OVT 8 oktober 2023
Tijdens de Maand van de Geschiedenis reist OVT door Nederland. Het thema van deze editie is 'Eureka!'. Deze week zenden we uit vanuit het Zeeuws Archief in Middelburg. Met: de aanvallen in Israël, verhalen opgediept uit het slavernijregister, mummieportretten, het Natuurkundig Genootschap der Dames, de column van Nelleke Noordervliet en meer.
Abonneer je op de OVT-podcast
OVT is terug te luisteren op alle podcastplatforms. Klik hier voor de link naar jouw favoriete podcastapp.
lees hier meer over onze podcasts
Luistert u graag naar OVT, maar slaapt u op zondag liever uit? Geen probleem: OVT is te beluisteren als podcast, zodat u OVT op een voor u geschikt moment via de smartphone of computer terug kunt luisteren.
Bij het Slavernijmonument in Middelburg
Zeeland was een tijd het middelpunt van de Nederlandse slavenhandel, blijkt uit het archief van de Middeleeuwse Commercie Compagnie, dat in het Zeeuws Archief ligt. Niet gek dus dat al sinds 2005 een monument middenin Middelburg staat om deze geschiedenis te herdenken. Ferdinand Ralf was een van de initiatiefnemers voor dit monument en vertelt over deze geschiedenis
Het verhaal van Leonora
300 jaar geleden liep er in Middelburg een vrouw rond die uit slavernij ontsnapte – dat is een van de ontdekkingen die Roosanne Goudbeek, werkzaam bij het Zeeuws archief, deed. Leonora was een verstekeling op het schip Maria Elisabeth van de Middelburgse Commercie Compagnie. Ze vaarde vanuit Curaçao richting de vrijheid in Middelburg. Wat weten we over deze Leonora, wiens ontsnapping volgens de beschrijving in het archief tot "groote onsteltenis van hem & zijn officieren" leidde? En wat vertelt het archief ons nog meer?
Precies 50 jaar na Jom Kippoeroorlog weer oorlog in Israël
Israël werd verrast door een spervuur aan raketten, afgevuurd door Hamas vanuit de Gazastrook. Zowel Hamas als Israël beschreven de aanvallen over en weer die daarna plaatsvonden als oorlog.
De aanvallen begonnen bijna op de dag af 50 jaar na de Jom Kippoeroorlog, waarbij Syrië en Egypte onverwacht Israël aanvielen. Wat verklaart de beslissing om juist op dit jubileum opnieuw Israël aan te vallen?
Daarover is Derk Walters te gast, voormalig Israëlcorrespondent voor NRC.
Column van Nelleke Noordervliet
De mens achter de mummie
In de nieuwe tentoonstelling van het Allard Pierson Museum zijn uitzonderlijke mummieportretten bijeen gebracht. De portretten dateren uit de eerste tot de derde eeuw na Christus en ze gelden als de oudste realistische portretten ter wereld.
Wat weten we over de mensen die ons op deze portretten zo doordringend aanstaren? En wie waren de kunstenaars, die deze schilderijen maakten? Te gast daarover is Ben van den Bercken, Egyptoloog en curator van de tentoonstelling Oog in oog: de mensen achter mummieportretten in het Allard Pierson.
Bij het 18e eeuwse weermeetcentrum in Middelburg
Het Zeeuws Archief zit in het Van de Perrehuis: een stadspaleis uit de achttiende eeuw. Maar wie was die Van de Perre eigenlijk? Anneke van Waarden-Koets vertelt over deze Johan Adriaen van de Perre, die het meten van het weer zeer serieus nam.
Tussen de regels: verhalen opgediept uit het slavenregister
Op het eerste gezicht lijkt het slavenregister niks meer dan een lange lijst kale, kille feiten over de mensen die in Suriname in slavernij werd gehouden van 1830 tot het einde van de slavernij in 1863. Maar de onderzoekers Coen van Galen en Ank de Vogel-Muntslag weten dat je in dit archief prachtige ontdekkingen kan doen en verhalen kan vinden die je nieuwe inzichten geven in ons slavernijverleden.
Beiden doen al jarenlang onderzoek in het archief, en ze hebben zich er ook voor ingezet om het beter toegankelijk te maken. Coen en Ank zijn allebei te gast, om te vertellen over hun ‘eureka-momenten’ in het archief.
Natuurkundige vrouwen in 18e-eeuws Middelburg
In het Van de Perrehuis in Middelburg zit tegenwoordig het Zeeuws Archief, maar 200 jaar geleden werd in dat stadspaleis het idee geboren om de eerste Nederlandse natuurkundeclub voor vrouwen op te richten. In 1785 stichtten Jacoba van den Brande met haar man Johan Adriaen van de Perre het Natuurkundig Genootschap der Vrouwen, waarin Middelburgse gegoede vrouwen ruim honderd jaar lang zich onderdompelden in de nieuwste natuurwetenschappelijke ontdekkingen.
Hoe komt het dat uitgerekend in Middelburg dit Genootschap werd opgericht? Dorothee Sturkenboom schreef hier al in 2004 het boek 'De elektrieke kus' over en is te gast.
Historische boeken met Lotfi El Hamidi
Elke week bespreken we de nieuwste historische boeken met afwisselend Nadia Bouras, Wim Berkelaar, Bart Funnekotter, Sanne Frequin, Annelien de Dijn en Lotfi El Hamidi.
Deze week is de beurt aan historicus Lotfi El Hamidi. Hij bespreekt:
- Martin Bossenbroek: De Zanzibardriehoek
- Timothy Brennan: Places of Mind: A Life of Edward Said
- Malkit Shoshan en Joost Grootens: Atlas of the Conflict: Israel-Palestine
De plantage van onze voorouders
Beluister hier alle afleveringen van de podcastserie 'De plantage van onze voorouders', waarin Maartje Duin sporen van het slavernijverleden in haar familiegeschiedenis onderzoekt.