijs 2006.

De verrassende bekroning van Bart Rijs voor 'Het Hemels Vaderland' vond plaats in het Amsterdamse Cristofori. En werd voorafgegaan door een gloedvolle speech waarin Arnon Grunberg zijn gehoor kastijdde. Niemand ontsnapt, ook de reiziger niet, hoezeer Duitse touroperators ook adverteren met 'Raus'. De bovenlichten van Cristofori gaven het gezelschap hierbij de indruk al 'six feet under' te zijn.

In ‘De adem van grootheid’ beschrijven Joshua Livestro en Hubert Smeets Nederland in de jaren vijftig. Ze spreken over Drees, Greet Hofmans, Chroetsjov, Jip en Janneke, de komst van televisie, nieuwbouwwijken , de Hongaarse opstand en de watersnoodramp, en al die zaken die iedere Nederlander kent en staan voor de jaren vijftig.

Prof. dr. W.A. Wagenaar is hoogleraar psychologische functieleer en verwierf grote bekendheid door zijn optreden als getuige-deskundige in rechtszaken op het gebied van de menselijke waarnemingen en het geheugen. In 'Vincent plast op de grond' behandelt hij een aantal zaken waarover hij als deskundige ten behoeve van de rechter over heeft gerapporteerd.

Afgelopen jaar was Ramsey Nasr de stadsdichter van Antwerpen. Zijn Antwerpse gedichten zijn gebundeld in 'Onze-lieve-vrouwe-zeppelin'. Tegelijk met deze dichtbundel verschijnt ook 'Van de vijand en de muzikant' een verzameling essays en opiniestukken over kunst, politiek en identiteit.

In 'Hoe een rotgodje God vermoordde' beschouwt Guus Kuijer de daden van God en andere bijbelfiguren vanuit het perspectief van de moderne lezer en komt tot opzienbarende conclusies over de koran en de bijbel.

'We hebben weer utopisten nodig om Nederland vorm te geven', menen Dirk Sijmons en Jean-Paul Baeten. Ze schrijven hierover in hun boek ‘Hendrik Wijdeveld’, de utopische architect.

Filosofe Stine Jensen schreef een boek over leugen en bedrog, en zit samen met Daan Roovers, hoofdredacteur van Filosofie Magazine, aan tafel bij Wim Brands. Ze spreken over humoristische leugens, liefdesleugens en pathologische leugens.

Journalist Rik Delhaas portretteert in 'De president, de hyena en de kleine hagedis’ de werkelijkheid van Afrika. Hij gaat met oudstrijder en wapenleverancier bij het ANC Klaas de Jonge in gesprek over rechtenloosheid en over pogingen de chaos te beteugelen in verschillende delen van Afrika.

Eeuwenlang heeft de Westerse gemeenschap geloofd in de maakbaarheid van de samenleving. In zijn boek 'De nieuwe wanorde' betoogt cultuurfilosoof René Boomkens dat dat idee achterhaald is. Nederland zou sinds 2000 zelfs volledig de kluts kwijt zijn, maar dat is volgens Boomkens 'helemaal niet erg'.

De VPRO Bob den Uyl Prijs, een jaarlijkse prijs voor het beste literaire en/of journalistieke reisboek, zal in 2006 voor de derde maal worden uitgereikt. Eerdere winnaars waren Rudi Rotthier ('De koranroute') en Renée Postma ('Midden-Europa achter de schermen').

In zijn twaalfde boek 'Beschavingen botsen niet' zegt de Vlaamse politiekfilosoof Mark Heirman, tevens tekstschrijver van de Belgische premier Verhofstadt: 'Niet de Islam vormt de bedreiging voor het Westen, maar het Westen vormt een bedreiging voor de Islam. Wij zitten in Irak, niet andersom; de Russen zitten in Tsjetjenië, niet andersom. Hier in het Westen wordt het gevaar opgeklopt omdat we gebaat zijn bij een gemeenschappelijke vijand.'

Bas Heijne schreef het boek 'Zang', waarin hij ingaat op zijn extraverte muziekbeleving. Zijn beleving staat haaks op die van musicoloog Elmer Schönberger, auteur van 'Het gebroken oor'. Volgens Schönberger is het grote luisteren verloren gegaan, is er iets kapot gemaakt in de manier waarop we nu met muziek omgaan.

Wetenschapshistoricus Sybe Izaak Rispens schreef ‘Einstein in Nederland’, waarin hij laat zien hoe Peter Debye meewerkte aan anti-joodse maatregelen en brieven ondertekende met 'Heil Hitler'. Nobelprijswinnaar prof. dr. Martinus Veltman vindt dat het afgelopen moet zijn met alle heisa rondom Debye.

Eigenlijk is het hoogzomer, geologisch gezien dan. Dat de ijskappen smelten heeft niets te maken met menselijk handelen, maar met het ijstijd-seizoen. Dit beschrijft Salomon Kroonenberg in zijn boek ‘De menselijke maat’.

Floris-Jan van Luyn schreef ‘Een stad van boeren’, waarin hij vreest voor een ecologische ramp die ons te wachten staat bij de opkomst van China als wereldmarkt. Jan van der Putten is in ‘Standplaats Peking’ optimistischer gestemd.

6 miljard euro in 20 jaar. Dat is de eis die de Antilliaanse auteur Frank Martinus Arion op tafel legt tijdens zijn discussie met Piet Emmer.