Alexander Payne (About Schmidt, Sideways) heeft met The Descendants een overtuigende film toegevoegd aan zijn kleine maar indrukwekkende oeuvre. George Clooney is goed, maar ontdekking van de film is de jonge televisieactrice Shailene Woodley.

‘Kijk: Wanneer een olifant sterft, dan stampen alle andere olifanten heel hard op de grond. Ze gooien met modder, trompetteren en voelen zich heel verdrietig. En dan gaan ze verder.’ Deze berustende, bijna nonchalante houding, eind vorig jaar opgetekend in de San Francisco Weekly, is in het kort de levensfilosofie van de Amerikaanse regisseur Alexander Payne (1961). En is ook de onderstroom in ’s mans kleine, maar indrukwekkende oeuvre.

Payne ’s personages zullen zichzelf allemaal teleurstellen of krijgen te maken met tegenslag, maar uiteindelijk rapen ze zich bij elkaar en... gaan verder. Of het nou gaat over de ontaarde moeder die speelbal wordt in een nationale abortusdiscussie in Payne’s filmdebuut Citizen Ruth, de uitgebluste pensionado die ontdekt dat hij zijn leven lang een leugen heeft geleefd in About Schmidt, of de snobistische wijnliefhebber in Sideways, die net zo lastig te genieten is als de pinot noir, de druif waar hij het meest van houdt.



En met The Descendants, Payne’ s eerste film in zeven jaar, kunnen we er weer een aan toevoegen: de grootgrondbezitter op Hawaï wiens leven op zijn kop komt te staan als zijn vrouw na een bootongeluk in coma komt te liggen. En de man ontdekt dat zij een minnaar had.

Acht scriptversies
Payne is geen auteur in de traditionele zin. Hij schrijft de verhalen voor zijn films niet zelf. Hij bewerkt boeken of scripts. Van The Descendants bestonden al acht verschillende scriptversies voor Payne aan boord kwam, maar hij keerde terug naar de bron, het gelijknamige boek van Kaui Hart Hemmings (met als resultaat een Oscarnominatie voor zijn scenario).

In Nederland worden literatuurverfilmingen vaak afgedaan als fantasieloos, maar daar wil Payne niets van weten. Tegen Collider.com zei hij: ‘Een boek suggereert een complete wereld en geschiedenis die ik zelf nooit zou kunnen bedenken. Die twee vrienden in Sideways, bijvoorbeeld, of deze man, een van de grootgrondbezitters van Hawaï, die door zijn vrouw bedrogen wordt. Hoe kom je daar überhaupt op? Rex Pickett van Sideways en Kaui Hemmings van The Descendants schreven autobiografische verhalen, of op zijn minst over een wereld die zij heel goed kennen. Ik neem dat specifieke van hun werelden, en maak daar – hopelijk – iets universeels van. Op die manier stap ik in een nieuwe, onbekende wereld, en ben ik toch in staat daar mijn persoonlijke stempel op te drukken.’

Die nieuwe wereld is Hawaï, dat ondanks – of wellicht vanwege – het overweldigende natuurschoon in opvallend weinig films als decor wordt gebruikt. Voor Payne was de schoonheid van Hawaï het ideale contrapunt voor de innerlijke storm die in de man woedt. Niet voor niets begint de film met een voiceover van hoofdpersonage Matt King, die vertelt dat voor veel mensen Hawaï het paradijs op aarde is. King weet beter : ‘Paradise can go fuck itself!’

King zag zichzelf altijd als reserve-ouder, maar na het ongeluk van zijn vrouw moet hij zich weer zelf met de opvoeding van zijn twee dochters bemoeien. Het terugwinnen van het vertrouwen van zijn tienjarige dochter Scottie en vooral van de opstandige, zeventienjarige Alex vormt het hart van The Descendants.

Slapstick en pathos
Matt King wordt gespeeld door George Clooney, die voor zijn rol een Golden Globe kreeg en genomineerd is voor een Oscar. Verdiend, omdat hij erin slaagt geloofwaardig te zijn in zowel de emotionele als komische momenten. Twee zaken die in films van Payne altijd heel dicht bij elkaar liggen.

Clooney is goed, maar de ontdekking van de film is de jonge Shailene Woodley (1991), die Alex speelt. Het is het speelfilmdebuut van televisieactrice Woodley en leverde haar gelijk een Golden Globe-nominatie op.



De wereldpremière van The Descendants was afgelopen september op het filmfestival van Toronto. De toen negentienjarige Woodley stond de pers ervaren en ontspannen te woord. Begrijpelijk, want ze acteert al vanaf 2002 en sinds 2008 speelt ze de hoofdrol in de comedyserie The Secret Life of the American Teenager. Omgaan met de media is haar niet vreemd.

Ook omgaan met filmster Clooney was geen probleem. ‘Ik was natuurlijk wel opgewonden over het feit dat ik hem zou ontmoeten. Niet omdat hij een beroemde filmster is, maar omdat hij een goede acteur is, die je veel geeft op de set.’

Slapstick en pathos liggen in The Descendants dicht bij elkaar. Bijvoorbeeld in de scène waarin Alex aan haar vader vertelt dat haar moeder vreemdging. Hij schiet daarop in zijn loafers en schuif-rent vervolgens in volle vaart naar een bevriend koppel, om te vragen of ook zij wisten dat ze hem bedroog. Het is een memorabele scène. Het vreemde loopje benadrukt Kings wanhoop, woede en kwetsbaarheid, en is bovendien erg grappig.

Ik vraag of Payne zijn acteurs opdroeg hun emoties ook in hun bewegingen te laten zien. Woodley: ‘O nee, helemaal niet. Hij heeft zich nooit met onze houding bemoeid. Hij wil echte mensen, ons laten zien zoals we zijn. Daarom zal hij nooit tegen mij zeggen dat ik mijn arm zus of zo moet houden. Omdat hij weet dat dat voor mij heel onnatuurlijk zou zijn.’

Ook voor Woodley’s belangrijkste scène, in het zwembad, waarin zij onder water al haar emoties laat gaan, kreeg ze nauwelijks regieaanwijzingen: ‘In het script stond: “Alex gaat onder water en vervormt haar gezicht.” Zoals ik het begreep was dat ik onder water ging en me daar helemaal moest laten gaan; lose my shit als het ware. Want pas onder water voelt ze zich veilig. Niemand kan haar daar horen of zien. Alleen daar kan ze schreeuwen en huilen. Ik had complete vrijheid en uiteindelijk werd dat de grootste emotionele uithaal uit mijn leven.’

Behalve voor beste acteur en beste niet-oorspronkelijk scenario heeft The Descendants ook Oscarnominaties voor beste film, beste regie en beste montage. De Oscars worden uitgereikt op 26 februari.