Club Lees las Nachtroer

Het éénentwintigste boek dat we lazen met Club Lees werd gekozen door clublid Mahat: Nachtroer van Charlotte Van den Broeck. En deze keer was het een tikkeltje anders dan normaal, we hebben namelijk voor het eerst een dichtbundel gelezen! In de app lazen we het boek vijf weken lang samen en op 28 oktober vond de online meetup plaats. We blikken terug op het boek en de gesprekken die plaatsvonden in de kantlijn.

Nachtroer van Charlotte Van den Broeck is een dichtbundel die gaat om beweging, verlies en de drang om vast te houden aan zaken in een wereld die alsmaar verandert. De gedichten gaan over relaties en lichamelijkheid waar angst en verlangen elkaar afwisselen. In twee delen (Acht, ∞ en Nachtroer) en in totaal 26 gedichten neemt Van den Broeck je mee. Nachtroer is Charlotte’s tweede bundel en kwam uit na haar debuut Kameleon.

Nieuw voor de een, bekend voor de ander

Nachtroer is de eerste poëziebundel in de geschiedenis van Club Lees. Best even wennen dus. Voor de één is het lezen van gedichten vrij nieuw. Zo geven Nicole en Hannie aan nog nooit poëzie te hebben gelezen. Anderen, zoals Mathijs en Marije, zijn benieuwd naar de serieuzere toon van deze dichtbundel. Mathijs: “Ik heb nog nooit op zo’n serieuze manier poëzie gelezen.” Marije vertelt dat ze graag jeugd- en laagdrempelige poëzie leest, maar haakt af wanneer het te ingewikkeld wordt.

Voor de ander is gedichten lezen haast alledaagse kost. AC leest af en toe poëzie en schrijft het zelfs! Hetzelfde geldt voor Nena: "Echt tof dat we met Club Lees wat met poëzie gaan doen :).” Lisanne leest poëzie vooral voor de vertraging. Eén of een paar stukjes per dag, zodat ze het kan laten bezinken. Wat voornamelijk opvalt is dat iedereen open staat voor een nieuwe leeservaring; “Dankjewel dat je voor poëzie hebt gekozen! Ik heb het nog nooit gelezen, maar ik wil het wel graag”, zegt Thomas.

Samen gedichten uitpluizen

In de eerste reacties die verschenen in de app werd al duidelijk dat het idee van het samenlezen van de bundel als heel fijn werd ervaren. Renske: “Ik ben heel benieuwd hoe het is met de comments erbij, heb er heel veel zin in om het samen te ervaren!” Onder begeleiding van Club Lees-lid Mahat gaan de lezers los in de kantlijn met eigen ervaringen en interpretaties op de gedichten.

Mahat gaf opzetjes zoals “Wat zou het dode roodborstje kunnen betekenen?” (waarop lezer Rowella de rest gelijk voorziet van een mooi stukje research) en “Zullen we dit gedicht in 2 delen opsplitsen en bij ieder punt inchecken en delen wat we denken?”. Dit gaf mooie handvatten om verder te discussiëren over de gedichten die gelezen worden.

Door de leesoefeningen van Mahat ontpopte sommige lezers zich tot echte poëziekenners. Zoals Marije die haar haar interpretatie deelt van het gedicht V: “Ik lees nostalgie, een verlangen naar het verleden en een weten dat dat verleden voorbij is. Berusting ook.” Rowella leest: "Woorden als een geknelde zenuw, bij de keel grijpen, langdradig verwijzen naar de rek die uit de relatie is en verstikkend wordt.” Mooi he? “Ik vind het ook een beetje klinken als een eenzame autorit ondanks dat ze samen reizen, dat het hier al niet heel gezellig meer was in de relatie maar nog doen alsof.”, analyseert Anne tijdens de meetup. “En dan de waterige glimlach, die kan ik me echt heel goed voorstellen. Zo’n strak beleefdheidsstreepje”, voegt Roos toe.

Iedereen kon hun visie loslaten op het gedicht en op de bundel in het algemeen. Zo viel het Mara op dat muggen vaak terugkwamen in de gedichten. Ze vroeg zich dan ook af wat dit motief zou kunnen betekenen. Op deze vraag komen verschillende theorieën: haar ex was een bloedzuiger? Een soort jeuk, opgewondenheid, seksuele spanning? Een irritatiefactor die ze lang heeft genegeerd? Er is geen eenduidig antwoord, wat iemand in poëzie leest is natuurlijk voor iedereen anders, maar het samen sparren werkt fijn.

Er wordt niet alleen gereflecteerd op de gedichten zelf, maar ook op ieders leeservaring. Op de helft van de bundel checkt Mahat even in bij de lezers hoe ze de bundel tot nu toe vinden. Rowella: “Ik heb mijn draai nog niet gevonden. Het verschilt echt per gedicht. Het helpt mij wel als anderen er opmerkingen over maken en wat zij erin lezen, dan ga ik er meer bij stilstaan." Eva geeft aan vooral veel meer te voelen bij een gedicht als deze voorgelezen wordt. Gelukkig staan er in de kantlijn ook een aantal video’s van Mahat die een paar van de gedichten voordraagt. Joost merkte tijdens de meetup ook op dat een gedicht horen soms fijner was; “dan kan de voordrager meer nadrukken leggen en wordt de betekenis duidelijker.” De Clubleden geven hier maar al te graag gehoor aan en dragen ieder hun favoriete gedicht uit de bundel voor. Noah kiest voor Hematoom, Naaz voor Daar en Hanneke draagt Je zou een boot willen bouwen voor. Anne interpreteert dit laatste gedicht met een positieve noot: “Nooit hard of koud worden door een oude relatie, altijd een nieuwe boot bouwen!”

Ervaringen

88 pagina’s verder en we zijn alweer klaar met de dichtbundel. De meningen van de lezers lopen enorm uiteen. Mark geeft aan dat deze bundel niet echt iets voor hem was, “maar ik vond het wel interessant te proberen”, voegt hij eraan toe. Priscilla moest even wennen, maar kon er op een gegeven moment geen genoeg van krijgen. Peter vertelt ook over zijn leeservaring: “Wat mooi als je zo compact met taal om kan gaan. De gedichten wekken echt gevoelens bij mij op, zeker als ik ze in een bepaalde cadans lees.”

Annemieke reageert enthousiast op Mahat: “Ik vond het best vet! [...] Ik vond je notities erg waardevol, thanks voor alle inzichten!!”. De notities van onder meer Mahat in de kantlijn werden door meerderen gewaardeerd. Bep: “Dank voor jouw keuze en toelichting, daar heb ik veel aan gehad. Ook dank aan iedereen voor de reacties.” Noah sluit zich hier graag bij aan: “Ik vond het heel interessant! [...] Jouw aantekeningen, Mahat, waren enorm waardevol.”

Net als in de kantlijn vertellen mensen tijdens de meetup hun ervaringen met de poëzie. Renske: “Ik wil heel graag meer poëzie ontdekken en vond het heel leuk om het zo samen te doen.” Marjolein vertelt: “Toen ik had losgelaten om het gedicht te begrijpen, raakte soms juist delen van het gedicht zonder dat ik echt begreep waarom.” Nena beaamt dit: “Ja, dat heb ik ook weleens Marjolein! Zeker in deze bundel vond ik de woorden en de klanken vaak heel mooi, zonder dat ik precies doorhad waar het over ging.” 

Wat voornamelijk te zien was, was hoe waardevol het is om poëzie samen te bespreken. Waar de één wellicht wat aarzelend begon en de ander zich meteen thuis voelde, vonden we elkaar in gesprekken in de kantlijn. Nachtroer zette aan het denken, voelen en praten. Er werd gepuzzeld en geïnterpreteerd, maar vooral samen genoten van deze nieuwe Club Lees leeservaring.

Nieuw boek

Het volgende boek dat we gaan lezen met Club Lees is De vegetariër (Nijgh & Van Ditmar, 2015) van Nobelprijswinnaar Han Kang, uitgekozen door Clublid Hanneke. Een bizar, maar prachtige roman. “Het gaat over in opstand komen tegen wat jou is opgelegd. Over weer ‘wild’ worden.” vertelt Hanneke. Ontdek het zelf en lees mee in de app vanaf maandag 3 november.