OVT is terug te luisteren op alle podcastplatforms. Klik hier voor de link naar jouw favoriete podcastapp.
OVT
OVT 15 juni 2025
Donald Trump stuurde deze week in Californië militairen af op demonstranten, die protesteren tegen klopjachten van de immigratiedienst. Een opvallende wending in de strijd van Trump tegen progressievelingen. Het doet denken aan president Woodrow Wilson en de eerste ‘Red Scare’ in 1919 volgens historicus Ivo van de Wijdeven, hij vertelt meer.
Verder in OVT: Ilja Leonard Pfeijffer over Alkibiades, de column van Abdelkader Benali, recensies van Fresco Sam-Sin en meer.
Aanval Israël op het Iraanse atoomprogramma
Afgelopen vrijdag vond de grootste Israëlische aanval op het Iraanse Atoomprogramma tot nu toe plaats. De belangrijkste uraniumverrijkingsfabriek zou meermaals zijn getroffen en verscheidene Iraanse kerngeleerden zijn gedood. Iran als kernmacht is al lang een angstdroom van Israël en het Westen. Al eerder waren er aanvallen, in 2010 was er de operatie Stuxnet, met een superworm die het Iraanse nucleare programma destabiliseerde.
Hoe kwam die aanval tot stand, en wat waren de gevolgen ervan voor de verhouding tussen Israël en Iran? We vragen het aan Midden-Oostenkenner Paul Aarts.
De luimen van de leeuw
Zijn boek over Alkibiades was meteen een hit, toen het twee jaar geleden uitkwam. Want het ging niet alleen over een Griekse held, maar hield ook een waarschuwing in tegen het moderne populisme. Maar waar haalde de auteur, Ilja Leonard Pfeijffer, zijn kennis vandaan over de politicus die de Atheense democratie zou willen redden?
Onlangs verscheen De luimen van de leeuw. De bronnen voor Alkibiades, het boek waarin we kunnen lezen hoe ze in de klassieke oudheid over Alkibiades dachten. En zijn stem in het heden, misschien wel zijn alter ego, is te gast.
Onrust in Amerika en de ‘First Red Scare’
Donald Trump stuurde deze week in Californië militairen af op demonstranten, die protesteren tegen klopjachten van de immigratiedienst. Het is een opvallende wending in de strijd van de Trump-regering tegen progressievelingen. Het doet historicus Ivo van de Wijdeven denken aan de eerste ‘Red Scare’ in 1919. Toen angst voor een communistische revolutie immigranten, vakbondsleden en zwarte burgers duur kwam te staan in de VS van president Woodrow Wilson. Was die angst reëel, en hoeverre werd die ingezet voor politiek gewin?
Historicus Ivo van de Wijdeven is te gast.
Recensies van Fresco Sam-Sin
Elke week bespreken we historische tips met afwisselend Nadia Bouras, Wim Berkelaar, Bart Funnekotter, Sanne Frequin, en Fresco Sam-Sin.
Deze week is de beurt aan Fresco Sam-Sin. Hij bespreekt twee historische boeken:
-
Leven op een vulkaan - Ulbe Bosma
-
De mango van Mao - Federico Kukso (vert. Heijo Alting)
Operatie Onthechting #4: Oh, vrouwen
Vooral de foto’s van de Japanse bordelen blijken gevoelig liggen in Japan. Wie was verantwoordelijk: Amerika of Japan? En hoe zat het systeem in elkaar? Marianne spreekt een oude zuster, die na de oorlog slachtoffers van dwangprostitutie opving. Wat weet zij over de ervaringen van de vrouwen? Ook ontmoet Marianne de kleinzoon van een Amerikaanse soldaat en een Japanse vrouw. Hij is benieuwd of zij kan helpen zijn Amerikaanse familie te vinden. Terug in Nederland krijgt Marianne een verrassend bericht...
Operatie onthechting
Kunstenaar Marianne Ingleby erft het fotoarchief van haar opa Bruce Elkus, Amerikaans legerfotograaf. In 1944 vertrok hij naar het Japanse eiland Iwo Jima, bekend van een van de bloedigste slagen van de Tweede Wereldoorlog.
Als Marianne na zijn dood door de foto’s gaat stuit ze op gruwelijke beelden: soldaten met weggeblazen ledematen, een Japanse schedel op een stok als oorlogstrofee en naakte vrouwen met dronken Amerikanen in bordelen. De foto's blijken destijds nooit gepubliceerd: te ontluisterend. Liever keek men naar de wereldberoemde heroïsche foto 'Raising the Flag on Iwo Jima', hét symbool van de Amerikaanse overwinning in de Pacific.
Marianne blijkt goud in handen te hebben met het zeldzame foto-archief. Ze is benieuwd naar de ervaringen van haar eigenzinnige opa, die naast honderden foto’s ook aangrijpende brieven vanaf het front naliet. Wat heeft hij meegemaakt aan het front? Waarom maakte hij foto’s buiten zijn opdracht? Welke herinneringen roepen ze op bij de Amerikaanse veteranen? En hoe wordt er in Japan op gereageerd?
Samen met radiomaker Laura Stek reist Marianne vanuit Nederland naar Amerika en Japan, gedreven door de vraag: hoe groot is het gat tussen wat we te zien krijgen en de realiteit van oorlog?
Deel 1 en 2 kwamen in 2020 uit, deel 3 en 4 in 2025.
‘Operatie Onthechting’ is een coproductie van Prospektor en VPRO voor NPORadio1. Narratief en edit: Laura Stek, research: Marianne Ingleby, eindmix: Arno Peeters, creatief producent: Eefje Blankevoort, uitvoerend producent: Laura Verduijn, animatie: Floris Deerenberg, vertaling Japan: Manami Midorikawa en Keimi Yamada. Stemacteurs: Maarten Heijmans, Dafne Holtland, Kai Gotoh en Aki Watano.
Mede mogelijk gemaakt door het Vfonds, het Postcode Loterij Fonds voor journalisten en het NPO-fonds.