Smaakvolle kostuumclichés

Met onder meer 27 Emmy-nominaties en een ongeëvenaard hoge vermelding op recensiesite Metacritic.com , verbrak de Britse serie allerlei records op het gebied van prijzen en kijkcijfers. Wat maakt Downton Abbey zo bijzonder?

Het uitgangspunt in ieder geval niet. Het wel en wee van een aristocratisch gezin én hun bedienden op een Brits landgoed aan het begin van de twintigste eeuw, daarover ging de Engelse serie Upstairs Downstairs in de jaren zeventig ook al. De gelijkenis heeft zelfs tot een relletje geleid: toen Downton Abbey in 2010 debuteerde op de Britse zender ITV, begon de BBC juist met een nieuwe reeks Upstairs Downstairs, waarop in de pers een polemiek ontstond tussen de makers van beide series.

Maar er zijn meer duidelijke invloeden. Films als The Remains of the Day, Howards End en Gosford Park bijvoorbeeld. Die laatste titel is geen toeval, want scenarist Julian Fellowes (voluit, erg toepasselijk: the Right Honourable Lord Fellowes of West Stafford) is ook de man achter Downton Abbey.

Niet echt origineel dus. Maar wat doet het ertoe: de serie is inderdaad heel vakkundig gemaakt – historisch accuraat, dramatisch interessant, scherp geschreven en subtiel-komisch. O ja, en romantisch natuurlijk. Zoals de meeste kostuumdrama’s is ook Downton Abbey uiteindelijk vooral een mooi aangeklede smartlap, waarin de belangrijkste vraag luidt: wie krijgt wie?

En op dat gebied is er heel wat mogelijk, met de royale ensemble-cast die hier wordt opgevoerd. Naast het gezin van graaf Robert Crawley, bezitter van het imposante landgoed, en een hele rits bedienden, komen er in elke aflevering nog diverse aangetrouwde familieleden en adellijke gasten over de vloer.

Het is knap hoe al die personages al in de eerste aflevering zo worden voorgesteld dat je de meesten snel onthoudt. Ook zit er voldoende afwisseling in de personages: sommigen zijn de goedheid zelve, anderen geslepen ratten, en er zit van alles tussenin.

De graaf zelf, gespeeld door Hugh Bonneville, is gedistingeerd en autoritair zoals het hoort, maar ook mild en charismatisch. Naar goede Jane Austin-traditie heeft hij geen zonen, maar enkel een drietal dochters, wat voor de nodige erfenisproblematiek en valse meidenperikelen zorgt. Het meest memorabele personage is echter Crawley’s moeder, gespeeld door de fantastische Maggie Smith, die altijd goed is voor een wrang-komische noot.

De serie geeft een aardig tijdsbeeld door aan te haken bij historische gebeurtenissen: het zinken van de Titanic, de opkomst van het feminisme, de Eerste Wereldoorlog. Waarbij wel moet worden opgemerkt dat het eerste seizoen, dat zich vóór WOI afspeelt, interessanter is dan het tweede, dat tijdens de oorlog plaatsvindt en wat dramatischer van toon is. Downton Abbey is op z’n best als de soapverwikkelingen lekker luchtig worden geserveerd.