Jerzy Skolimowski is niet de eerste Poolse regisseur die zich buigt over de morele aspecten van het doden. Zijn veel beroemdere landgenoot Kryzstof Kieslowski maakte in 1988 A Short Film About Killing, waarin hij zich boog over de paradox dat je je medemens niet mag doden, terwijl – in sommige landen – de staat je daarvoor wél de doodstraf kan geven.

In zeven minuten zien we aan het begin van die film hoe een jongeman op brute manier een taxichauffeur vermoordt, en aan het eind zien we vijf minuten lang hoe diezelfde jongeman sterft aan de strop. De parallellen zijn duidelijk en veelzeggend.

Wat Jerzy Skolimowski wil zeggen met Essential Killing is minder duidelijk. De film opent in Afghanistan, waar een Amerikaanse patrouille stuit op een jihadist, die de Amerikanen vervolgens met een gevonden bazooka aan flarden schiet. Vanuit een helikopter wordt de man opgespoord en al snel gevangen genomen. Niet veel later weet hij te ontsnappen, en vervolgens is hij een film lang op de vlucht. Ondertussen een spoor aan lijken achterlatend.

Maar hoe essentieel zijn ’s mans moordpartijen? Afgezien van de titel geeft Skolimowski ons weinig in handen. De jihadist – die gespeeld wordt door de Amerikaanse (!) acteur Vincent Gallo – wordt niet gepresenteerd als held. Hij neemt geen wraak op de dood van zijn vrouw of gezin – in Hollywoodfilms vaak voldoende motivatie voor koelbloedige moordpartijen. De kijker wordt ook niet gevraagd zich met hem te identificeren. Skolimowski presenteert ons een man – hij krijgt alleen op de aftiteling een naam: Mohammed – op de vlucht. Die vecht om te overleven. Instinctief. Als een beest.

Het lijkt er op dat van Skolimowski ieder voor zich moet bepalen wanneer doden essentieel is. Zijn film nodigt daartoe nadrukkelijk uit. Niet alleen door de gebeurtenissen, ook door de vorm. Er zijn bijna geen dialogen, geen verklaringen, en weinig personages. De kwestie wordt teruggebracht tot de essentie.

Het Amerikaanse enfant terrible van de onafhankelijke film Vincent Gallo, die af en toe zelf regisseert en eind jaren negentig heel even een filmster was dankzij Buffalo 66, is opvallend goed. In eerdere films speelde hij vaak te aanstellerig, maar in Essential Killing is hij volstrekt geloofwaardig als aangeschoten wild, dat weigert voor zijn jagers te gaan liggen.