Zelfbouwhuizen zijn precies afgestemd op de smaak en de leefwijze van hun eigenaren. Het biedt mogelijkheden om buiten de gebaande paden te treden: een kinderloos echtpaar hoeft geen kindvriendelijke trap te hebben, een ecologisch bewuste bewoner kan een huis van hout en leem bouwen. Deze vier huizen tonen wat zelfbouw allemaal mogelijk maakt.
Zelfbouw betekent weg van de cataloguswoning en meer bijzondere, op maat gemaakte woningen. Doe inspiratie op met deze vier unieke huizen.
Meer artikelen bij deze aflevering
Licht Budget
Van buiten is het een zwarte doos op een witte sokkel, met alleen ramen op de begane grond. Het huis, ook wel 'Villa Hermans' genoemd naar zijn eigenaren, oogt op het eerste gezicht als een donker hok. Toch won het in 2012 de Daylight Award, "een prestigieuze kwaliteitsprijs voor het gebruik van daglicht in architectuur".
Door ingenieus gebruik van materiaal en structuur heeft architectenbureau Courage gezorgd dat daglicht doordringt in elk vertrek. De wanden van de eerste en tweede verdieping zijn van translucent polycarbonaat, een lichtdoorlatend materiaal. Daarbij heeft het huis dakramen, die door de indeling van het huis elke ruimte van licht voorzien.
'Licht Budget' kreeg veel aandacht in de media omdat het ontwerp een overtreding van het Bouwbesluit betekende. Zo had het niet genoeg ramen, was niet veilig voor kinderen (al was het echtpaar Hermans kinderloos) en had geen 'stilteruimte'. Met toezegging van wethouder Adri Duivesteijn werd het toch gebouwd. Het is sinds de oplevering in 2012 genomineerd voor de Architectuurprijs Almere 2012 en won de publieksprijs voor de Nacht van de Architectuur in Apeldoorn. Toch staat het huis inmiddels weer te koop: volgens de eigenaren omdat ze kapitaal willen verzamelen voor hun nieuwe zelfbouwproject.
Selfmade Home
Frank Alsema bouwt zijn huis in precies de tegenovergestelde volgorde als de meeste mensen. Waar normaal eerst het ontwerp komt en daarna de materialen, baseert Alsema zijn huis op de stenen, gevel, ramen en deuren die hij overal op de kop kan tikken. Bij failliete bouwbedrijven, particulieren en producenten weet hij tegen een fractie van de prijs zijn bouwmaterialen in te kopen. Door zijn huis vervolgens zelf te bouwen, houdt hij ook daar de kosten laag.
Alsema is drie jaar hoofd ontwikkeling van het NDSM-gebied in Amsterdam, een culturele verzamelplaats, voor hij besluit er zelf te gaan wonen. Omdat hij verliefd wordt op Amsterdam-Noord zet hij een 'Selfmade City' op, met daarin zijn eigen zelfgebouwde huis. Inmiddels zijn meerdere bewoners bezig hun eigen woning op te zetten en woont Alsema in een caravan naast zijn huis in wording. De reportage van het programma 'Aanbouw' (zie filmpje hierboven) geeft een kijkje op het bouwterrein.
Hij werkt samen met John Zondag van Zondag CS Architecten, die zelf ook een huis bouwt op het terrein. Het bouwproces verloopt organisch, zoals bij alle bouwers op het kavel. Ze hebben continu contact met elkaar en wisselen tips uit. Zo is op hun site te lezen: "Tip van Joris, ontwerper van kavel H: bespaar veel geld door niet eerst een bouwaansluiting te regelen en pas daarna een 'echte' meterkast!"
Villa Gietelink
Dit huis kwam maar heel even voorbij in de aflevering 'Bouw 't zelf', maar is evengoed een mooi voorbeeld van bijzondere zelfbouw. Het ligt in Almere aan een park, waarbij één van de weinige restricties is dat het huis met hout gebouwd moet worden. Villa Gietelink is volledig uit natuurlijke materialen gebouwd: het houten skelet wordt omhuld door een houten gevelopbouw. Ook het dak is van houten latten gemaakt. De binnenwanden zijn met leem afgewerkt.
Architectenbureau Orga, die de woning heeft ontworpen, let boven alles op duurzaamheid. Naast materiaalkeuze wordt hier ook in structuur op gelet. Zo heeft het door een bijzondere wandconstructie natuurlijke luchtventilatie en is het huis aan de (donkere) noordzijde afgesloten, waarmee energie wordt bespaard.
De Korf
Ook dit huis is deel van het zelfbouwproject in Almere, al kwam het niet in beeld in 'Bouw 't zelf'. Het is opgetrokken als een bijenkorf, uit twaalf stalen platen van 0,75 millimeter dikte. Het huis heeft verder geen uitsteeksels: de buizen van de warmte-terugwininstallatie gaan vanaf de begane grond naar de kruipruimte en komen in de tuin uit. Licht valt binnen door 26 dakramen die schijnbaar willekeurig in de woning zijn geplaatst.
De Korf staat in de kleine experimentele woonwijk 'De Eenvoud'. Het werd voor kunstenaar Klaas Kloosterboer ontworpen door zijn broer Wim Kloosterboer, van MADE Architecten. Het is gemaakt om in harmonie met de natuur te bestaan. Hier draagt de vorm en het materiaal van buitenkant aan bij: het ontwerp realiseert maximale inhoud bij minimaal oppervlak en reflecteert de lucht erboven.
Verder bouwen
Naast deze vier huizen zijn er nog veel meer bijzondere zelfbouw-woningen te vinden. In een album op de Facebookpagina van Tegenlicht hebben we al enkele verzameld. Zelf ook een huis gebouwd of in het proces daarvan? Stuur ons via Facebook een foto en we plaatsen hem erbij.