In de fijn vileine satire Triangle of Sadness van Ruben Östlund volgen we twee fotomodellen/influencers die dankzij hun uiterlijk de bovenste sport van de maatschappelijke ladder hebben bereikt. Östlund: ‘Ik herken wel dingen waar mannelijke modellen mee worstelen.’

Triangle of Sadness, de nieuwe film van de Zweedse regisseur Ruben Östlund (Turist, The Square), is een hilarische en tegelijk genadeloze aanval op de wereld van de superrijken, die – o ironie – medegefinancierd werd door diezelfde superrijken.

Dit zei Östlund afgelopen mei tegen VPRO Cinema op het festival van Cannes, waar zijn film in première ging. De Gouden Palm die hij in 2017 op datzelfde festival had gewonnen voor The Square bleek de deur te openen naar de wereld van de superrijken. Op de feestjes die volgden na het winnen van die prijs had hij veel van ‘die types’ leren kennen. Maar, en dat was iets wat hem nogal verbaasde, de superrijken in de Amerikaanse filmindustrie zijn vaak niet rechts maar links georiënteerd. ‘Je politieke standpunten worden daar blijkbaar niet altijd bepaald door de hoeveelheid geld die je verdient. Het goede aan het kapitalisme in Amerika is dat mensen daar openstaan voor allerlei soorten ideeën. Zolang er maar geld aan te verdienen is.’

‘Uiterlijk wordt alleen maar belangrijker, omdat we zo veel in beelden communiceren’

RUBEN ÖSTLUND

Beeld uit Triangle of Sadness.

In al je films leg je het menselijk gedrag onder een vergrootglas. In Turist wordt vermeende mannelijkheid onderzocht, in The Square kuddegedrag. Wat wilde je onderzoeken in Triangle of Sadness?
Östlund: ‘Mijn vrouw is modefotograaf en daarom ben ik meer naar die wereld gaan kijken, wat mij veel nieuwe inzichten heeft gebracht. Ik wist bijvoorbeeld niet dat mannelijke modellen veel minder verdienen dan vrouwelijke, waardoor ik ging nadenken over schoonheid als betaalmiddel. Dat een fraai uiterlijk het – net als geld en een goede opleiding – veel makkelijker kan maken om de sociale ladder te beklimmen. En uiterlijk wordt alleen nog maar belangrijker, omdat we tegenwoordig zo veel in beelden communiceren. Zo kwam ik op het idee om een modern koppel te volgen – Carl en Yaya, beiden fotomodel én influencer – dat dankzij hun schoonheid de top van die ladder bereikt heeft. Ik laat zien hoe die twee hun uiterlijk gebruiken. Eerst in de modewereld, dan aan boord van een luxe jacht en ten slotte op een onbewoond eiland, waar alle bestaande hiërarchieën zijn verdwenen.’

Je werkt veel met acteurs en actrices, wat heeft dit je geleerd over het begrip schoonheid?
‘Nou, Charlbi Dean, die Yaya speelt, is natuurlijk heel mooi. Net als de andere actrices die auditie deden voor die rol, maar allemaal vertelden ze me dat ze ook een prijs voor hun uiterlijk betalen. Natuurlijk hebben ze er voordeel van, maar ze hebben ook de hele tijd te maken met mensen die hen benaderen. En dat geldt niet alleen voor de vrouwen. Ik zie het op de party’s ook bij acteur Woody Harrelson [die de kapitein van het luxe jacht speelt, red.]. Hij wordt voortdurend aangesproken door mensen. Woody blijft dan gewoon aardig en gaat met ze op de foto, maar het kost hem ook veel energie. Ik zie hem op zo’n feest regelmatig een hoekje induiken om even alleen te kunnen zijn.’

Je eigen ervaringen belanden vaak in je films. Wilde je zelf ook model worden?
‘Haha. Nee, dat niet, maar ik herken wel dingen waar mannelijke modellen mee worstelen. Zoals de veranderende identiteit van de man. Neem de scène in het restaurant waarin Carl wil dat Yaya betaalt, omdat zij veel meer geld verdient dan hij, waarop zij hem boos en gekwetst geld toewerpt. Diezelfde ruzie hadden mijn vrouw en ik acht jaar geleden ook toen we elkaar net hadden leren kennen. Dat was trouwens hier in Cannes, een paar honderd meter verderop, in Hôtel Martinez. En net als Yaya stopte zij een biljet van vijftig euro in mijn hemd.’

Als bij een male stripper...
‘Precies! Ik voelde me volledig gecastreerd op dat moment. Maar daarna hebben we het er heel open over gehad. En toen begreep ik ook waarom zij zo boos was geworden. Want door niet te willen betalen had ik haar vernederd. Sina [Görtz, Östlunds vrouw, red.] komt uit Duitsland en in haar kringen betekent zoiets dat ze het blijkbaar niet waard is om voor te betalen. Iets waar ik met mijn op gelijkheid gefixeerde Zweedse achtergrond nooit bij stilgestaan had.’

Yaya (Charlbi Dean) en Carl (Harris Dickinson)

Na het interview met regisseur Östlund spraken we ook nog met de Zuid-Afrikaanse Charlbi Dean, die in Triangle of Sadness het model Yaya speelt en zelf veel modellenwerk had gedaan. Zij zei Yaya’s boosheid in het restaurant wel te begrijpen. ‘Modellen verlaten al heel jong hun land. Ik was dertien toen ik helemaal alleen naar een fotoshoot in Tokyo ging. Mijn ouders wilden dit niet, maar ik ben altijd heel ambitieus geweest en was vastbesloten Zuid-Afrika achter me te laten. Mijn enige vraag was: hoe krijg ik hen zover dat ze daarmee instemmen?

Dat is uiteindelijk gelukt, maar ze hebben me daar wel elke dag gebeld. En het was zwaar in Tokyo. Ik was toen bijvoorbeeld nog bang in het donker. Maar je leert snel. Mensen zeggen vaak dat modellen hard en oppervlakkig zijn. Maar dan denk ik: ho, ho, deze meiden én jongens hebben op jonge leeftijd al zo veel meegemaakt. Je hebt geen idee. Ze zijn snel volwassen geworden onder zware omstandigheden waarin ze altijd voor zichzelf moesten opkomen. In Tokyo kreeg ik van het modellenbureau zakgeld, waar ik geen cent van wilde uitgeven. Ik moest toen echt nog leren om met geld om te gaan. Dus ja, ik begrijp Yaya wel.’

‘Ruben doet wat hij wil. Hij maakt zich niet druk over wat anderen van hem denken’

CHARLBI DEAN

Een belangrijk thema in de film is schoonheid als betaalmiddel. Wat ik me afvraag: is het moeilijk je uiterlijk níet te gebruiken als je iets gedaan wil krijgen?
Dean: ‘Ik ben me lang niet zo bewust van mijn uiterlijk als mensen misschien denken. In de modewereld word je zo vaak op je plek gezet. Misschien werkt zoiets wel voor mensen uit de techindustrie of voor dokters. Mensen van wie iedereen vindt dat ze zo slim zijn. Maar in de mode-industrie focussen mensen meestal op zaken die je juist minder mooi maken. Wat eigenlijk heel triest is. Ik was bijvoorbeeld nooit lang genoeg. Vroeger, toen ik nog een kind was, zeiden ze altijd over me: “Ze blijft een kleintje, ze blijft een kleintje.” Maar als ik langer was geweest had ik gedacht: was ik maar iets kleiner, of iets dikker, of iets dunner. Er is altijd wel iets wat beter kan. Maar gebruik ik mijn uiterlijk vaak? Misschien onbewust. Maar misschien zijn het juist de anderen die vanwege mijn uiterlijk anders op mij reageren.’

Je bent ook actrice. Koos jij regisseur Ruben Östlund of was het andersom?
‘Haha. Wat denk je: dat ik regisseurs voor het uitzoeken heb? Had ik die macht maar. Bovendien heeft niemand zo veel macht over Ruben, hij doet wat hij wil en dat vind ik zo mooi aan hem. Hij maakt zich niet druk over wat anderen van hem denken en hij blijft trouw aan zijn eigen visie. Als hij dat niet had gedaan weet ik zeker dat ik deze rol niet had gekregen. Dan hadden ze iemand anders willen hebben. Iemand die veel beroemder is dan ik.’

Een paar dagen na ons interview wint Ruben Östlund voor Triangle of Sadness zijn tweede Gouden Palm. Volgens de kranten wacht actrice Charlbi Dean een grote toekomst. Maar het lot is grillig. Op 29 augustus, ruim drie maanden na het interview, wordt Dean opgenomen in een ziekenhuis in New York, waar ze is voor de promotie van de film. Hoewel haar symptomen aanvankelijk mild lijken gaat haar toestand snel achteruit en enkele uren later overlijdt ze. De doodsoorzaak: een virale infectie van de longen. Na een ernstig auto-ongeluk in 2008 was haar milt verwijderd, waardoor de actrice bevattelijker was voor infecties. Charlbi Dean werd 32 jaar.

elke vrijdag