Uitzendingen

In vier jaar is het personeelsbestand van Defensie met bijna 20 procent gegroeid. Vooral het aantal reservisten zit in de lift. Burgers die vrijwillig paraat staan om “Als ’t Moet” ingezet kunnen worden om te vechten voor vrede en vrijheid. Hoelang bestaat deze traditie al? En hoe verhouden de huidige reservisten zich tot hun historische voorgangers? Te gast is Tijmen Dokter, militair historicus en zelf reservist.



Verder in OVT: De redders van het scheepswrak, A Christmas Carol, voetbal achter het IJzeren Gordijn en meer.

Op 16 december 1775, 250 jaar geleden, werd ze geboren: schrijfster Jane Austen. Ze is bekend van haar realistische romans over de Engelse landadel in de 18e en 19e eeuw, zoals Pride and Prejudice, Sense and Sensibility en Emma. Ze groeide uit tot een mondiaal fenomeen en een razend populair Brits exportproduct. Maar hoe moeten we haar nu zien? Als 'vrome tante', als radicaal, of geen van beide?

Deze week draait de nieuwe documentaire Two Plus Two Is Five over het gedachtegoed van George Orwell in de bioscopen. Zijn waarschuwingen over het gevaar van autoritair denken, machtsmisbruik en de kwetsbaarheid van democratie klinken nog altijd ongemakkelijk herkenbaar.

Deze week komt er onverwacht rumoer uit de kosmos. Een Japanse sterrenkundige denkt voor het eerst een spoor te hebben waargenomen van misschien wel het grootste moderne raadsel: donkere materie. Het is bijna honderd jaar geleden dat twee astronomen, Jan Oort en Fritz Zwicky, voor het eerst durfden te zeggen dat er veel meer massa in het heelal moest zijn dan we konden zien. Wetenschapsjournalist Govert Schilling is te gast.

Op 25 november is het vijftig jaar geleden dat Suriname onafhankelijk werd. In Suriname ging het gepaard met twijfel, grote verwachtingen en tegelijkertijd een ongekende uittocht van mensen die niet wisten wat de toekomst zou brengen. In Nederland wordt het moment vaak herinnerd als een feestelijke ontknoping. Maar de onafhankelijkheid is nog altijd verre van een afgerond hoofdstuk. Politicoloog en historicus Carl Haarnack, oud-directeur van het Bijlmerparktheater Ernestine Comvalius en Mercedes de Miranda zijn te gast.

Diana Loginova uit Sint-Petersburg werd deze week voor de derde keer opgepakt voor het zingen van nummers van Kremlin-kritische artiesten. Vooral Swan Lake Cooperative van rapper Noize MC kan de Russische autoriteiten niet verdragen. Tsjaikovski’s Zwanenmeer stond in Sovjet tijd namelijk symbool voor politieke verandering.

Verder in OVT: Recensies van Sanne Frequin, het is honderd jaar geleden dat Toetanchamon werd losgewikkeld, Duitsland en de dienstplicht en meer.

In Brazilië vindt op dit moment de VN-klimaattop plaats. Al meer dan dertig jaar praten politici over klimaatverandering. De eerste keer was in 1989 in Noordwijk. Toenmalig milieuminister van de VVD Ed Nijpels organiseerde een conferentie met ministers van over de hele wereld en er was hoop dat er bindende afspraken konden worden gemaakt over het terugdringen van de CO2-uitstoot. Nijpels vertelt over toen en de lessen die we daaruit kunnen trekken.
Verder in OVT: De smaak van 1514, De beste historische IDFA-films, OVT-doc: Standing Rock en meer.

Wat een uitslagenavond hebben we achter de rug. Den Haag wachtte koortsachtig af wie de grootste partij zou worden. Het ritueel daarna op weg naar een politieke coalitie lijkt vertrouwd: verkenners, informateurs, eindeloos aftasten, lekken en lijnen in het zand. Al decennialang worden er tijdens het formatieproces- achter gesloten deuren- knopen doorgehakt, nachtelijke compromissen gesloten en politieke ruzies uitgevochten. Wat kunnen we verwachten in het huidige, versplinterde politieke landschap? En zijn er lessen te trekken uit kabinetsformaties uit het verleden? Parlementair historicus Alexander van Kessel is verbonden aan het Centrum voor Parlementaire Geschiedenis en de Radboud Universiteit. Hij is te gast, samen met politiek verslaggever bij RTL Floor Bremer.

Als feestelijk slotstuk van de Maand van de Geschiedenis werd de Libris Geschiedenis Prijs 2025 uitgereikt in de Openbare Bibliotheek Amsterdam Oosterdok.
Verder in OVT: Thuis in de 17de eeuw, De geschiedenis van de verkiezingscampagne op TV, muziek van Roufaida en meer.

Hunebedden, schapen en ongerepte heide. Dat is waar Drenthe bekend om staat. Daar vind je de natuur nog zoals je het vroeger vond. De Oerprovincie, zo profileert Drenthe zich. In de provincie voel je de “kracht van oer”, tussen de bomen, grafheuvels en megalieten. Maar klopt dat beeld wel, en hoe is Drenthe op deze manier bekend komen te staan? Landschapshistoricus en ‘mister Drenthe’ Theo Spek is te gast.
Verder in OVT: Het rariteitenkabinet van Midas Dekkers, de lange arm van de CIA in Drenthe, recensies van Nadia Bouras en meer.

Deze uitzending komt vanuit Radio Kootwijk, gelegen in de grootste zandverstuiving van Europa: het Kootwijkerzand. Maar deze zandverstuiving, die nu gezien wordt als een wondertje van de natuur is het gevolg van een grote milieuramp. Honderden jaren vochten Nederlanders hier niet tegen het water, maar tegen het zand. Historisch geograaf Jan Neefjes is te gast.
Verder in OVT: De schat van de vrijheid, Dans op de Vulkaan, de column van Micha Wertheim en meer.

De Hortus Leiden is de oudste hortus botanicus van Nederland. In 1590 werd de tuin opgericht. De eerste prefect van de Leidse hortus reisde heel Europa door op zoek naar bijzondere planten om te verzamelen. Hij is degene die de eerste grote tulpenverzameling naar Nederland bracht.
Ook nu nog zijn heel bijzondere planten en bomen te vinden in de Hortus Leiden, zoals de reuzenwaterlelie en de penisplant.

Voor de Maand van de Geschiedenis reist OVT het land door, deze week zenden we uit vanuit De Hortus Leiden.

We openen de Maand van de Geschiedenis deze zondag in Museum Schokland, op voormalig eiland en UNESCO werelderfgoed Schokland. Een plek met een fascinerende geschiedenis. Van eeuwenlange strijd tegen het water en schrijnende armoede tot gedwongen verhuizing van de gehele bevolking om uiteindelijk – met het aanleggen van de Noordoostpolder – te eindigen als plek omringd door landbouwgrond in plaats van water. Eva Vriend, schreef over deze geschiedenis eerder Het eiland van Anna en is te gast.

De verkiezingscampagne is begonnen en de meeste partijen zeggen minder polarisatie te willen. Ze zouden de grafrede van de Griekse staatsman Perikles erop na moeten lezen, vindt schrijver en essayist Bas Heijne. Want ook al leefde Perikles in de vijfde eeuw voor Christus, bij sommige passages lijkt het alsof hij onze tijd direct toespreekt, ziet Heijne. Deze week verscheen zijn essay Voor de democratie als begeleiding bij Perikles’ rede. In barre tijden van oorlog, giftig nationalisme en populistisch opportunisme kan juist die rede ons liefde voor de democratie bijbrengen. Verder in OVT: Het gat in de ozonlaag, Narco's in Nederland, Louisiana en haar geheime poging om de slavenhandel in stand te houden, OVT-doc: De Nacht dat de luisteraars kwamen, recensies van Bart Funnekotter en meer

De Joodse schrijver Charlotte Beradt verzamelde tussen 1933 en 1938 de (angst)dromen van mensen in nazi-Duitsland om zo de terreur te documenteren. Onlangs verscheen voor het eerst een Nederlandse vertaling van haar boek “Het Derde Rijk der dromen”.


Historica en terrorismedeskundige Beatrice de Graaf vindt het een fascinerende manier van geschiedenis schrijven en is bovendien benieuwd naar de dromen van mensen die nu in crisis leven. Beatrice is te gast. Verder in OVT: Hoe Qatar diplomatie-knooppunt van de wereld werd, Thunderbirds, OVT-doc Moederland, de column van Abdelkader Benali en meer

Juryvoorzitter Ronald Raak kondigt de shortlist van de Libris Geschiedenis Prijs 2025 aan.

Deze week organiseerde China een spectaculaire militaire parade om het einde van de Tweede Wereldoorlog te herdenken. Of zoals China het zegt: het einde van de ‘verzetsoorlog tegen de Japanse agressie en wereldoorlog tegen het fascisme’. Hoe zet China dat oorlogsverleden in voor het huidige Chinese zelfbeeld? Daarover te gast is China-kenner Manya Koetse. Verder in OVT: 40 jaar Studio Ghibli, recensies van Sanne Frequin en OVT-doc: De Vrolijke Vernietiging.

VN-vredesmacht UNIFIL vertrekt uit Libanon, de ring van een Balinese koning, The Ritual, de column van John Jansen van Galen, Recensies van Nadia Bouras en OVT-doc: Stand-up!